Ginette Bauwens op de frontlinie van het activisme

De zucht naar radicale democratisering bracht Ginette Bauwens, na decennia van mondiale engagementen, op het pad van BRAL en Pic Nic the Streets. Een gesprek met een voltijds vrijwilliger en activiste, over de kracht van pleinen, de nood om te herverdelen en de wil van mensen om te veranderen. En wat blijkt? Het Anspachpark was een sleutelmoment in haar leven.



“Veel is begonnen met jullie wedstrijd rond het Anspachpark” begint Ginette. “Dat heeft me echt getengeld.” Tengelen? Volgens het woordenboek betekent het 'prikken'. In 2012 zetelde Ginette in de jury van de ideeënoproep Anspachpark die Bral georganiseerd heeft. En dat heeft duidelijk weerhaakjes geslagen in haar geest.

“De vzw Buurtwinkel zocht iemand om namens hen in die jury te zitten en ik wou dat wel doen. Nieuwsgierigheid hé. Dingen bijleren waar ik weinig van weet. En ik moet zeggen: het heeft m'n beeld op veel dingen echt veranderd. Ik vond Bernardo Secchi, de juryvoorzitter, zo inspirerend. Hij wees ons op de democratische mogelijkheden van pleinen. Pleinen kunnen verbindingen. Het agora-idee. Ik had er lang niet bij stil gestaan, maar eigenlijk kun je via de ruimte dialoog stimuleren. We hebben daar nood aan.”

Terug naar de roots

Daarmee was de cirkel rond. “Die wedstrijd heeft me doen teruggrijpen naar de teksten die we vroeger maakten met het tijdschrift Kladdaradatsch, tussen 1978 en 1980. We waren een groep waar autonome denkers hun ideeën met elkaar uitwisselden, een alternatief voor mensen die zich niet thuis voelden in de kleine linkse partijen maar zich evenmin konden vinden in de traditionele partijen. Een beetje meer rebels dus.”

“We waren heel jong, maar toen al waren we onder andere bezig met de teksten van Henri Lefebvre, en zijn Le droit à la Ville. De stad om te flaneren, om er gewoon te zijn. En niet om er iets te kopen. Die stad is totaal verloren gegaan. Iedereen is op weg naar iets, behalve de jeugd. Er zijn gewoon veel te veel auto's. Jarenlang was ik dat soort visie op de stad en ontmoeting uit het oog verloren en nu kwam het terug. En pas had ik deelgenomen aan de Anspachpark-jury of ik raakte betrokken bij Pic Nic The Streets. En bij Socialisme 21. En nu hebben we dit boekje uit.”

Ze haalt een nieuwe publicatie boven: De Stad in debat, sleutelteksten van Henri Lefebvre.

“De tijdsgeest is nu aanwezig voor dit soort ideeën. Ook in Istanbul is het protest begonnen rond een plein. Kijk ook naar de Ninoofse Poort, naar de Occupy-beweging... De basisgedachte is bij mij niet veranderd.”

Decennialang actie voeren en toch dezelfde persoon blijven, met dezelfde ideeën? Wat zegt dat dan over de mogelijkheid van dialoog en consensus? Zijn we allemaal gedoemd om ons leven lang op onze standpunten te blijven zitten? “Wel, met de leeftijd word je zachter hé. Rebels ben ik nog altijd, maar ook wel milder. Als jonge mens heb je een conflictvisie. Nu vind ik dialoog even belangrijk als conflict. Zo heb ik me ook verdiept in Islamstudie en Arabistiek. Niet gemakkelijk voor een atheïste.”

BXL-Rwanda-Palestina-BXL

Het parcours van Ginette is ronduit indrukwekkend. Ze is in Brussel beland als studente filosofie en criminologie en ze is er gebleven, weliswaar met enkele zijsprongetjes naar Rwanda en Antwerpen. Ze doctoreerde ook, over de mogelijkheid van verzoening. De Rwandese genocide heeft haar beziggehouden. En verder waren de jaren '80 en '90 gevuld met de Palestijnse kwestie.

“Ik werkte halftijds, om tijd te hebben voor activisme, betogingen, los engagement. En rond 2004 kwam ik via Omer Mommaerts bij de Buurtwinkel terecht. Daar zit ik nu in de Raad van Bestuur. Ik zit ook in een diversiteitswerkgroep in de Markten. Daar proberen we andere kleuren en groepen mensen over de vloer te brengen. Verder is er de Toekomstfabriek in Gent.”

En sinds de ideeënoproep dus ook Bral. Lukt het wat om verbanden te leggen tussen al die verschillende organisaties?

“Da's niet makkelijk toch. Organisaties moeten zich met hun corebusiness bezighouden. Bij de Buurtwinkel blijft het strijdpunt bijvoorbeeld sociale huisvesting en de strijd tegen leegstand en dat is natuurlijk erg belangrijk. Voor andere thema's is dan maar weinig tijd. Als ik een ding geleerd heb, is het dat mensen gehecht zijn aan hun territorium, terwijl ik 't net tof vind om linken te leggen.”

Mensen worden bewuster

Welke rode draad ziet ze zelf in al dat activisme? “Directe, radicale democratie”, zegt ze zonder aarzelen. Daarom werkt ze nu ook mee met Bral en een aantal andere groeperingen aan een nieuwe werking rond zelforganisaties en zelfbeheer. Maar zelfbeheer moet niet tot in het absolute gaan.

“De participatiemaatschappij moet niet in de plaats komen van herverdeling. Dat zit er nochtans wel dik in. Ze zijn alles nu al aan 't afbouwen: rusthuizen, OCMW's, ...”

En dat brengt haar ook op de rol van het middenveld. “Natuurlijk zijn er altijd trekkers uit de middenklasse nodig voor acties, ook in zelforganisaties”, vindt Ginette. “En ondersteuning uit het middenveld. Als dat middenveld maar niet teveel bezig is met middenveld te zijn. Ze blijven teveel hangen in status quo. Dat is net wat de overheid beoogt. Dat alles min of meer bij het oude blijft. Terwijl er net een grote omwenteling nodig is. Herverdeling dus. De professionele verenigingen doen ongelooflijke inspanningen. Kijk maar naar Bij Ons/Chez Nous! Maar er is gewoon meer geld nodig om het probleem op te lossen. Er zijn centen genoeg, maar er is politieke onwil. Er moet nationaal en mondiaal herverdeeld worden.”

Het leefmilieu is voor Ginette nooit een drijfveer geweest. Maar verbanden ziet ze wel.“Mensen verdienen zoveel! Is dat nodig? Kun je met tien auto's rijden? Of twee biefstukken meer eten? Moet je al die laatste snufjes hebben? Ik kan optimistisch zijn maar ik heb toch de indruk dat een deel van de jonge mensen dat in vraag stelt. Mensen worden weer bewuster. Neem een psychiater als Paul Verhaeghe, mensen die nooit links bezig geweest zijn en die toch zeggen dat het zo niet verder kan. Die stemmen waren er tien jaar geleden niet. Dat komt door de tijdsgeest. Mensen willen het anders.”

Piet Van Meerbeek

Info:

socialisme21

detoekomstfabriek