Interview: City Mine(d) zet zinnen op EU-wijk met PUM-project

01/09/2011

City Mine(d) heeft haar zinnen op de EU-wijk gezet. Na de organisatie van een Urban Platform en enkele Map-It sessies 'bezetten' ze samen met buurtbewoners nu een braakliggend terrein, het Eggevoortpark. En de ambities zijn hoog. Een waterpunt is er maar eentje van. Sofie Van Bruystegem van Citymine(d) legt uit.

“In november 2011 was er de slotmanifestatie van ons Urban Platform : organisaties en bewoners uit 13 steden, van Istanbul over Göteborg en tot Sarajevo kwamen hier in Brussel hun activiteiten voorstellen. Ze hadden allemaal creatieve manieren om via de publieke ruimte mee vorm te geven aan de stad. We sloten af met een actiedag in de straten rond de Europese instellingen: een 'bazaar' van initiatieven, voorstellen, meningen en activiteiten. Van guerrilla gardening, over danstoestanden en straatorkesten tot workshops rond actievoeren."

"Zelf organiseerden wij een Map-It sessie. Mensen uit de lokale wijkcomités van de EU-wijk, mensen met meer artistieke achtergrond en onze bezoekers die de wijk voor het eerst beleefden, zetten zich samen rond een kaart van de EU-wijk. Map-It is een methode om de discussie te faciliteren rond één plek tussen mensen van heel verschillende achtergronden.”

Dat klinkt alsof er nog maar eens iets op papier wordt gezet. Wat kan een zoveelste plan voor de EU-wijk bijbrengen?

"Map-It wil geen toekomstplan voor de wijk maken. Het is een tool om de situatie te analyseren, de positieve en negatieve elementen te identificeren. We zoeken naar kleine ingrepen, op menselijk niveau, die iets kunnen veranderen. Map-It werkt gestructureerd en in kleine groepen, zodat iedereen aan bod kan komen.

"De deelnemers vonden het duidelijk een verademing om op die manier bezig te zijn. Voor de comités betekent de EU-wijk al jaren zware legaal technische dossiers, die een bijna professionele inzet vragen. Er is zeker een behoefte aan een andere aanpak. En de confrontatie van de gasten uit andere steden met de Brusselaars werkte."

Maar de volgende dag ging iedereen weer naar huis. Wat bleef er nog over?

"We duidden op kaart een aantal plekken aan waar best iets zou gebeuren. Een direct resultaat van de Map-It. De eerste maanden na Urban Platform hebben we dan de tijd genomen om nieuwe contacten te leggen met meer lokale actoren. Dat resulteerde in een nieuwe Map-It sessie met sociaal-culturele verenigingen, Europese ambtenaren, wetenschappers, bewoners, kunstenaars en jongeren. Die groep is verder gegaan waar de anderen gestopt waren. Een kerngroep daaruit heeft zich geëngageerd om echt op het terrein aan de slag te gaan. Vier verschillende invalshoeken waren het resultaat: leegstand, communicatie, stadstuinen & biodiversiteit en ten slotte water & artistieke interventies."

Jullie zijn uiteindelijk aan de Eggevoorttoren in het Leopoldpark beland.

"Die ongebruikte ingang van het Leopoldpark is een niemandsland. Het is een deel van het park, maar absoluut niet aangelegd als park. Daar hebben zich uiteindelijk alle thema’s gekristalliseerd. We zijn gestart met een muurkrant met fotografen uit de buurt, een poëzieuitwisseling... Studenten typografie hielpen mee. De tuiniers kunnen hier vanwege de drassige ondergrond zeker hun hart ophalen. Ze experimenteren met vertikale tuinen en Le début des Haricots heeft er een groententuin. Tijdens de zomermaanden waren de kinderen van speelpleinwerking van Espace Senghor ook flink bezig met zaden en planten."

"We zijn ook bij alle mensen in de buurt persoonlijk gaan aanbellen en hebben hen uitgenodigd om mee te doen. Wij hebben immers geen concreet voorstel van wat het moet worden, maar willen vooral dat niemand zich geremd voelt om er zijn ding te doen. En we willen mensen met elkaar in contact brengen zodat er iets creatief kan uitkomen."

"Al die activiteiten voeren we uit onder de naam PUM. Met een knipoog naar het PUL (de Franstalige afkorting van 'Projet Urbain Loi', het 'Stadsproject Wet' van het Gewest en de EU-Commissie voor een nieuwe Wetstraat, nvdr) kan PUM staan voor Project Urbain Maalbeek. Maar de P kan ook Participation of Présence zijn en de U kan Union of Urgent zijn. De M blijft wel steeds Maalbeek. Op onze PUM-blog vind je alles waarmee we bezig zijn."

En wat staat er te gebeuren met het Eggevoortpark?

"Eerst dachten wij dat het vrij eenvoudig was: een vergeten hoek van het park, eigendom van de Stad Brussel. Als we met de buurt goede voorstellen doen, kan dat misschien wel overgenomen worden in een uiteindelijk inrichting. Maar uiteraard is dat in de EU-wijk allemaal veel complexer. Dit stuk park wordt in de Stad Brussel binnenkort van de ene dienst naar de andere overgedragen. Binnen de grote administratie heeft dat als gevolg dat je geen duidelijke gesprekspartner hebt. Verder zijn er herinrichtingsplannen in het kader van het richtschema EU-wijk, wat dan weer door het ATO/ADT, gewestelijke administratie, wordt opgemaakt. En de centen komen van Beliris. Verder gaat het gerucht de ronde dat er op ‘ons parkje’ zal gebouwd worden. Al maanden proberen we tevergeefs te weten wat er staat te gebeuren. En al kennen we de plannen niet, verder zijn we met onze groep PUMisten echt wel expert geworden over dit stuk park. Op dit ministukje komt alles samen wat al jaren in de wijk aan de gang is. Wij proberen er alles aan te doen om ook een stem te hebben in de discussie over de herinrichting. We werken daarvoor samen met alle andere partners in de wijk, zoals de comités, Coördinatie Europa, etc."

Beperken de ambities van City Mine(d) zich tot de activiteiten met PUM?

"Ons eigen project gaat om water. Wij willen een waterpunt creëren op een publieke plaats in de Maalbeekvallei. Er is natuurlijk de link met de Staten-Generaal voor het Water. Maar voor ons heeft een waterpunt een belangrijke symboolwaarde. Zuiver water moet uiteraard een collectief goed zijn. De plaats waar mensen drinkbaar water kunnen vinden heeft altijd tot uitwisseling van verhalen geleid. Vandaag gaat het om vervuiling en duurzame ontwikkeling, prijs van water etc. Ons waterpunt kan mensen doen discussiëren over lokale en globale thema’s. Die twee zaken met elkaar linken is net onze bedoeling. Wij willen een installatie bouwen die om het even welk oppervlaktewater omzet in drinkbaar water. De pomp die voor het debiet zorgt zal ook niet op het elektriciteitsnet aangesloten zijn. We zijn bezig met heel wat research en proeven. In juni hadden we al een maquetteweekend, maar er is nog werk aan de winkel. Het ding moet ook robuust genoeg zijn om een tijdje te blijven functioneren. Onze deadline is april 2012 en daarna gaat het waterpunt internationaal: Sarajevo, Istanbul, London …"

Interview door Hilde Geens