Artikels

Collega Eva, die het dossier op de voet volgt, kwam de situatie toelichten bij Bruzz.

In november vorig jaar lanceerden ARAU, BRAL, IEB en de Vereniging van handelaars van het Zuidpaleis de ideeënwedstrijd ‘Stalingrad Underground’. De wedstrijd had als doel om anders na te denken over de verbouwing van het station Toots Thielemans, gezien de vele moeilijkheden die het Metro 3-project er heeft gekend.

• Lees hier het Bruzz-artikel over de wedstrijd.

In minder dan twee maanden tijd kregen we meer dan twintig projecten binnen. Ze bestreken de meest uiteenlopende domeinen en beantwoordden aan heel verschillende behoeften. Zowel sociale actie (opvang voor daklozen) als culturele activiteiten (musea, kunstgalerijen), het nachtleven (discotheek), mobiliteit (parking, tramstation) of waterbeheer (waterzuiveringsstation) passeerden de revue. Deze waaier van projecten getuigt van het enorme potentieel voor de herbestemming van de ondergrondse kathedraal Toots Thielemans.

Bijdragen aan de noden van de wijk

Voor de selectie van de winnaars stelden de organisatoren een multidisciplinaire jury samen. Deze bestond uit academici (uit de geografie, sociologie en architectuur) en vertegenwoordigers van verenigingen die actief zijn in de buurt rond de Stalingrad- en Lemonnierlaan (Convivence/Samenleven en het CBAI). Naast de technische haalbaarheid en de uitvoeringstermijn, was het vooral de bijdrage aan de noden van de wijk die de doorslag gaf bij het selecteren van de winnaars. Zo koos de jury voor een combinatie van drie projecten die in het metrostation een plaats kunnen krijgen: een (subtropisch) zwembad, een indoor speeltuin en een plek waar creativiteit en leren gekoppeld wordt aan de circuswereld. 

Het zwembad is een voorziening die sterk beantwoordt aan de behoeften van de wijk, en van Brussel. Over het hele Brussels Gewest zijn er slechts 17 zwembaden, veel te weinig voor 340 scholen en meer dan een miljoen inwoners. Bovendien wordt het enige openbare zwembad van de Vijfhoek (‘Zwembad van het Centrum’) binnenkort gerenoveerd. De bouw van een zwembad in de Stalingrad-Lemonnierbuurt is des te relevanter omdat de bevolking er jonger en armer is dan het gewestelijk gemiddelde. Daarnaast is het een welgekomen uitbreiding van het huidige gebruik van het Zuidpaleis, dat sterk in het teken staat van sportactiviteiten.

Het tweede project dat de jury geselecteerde is een overdekte speelruimte. Het idee werd ingediend door ‘Le Front de Mères’, een oudervereniging die strijdt tegen discriminatie en geweld tegen kinderen. Ze lichtte haar aanvraag als volgt toe: “In de wijk is er een gebrek aan speelruimte voor kleuters en basisschoolkinderen. Kleine kinderen moeten spelen en bewegen. In de winter zijn er heel weinig plaatsen om te spelen. De enige overdekte plekken zijn junkfoodzaken of overdekte privé-speeltuinen die te duur en te ver weg zijn”.

Tot slot selecteerde de jury het project van de Brusselse circusschool ‘Station Cirque’. Naast een plek om circusdisciplines (jongleren, trapeze, acrobatiek) te leren, zou het ook een culturele en gemeenschapsruimte zijn voor buurtbewoners, vooral tijdens de schoolvakanties. Terwijl het educatieve aanbod beantwoordt aan een behoefte in de buurt - de organisatie van activiteiten voor de allerkleinsten - heeft dit project ook een bredere reikwijdte in die zin dat het type en de verscheidenheid van de geplande activiteiten alle inwoners van Brussel kan aanspreken.

Geen specifieke structurele werkzaamheden

Er waren twee belangrijke redenen waarom de jury de andere kandidaten niet heeft gekozen. Ten eerste hebben verschillende projecten, met name musea of kunstgalerijen, niet specifiek een infrastructuur zoals het station Toots Thielemans nodig. Ten tweede leken sommige
verbouwingsvoorstellen te complex of te tijdrovend om uit te voeren, zoals het afvalwaterzuiveringsstation. De jury vond dat de verbouwing van het metrostation zo min mogelijk overlast moest veroorzaken. Na bijna vijf jaar een bouwwerf te zijn geweest heeft de Stalingradwijk nood aan rust.

De combinatie van zwembad, speeltuin en circusschool pakt veel van de tekortkomingen van de Stalingradbuurt aan. ze speelt in het bijzonder in op de noden van de jonge bevolking. Dit voorstel voor de verbouwing van het station Toots Thielemans is ook snel uit te voeren en gedeeltelijk omkeerbaar. De speeltuin en de circusschool vereisen namelijk geen specifieke structurele werkzaamheden. Enkel het zwembad zou wel uitgebreidere werkzaamheden vereisen. Allen liggen ze in lijn met de huidige sportfunctie en het gebruik van het Zuidpaleis. Met deze verbouwing van het station Toots Thielemans breken we het Zuidpaleis niet af, maar breiden we het uit!

BRAL betuigt zijn steun aan de voorgestelde heraanleg van het Louizaplein. Deze heraanleg zal de veiligheid en het comfort voor fietsers en wandelaars aanzienlijk verbeteren ten opzichte van de vorige situatie (vóór 2020), maar ook vergeleken met de huidige situatie (onder test). We benadrukken ook dat een eenvoudige terugkeer naar de juridisch bestaande situatie (vóór 2020) simpelweg geen optie is, noch vanuit het oogpunt van verkeersveiligheidsdoelstellingen, noch vanuit het oogpunt van de stad op mensenmaat.

De resultaten van de Expair luchtmetingen tonen aan dat er in deze omgeving nood is om in te zetten op verminderde vervuiling van autoverkeer. (zie www.bral.brussels/expair).  Het nabijgelegen meetpunt op de Guldenvlieslaan scoort  het slechtste van heel Brussel qua luchtverontreiniging. Met een concentratie van 51µg/m³ op jaarbasis voor NO2 zitten we er boven wat de EU als legaal acht (40µg/m³ op dit moment, 20µg/m³ tegen 2030). De Europese wetgeving zegt dan ook dat de overheid in zulke gevallen in urgentie moet ingrijpen. Bovendien zijn we heel ver van de drempel die de Wereldgezondheidscommissie naar voren schuift (10µg/m³). Er is werk aan de winkel.  

Deze heraanleg kan een eerste stap zijn, maar zal niet voldoende zijn om de gezondheidsnormen inzake luchtkwaliteitte halen. Daarom mag dit project geen eindhalte zijn, maar een stap richting een verkeersluwe stad, waar ingezet wordt op een gezonde en kwaliteitsvolle leefomgeving, zowel voor bewoners als bezoekers.  

Aandachtspunten binnen het huidige plan

Deze heraanleg bestendigt en verbetert de huidige testopstelling. Dat is een positieve stap. Het Louizaplein is immers een hotspot voor voetgangers, fietsers en OV, terwijl ze ook nog steeds redelijk wat autoverkeer slikt. Het is positief dat dit laatste wordt teruggebracht op 1 strook. Dat zal de oversteekbaarheid voor voetgangers verbeteren, en laat ook toe dat fietsers de optie krijgen om het rondpunt zelf te gebruiken, naast de afgescheiden fietspaden.  

Voor het autoverkeer zelf betekent het ook minder weefbewegingen wat de doorstroming kan verbeteren. Zoals boven gesteld geeft de toestand van de luchtvervuiling in de omgeving ook de nood aan om autoverkeer-reducerende maatregelen te nemen. 

Het project is dus een positieve stap, en BRAL steunt dat het als dusdanig uitgevoerd wordt. Wel vestigen we er de aandacht op dat er op een aantal plaatsen conflicten kunnen optreden tussen voetgangers en fietsers. Zo bijvoorbeeld bij de oversteekplaats richting de tramhalte aan de oostzijde van het plein en aan de extra fietstoegang vanaf de rijbaan naar het fietspad aan het westen van het plein. Daar zou de inrichting van de weg herbekeken moeten worden zodat duidelijker is voor zowel voetgangers als fietsers. Daarnaast verwijzen we ook graag naar de bezwaarschriften van Gracq/Fietsersbond en Walk voor kleine technische verbeterpunten. 

Daarnaast wijzen we er op dat de aanwezigheid van tram en metrohalte een belangrijke rol speelt in de bereikbaarheid van de omgeving. Op dat vlak blijven we op onze honger zitten. Ook al vermindert de lengte van de oversteken er naar toe (dat is positief), toch blijft de tramhalte in het midden van het plein een beperkt toegankelijk eiland (slechts twee oversteekplaatsen). Dit terwijl zij een bestemming en een bron van heel wat voetgangersbewegingen rond het Louizaplein.

BRAL ziet graag de optie bestudeerd om op zijn minst vier oversteekplaatsen te voorzien, aan elk uiteinde van het plein. Best zouden deze oversteekplaatsen geöriënteerd worden naar de voetpaden langs de gevelzijden van de Waterloolaan en de Guldenvlieslaan, eerder dan naar de middenberm (zie tekening). Zo sluiten ze beter aan bij gewilde looplijnen en wordt het aantal te maken oversteken voor voetgangers verminderd (en dus minder potentiële conflicten). 

Qua vergroening en ontharding (al is dat laatste relatief gezien de infrastructuur onder de grond), doet het project het absolute minimum. De indruk ontstaat zelfs dat er een stuk langs de Waterloonlaan is bijgesleurd om te voldoen aan de voorschriften van de (nog niet rechtsgeldige) toekomstig RSV… BRAL pleit voor een uitgebreidere vergroening, om de  wateropvangende en hitte-bestrijdende capaciteit van deze publieke ruimte te versterken..

Nood aan opschaling met herinrichting van Guldenvlies

BRAL steunt dus deze heraanleg, maar benadrukt de nood om op termijn de herinrichting grondig te herdenken, in eerste plaats samen met de heraanlegproject van de Guldenvlieslaan richting Naamsepoort. Maar ook in een visie op de hele kleine ring. We wijzen erop dat reeds jaren geleden www.kleinering.be hier al een voorzet toe deed. Zo’n visie is een voorwaarde voor elk doelgericht herinrichtingsproject, ook om EINDELIJK een echt plan te lanceren om de autoverkeersaanzuigende tunnels en stadsautostrades te herdenken, en zo het probleem van de luchtvervuiling echt op te lossen.

Door dit gebrek aan totaalvisie blijft deze herinrichting tot op zekere hoogte cosmetisch opsmukwerk. Zo is het Louizaplein geen plein maar een verkeersknoopunt, met moeilijk bereikbare tramhalte in het midden. Terwijl de mogelijkheden om hier een kwaliteitsvolle openbare ruimte, ingeschakeld in een (flaneer)netwerk van de Marollen over Poelaertplein richting Louizalaan en langs de as van de Guldenvlieslaan.

Besluit

Op basis van voorgaande bemerkingen, vraagt BRAL om een positief advies te verlenen voor het vervangen van de bestaande wegmarkeringen door een hoogwaardige aanleg met permanente materialen om de leesbaarheid van ruimtes te verbeteren, de veiligheid voor gebruikers te vergroten en de esthetiek van het Louizaplein te verbeteren (04/PFD/1960083).

Wij hopen dat de overlegcommissie rekening houdt met deze opmerkingen, en we wensen uitgenodigd te worden voor elke hoorzitting die te maken heeft met dit dossier.

Tim Cassiers
Stafmedewerker mobiliteit en luchtkwaliteit
tim@bral.brussels 

Bezwaarschrift

Mijnheer de Burgemeester, Dames en Heren Schepenen,  

Geachte leden van de overlegcommissie,  

Met dit schrijven wil ik bezwaren kenbaar maken over Dossier 04/PFD/1896588
Drève Anna Boch, 1000 Bruxelles; ZONE A & B DU PROJET ‘LAKE SIDE’, SITE DE TOUR&TAXIS. 

Huisvesting

Dit project wordt gepresenteerd als een bijdrage aan betaalbaar wonen in onze stad, maar er rijzen serieuze vragen over de werkelijke toegankelijkheid en betaalbaarheid voor een brede groep inwoners in dit project. Nextensa communiceert nu dat ze 24% betaalbare woningen aanbieden in hun geplande Lake Side-project. Het is belangrijk om deze cijfers even te duiden. 10,5% daarvan zijn de beloofde sociale huurwoningen die ze aanbieden aan de Brusselse overheid om te kopen voor sociale huur, het resterende percentage zijn geconventioneerde woningen. De huidige staatsecretaris voor wonen Nawal Ben Hamou heeft reeds bevestigd dat de regering van lopende zaken geen budget heeft om deze sociale woningen te kopen.

Wanneer dit zou kunnen doorgaan, zal de hele ontwikkeling op Tour en Taxis nog steeds maar 4% aan sociale woningen bevatten. Dit percentage moet omhoog. Het heersende BBP heeft hier nooit enige ambitie getoond, daarom vraag ik dat dat het huidige bestuur deze historische fout rechtzet en de gevraagde vergunning niet aflevert zolang de doelstellingen voor sociale woningen niet verhoogd worden. Concreet vraag ik in overeenstemming met het voorontwerp van ordonnantie tot wijziging van het CoBAT dat er 25% sociale huisvesting wordt gebouwd in dit project, dat meer dan 3.500 m² vloeroppervlakte beslaat.  

In het BBP wordt Nextensa opgedragen om geconventioneerde koopwoningen op de markt te brengen. Dat zijn middenklasse woningen die verplicht ongeveer 30% onder de marktprijs moet worden aangeboden. Maar ook hier gaat het om een bescheiden aantal, waarvan een deel bovendien niet echt aan die lagere prijs moet aangeboden worden (de zogenaamde ‘geconventioneerde woningen +25%’).  De 24% betaalbaar wonen die nu door de ontwikkelaar in de pers naar voren wordt geschoven is dus uiterst misleidend: een deel daarvan zijn sociale huurwoningen die er misschien nooit komen en een ander deel zijn gesubsidieerde woningen die wel heel dicht tegen de dure marktprijs zullen liggen.  

De 24% betaalbaar wonen die nu door de ontwikkelaar in de pers naar voren wordt geschoven is dus uiterst misleidend: een deel daarvan zijn sociale huurwoningen die er misschien nooit komen en een ander deel zijn gesubsidieerde woningen die wel heel dicht tegen de dure marktprijs zullen liggen.  

Stedenbouwkundige lasten

Ik vraag ook dat de stedenbouwkundige lasten worden aangewend voor de creatie van sociale woningen en niet voor de creatie van geconventioneerde woningen die al voorzien worden in het BBP. Deze bijkomende woningen dienen als compensatie voor de hoge dichtheid die aan de ontwikkelaar wordt toegestaan en beantwoorden aan de noden van de Brusselaar.  

Bovendien vraag ik dat de stedenbouwkundige lasten worden gebruikt om te investeren in de omliggende wijken die de impact van dit grootschalige project zullen moeten verwerken. Er wordt door het buurtcomité en andere gewerkt aan een lijst met nodige investeringen. Stedenbouwkundige lasten kunnen inspelen op de daadwerkelijke noden van de omliggende wijken.   

Participatie

Dit project is tot stand gekomen zonder echte consultatie met bewoners en organisaties. Dit project biedt weinig antwoorden op de cruciale vragen bij een nieuwe ontwikkeling: Wat zijn de noden van de wijk? Hoe past dit project in de omliggende wijk? Hiervoor moet geluisterd worden. Nu is het een eiland dat zich afkeert van de buurt, en dat zich laten gelden door haar impact op de vastgoedmarkt, mobiliteit en handel. Dit project moet opnieuw naar de tekentafel, met input van de Brusselaar.  

Dichtheid

Het voorgestelde project heeft een enorme dichtheid met 16 gebouwen waarvan verschillende hoge torens. Een dichtheid die door de Brusselse Bouwmeester de voornaamste reden was om het project negatief te beoordelen. Dat is een vreemde keuze voor wat al één van de dichtstbevolkte buurten van het Gewest is: met een bevolkingsdichtheid tot 20.000 inwoners/km², tegenover een gewestelijk gemiddelde van 7.440 (IBSA, 2019). Ik vraag dat hier een lagere dichtheid met meer aandacht voor open ruimte, aangepaste huisvesting voor jonge en grote gezinnen, op maat van de wijk en niet op die van de ontwikkelaar. 

Groen en het park

Ik vraag garantie dat het park in publieke handen komt. Meer specifiek maken we ons zorgen om gebouw B15 dat wel heel dicht in het park te liggen komt. Wanneer er volgens het BBP ook nog bijgebouwd kan worden in een verdere fase, omdat het project in huidige vorm nog niet op de maximale toegelaten densiteit zit, vraag ik hier halt aan wordt toe geroepen. Er is verder een enorme impact op de biodiversiteit, ook aangegeven in het milieueffectenrapport. De omliggende wijken hebben al zeer weinig open groene ruimtes, wat zal de impact van een hele nieuwe wijk zijn op het nu al drukbezochte park? 

Inspraak

Dit openbaar onderzoek heeft veel teweeggebracht bij bewoners en Brusselaars: veel mensen hebben zich uitgesproken tegen het project en zijn in actie gekomen rond dit dossier. Er is een petitie getekend door meer dan 3000 mensen en het buurtcomité van de Maritiemwijk heeft elk weekend van het openbaar onderzoek wandelingen georganiseerd op de site waarbij heel wat geïnteresseerden op zijn afgekomen om te luisteren hoe dit openbaar onderzoek kadert in een lange geschiedenis van actie en (pogingen tot) participatie rond de ontwikkeling van de site. Een brede coalitie aan organisaties van stadsverenigingen tot verschillende actoren voor betaalbaar wonen hebben zich verenigd en uitgesproken rond het dossier. Inspraak in de toekomst van deze site blijft cruciaal om te komen tot een project dat gedragen wordt door de hele buurt en kan bijdragen tot een betaalbare, duurzame en solidaire stad.

Ik hoop dat de overlegcommissie rekening houdt met deze opmerkingen, en ik wens uitgenodigd te worden voor de overlegcommissie op 18 maart 2025.

Naast de bouw van de ondergrondse tunnel die het station Toots Thielemans verbindt met de bestaande premetrotunnel, voorziet de aanvraag in de afbraak van het Zuidpaleis (met uitzondering van de gevels) en de heropbouw van de 'ruwbouw' (of 'casco' in vastgoedjargon), d.w.z. de muren, het dak en de dakbedekking, isolatie, deuren en ramen.

Het Zuidpaleis slopen en herbouwen betekent gewoonweg dat de handelaars en gebruikers eruit moeten: sportclubs en winkeliers hebben hun opzeg gekregen tot augustus 2025. Nog steeds zonder de beloofde alternatieven. Het betekent ook de tijd zijn werk laten doen: individuele situaties laten wegrotten zodat nadien de hele boel vrijkomt voor ‘nieuwe’ stadsontwikkeling.

De impact op de buurt wordt in het milieueffectrapport enkel bekeken vanuit het standpunt van de huidige staat van de site, alsof de voorbije vijf jaar er niet toe doen. Technische kronkelingen doen daarna hun werk om dit als het enige alternatief voor te stellen. Het alternatief van premetro+ wordt niet eens bestudeerd wegens ‘onredelijk’ in het licht van de reeds gemaakte kosten. Dat verder gaan nog eens miljarden extra uitgeven betekent, blijft echter onvermeld. En zo gaat het maar door. We kennen het verhaal ondertussen wel.

BRAL blijft zich verzetten tegen deze afbraak, en we roepen iedereen op om verzet aan te tekenen!

Binnenkort vindt u hier ook ons bezwaarschrift.

• In openbaar onderzoek tot 13/03/2025. Overlegcommissie is op 01/04/2025.
• Teken de petitie :  « Préservons le complexe sportif et commercial du Palais du Midi ! » : petitionenligne.be 
• Meer info : https://openpermits.brussels/nl/_04/PFD/1970166
• Contact : tim@bral.brussels
• Stuur uw advies naar : urb.overlegcommissie@brucity.be

Samenvatting bezwaarschrift

De diagnose van de Brusselse realiteit is glashelder: woningprijzen schieten door het dak, de schaarse groene ruimtes staan onder toenemende druk, en de frustratie tegenover stedenbouwkundige besluitvorming zonder participatie groeit. In Tour & Taxis komen al deze elementen samen. 

Het PPAS, in 2017 goedgekeurd door de Gewestregering met volle steun van de Stad Brussel en tot grote tevredenheid van eigenaar Nextensa, dreigt deze voormalige braakliggende site te transformeren tot een wijk die onbereikbaar blijft voor wie dagelijks de paden van het park bewandelt. 

Voor BRAL is de conclusie onontkoombaar: de laatste ontwikkelingsfase van Tour & Taxis kan in deze vorm niet doorgaan. We vragen de overlegcommissie met klem een negatief advies uit te brengen en roepen alle publieke actoren op om opnieuw samen te komen - dit keer mét burgers en middenveld aan tafel. 

1. Betaalbaar wonen

Dat er woningen moeten worden bij gecreëerd in Brussel en in dit deel van het Gewest is duidelijk. Er is een betaalbare woningcrisis, niet alleen voor de 50.000 huishoudens op de wachtlijst voor een sociale woningen maar ook middenklasse gezinnen vinden steeds moeilijker een betaalbare woning in onze stad. Dit project wordt gepresenteerd als een bijdrage aan betaalbaar wonen in onze stad, maar er rijzen serieuze vragen over de werkelijke toegankelijkheid en betaalbaarheid voor een brede groep inwoners in dit project. Nextensa communiceert nu dat ze 24% betaalbare woningen aanbieden in hun geplande Lake Side-project. Het is belangrijk om deze cijfers even te duiden: 

Sociale woningen

Die 24% bestaat uit 10,5% beloofde sociale huurwoningen. Deze zijn een maand voor het openbaar onderzoek aangekondigd in de media. De gebouwen B02, B03, B12 et B13 zullen worden aangeboden aan de overheid om te kopen voor sociale huur. Hoewel het absoluut goed nieuws zou zijn mochten er sociale woningen komen op de site van Tour en Taxis, reizen er veel vragen op bij dit aanbod en kunnen we tot nu toe nergens een bevestiging vinden of een zekerheid dat deze er effectief komen. De huidige staatsecretaris voor wonen Nawal Ben Hamou heeft reeds bevestigd in de media dat de regering van lopende zaken geen budget heeft om deze sociale woningen te kopen.

Zelfs wanneer dit zou kunnen doorgaan, zal de hele ontwikkeling op Tour en Taxis (Park Lane + Lake Side) nog steeds maar 4% aan sociale woningen bevatten. Dit percentage moet omhoog. Het heersende BBP heeft hier nooit enige ambitie getoond, daarom vragen we dat dat het huidige bestuur deze historische fout rechtzet en de gevraagde vergunning niet aflevert zolang de doelstellingen voor sociale woningen niet verhoogd worden.

Financialisatie van de Brusselse woonmarkt

In veel Europese steden staat de huur- en de woningmarkt onder druk van een toenemend proces van ‘financialisatie van de huur-en woningmarkt’. Dat wil zeggen dat onze woningen steeds meer worden ingezet als een investering om geld te parkeren en te laten opbrengen in plaats van voor de functie van wonen als basisrecht.

De ontwikkelaar van Lake Side presenteert zelf dat 40% van hun woningen worden verkocht aan investeerders. Het is van cruciaal belang te erkennen dat projecten zoals Lake Side potentieel bijdragen aan de verdere financialisering van de woningmarkt, waarbij vastgoedontwikkelaars zich vooral richten op hogere huurprijzen en rendabele projecten in plaats van op het creëren van werkelijk betaalbare woningen voor gezinnen die moeilijk toegang hebben tot de privéhuurmarkt. Dit kan de kloof tussen de woningbehoeften van de Brusselse bewoners en het aanbod dat door de markt wordt geleverd, verder vergroten.

Daarom verzoeken wij dringend om dit project te heroverwegen en sterker in te zetten op het waarborgen van betaalbare woningen, met name voor grote gezinnen, en te garanderen dat de woningmarkt niet verder wordt ondermijnd door de financiële belangen van ontwikkelaars die zich richten op winstmaximalisatie boven de maatschappelijke behoeften van de stad.

2. Dichtheid en groene ruimte

Het voorgestelde project heeft een enorme dichtheid met 16 gebouwen waarvan verschillende hoge torens. Een dichtheid die door de Brusselse Bouwmeester de voornaamste reden was om het project negatief te beoordelen. Dat is een vreemde keuze voor wat al één van de dichtstbevolkte buurten van het Gewest is: met een bevolkingsdichtheid tot 20.000 inwoners/km², tegenover een gewestelijk gemiddelde van 7.440 (IBSA, 2019). Wij vragen dat hier een lagere dichtheid met meer aandacht voor open ruimte, aangepaste huisvesting voor jonge en grote gezinnen, op maat van de wijk en niet op die van de ontwikkelaar.  

Schrappen gebouw B15

In de versie van de BBP die in 2016 ter openbare raadpleging werd ingediend, was er een bouwzone Y2 die werd verwijderd. De redenering die hier werd toegepast was dat dit gebouw te dicht bij het park kwam, een te grote hoogte toeliet en het zicht van het park en de zichtlijnen van de bruggen te erg belemmeren. In de versie die in 2017 werd goedgekeurd is er toch toegelaten om in de zone van B15 te bouwen.  Het gebouw B15 bevindt zich inderdaad in de bouwzone (Y) van de goedgekeurde versie.  

Wij eisen het schrappen van gebouw B15 die enorm dicht tegen het park zal staan en een enorme invloed zal hebben op de zichtlijnen vanuit het park en zijn bruggen. En dus voor redenen die in het openbaar onderzoek van 2017 ook werden aangehaald zal worden geschrapt.

Het park

Al in 2008 werkte BRAL samen met burgers en verenigingen aan een toekomstvisie voor deze site, in de vorm van een richtschema. Van alle voorstellen die resultaat waren van een uitgebreid participatieproces geleid door BRAL, werd slechts één element overgenomen: een groot park voor de omliggende wijken. Een belangrijke overwinning, zeker, maar de druk die Lake Side zal uitoefenen op deze unieke groene ruimte - de enige in zijn grootte in de omgeving - baart ons grote zorgen.

We vragen dat het park in openbare handen terechtkomt. Bovendien is er een enorme impact op de biodiversiteit, die ook wordt aangegeven in het milieueffectrapport. De omliggende wijken hebben al zeer weinig openbare groene ruimtes, wat zal de impact zijn van een volledig nieuwe wijk op het al zeer drukbezochte park? 

3. Stedenbouwkundige lasten

Voor sociale woningen

We vragen dat de stedenbouwkundige lasten worden aangewend voor de creatie van sociale woningen en niet voor de creatie van geconventioneerde woningen die al voorzien worden in het BBP.    

Investering in de omliggende wijken

Bovendien vragen we dat de stedenbouwkundige lasten worden gebruikt om te investeren in de omliggende wijken die de impact van dit grootschalige project zullen moeten verwerken. Het gaat onder andere over de creatie van multifunctionele gemeenschappelijke ruimtes die kunnen worden gebruikt als feestzalen, vergaderzalen, huiswerkcentra, culturele evenementen... Nergens kunnen we tot nog toe iets dergelijks terugvinden in de plannen gepresenteerd in het openbaar onderzoek.

4. Openbare voorzieningen

De 20% aan publieke voorzieningen die in het richtschema uit 2008 is opgesteld is totaal achter gelaten en naar de hele andere kant doorgeslagen. In het Lake Side-project zal slechts 2,7 % (3.939 m²) van de voorziene verstedelijking naar publieke voorzieningen gaan. Dit is volledig onvoldoende om de behoeften die door het project worden gegenereerd te dekken, om nog maar te zwijgen van de omliggende wijken.   

Opnieuw, net zoals bij de woningen, is er geen operator betrokken op het moment van de vergunningverlening. Er is dus geen garantie dat de toekomstige voorzieningen daadwerkelijk een nuttige functie voor de wijk zullen vervullen of dat het om publieke voorzieningen zal gaan. Een precedent is al gezet tijdens de verstedelijkingsfase van "Park Lane": binnen de voorzieningen werd een zorghuis gecreëerd, gefinancierd (geheel of gedeeltelijk) via verstedelijkingslasten, dat beheerd wordt door Anima Care, waarvan de belangrijkste aandeelhouder tot 2022 de financiële groep Ackerman & Van Haeren was, de moedermaatschappij van Nextensa. 

Zullen de toekomstige voorzieningen worden bedacht voor de huidige en toekomstige bewoners van de site of voor de aandeelhouders van Nextensa?  

Hier kan een degelijk participatieproces veel aan tegemoet komen. In een nieuw ontwerp zou er met buurtbewoners gesproken moeten worden, hun noden zouden in kaart moeten worden gebracht en op die manier moeten worden aangetoond hoe dit project daaraan bijdraagt.  

5. Mobiliteit

Toegankelijkheid met openbaar vervoer

Volgens de Gewestelijk Stedenbouwkundige Verordening (GSV), is het Gewest onderverdeeld in drie classificaties: Zones A (“met een zeer goede bediening door het openbaar vervoer”), Zones B (“met een goede bediening door het openbaar vervoer”) en Zones C (“met een matige bediening door het openbaar vervoer”)¹. De projectlocatie van Lake Side wordt beschouwd als Zone C, de slechtste van de drie classificaties.

BRAL is voorstander van de ontwikkeling van tram 15, maar bij gebrek aan een vergunning en met de onzekerheid rond de vorming van de nieuwe gewestregering en de verduidelijking van haar prioriteiten, kunnen we nog niet met zekerheid op deze lijn rekenen. 

Dit soort zaken moeten in de juiste volgorde gebeuren: een project moet goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer voordat het als voltooid kan worden beschouwd. Anders spreekt het voor zich dat gebruikers eerder geneigd zullen zijn om de eigen auto te gebruiken om op hun bestemming te bereiken.

Parkeren op straat

Uit discussies over de toekomst van de Picardlaan is gebleken dat er grote spanningen zijn rond de herontwikkeling en het schrappen van parkeerplaatsen. Zoals gezegd is BRAL voorstander van een tram op deze locatie, maar vindt dat er rekening moet worden gehouden met de verschillende bezorgdheden van de bewoners. Met name het verdwijnen van parkeerplekken, die tot nu niet gecompenseerd worden met bijvoorbeeld lege plekken in de parkings van Nextensa. Kan hier een overeenkomst bewerkstelligd worden, opnieuw door wél in overleg te gaan met de buurt.

Lake Side is een project dat niet gericht is op de bewoners van de aangrenzende wijken en het is belangrijk dat er in overleg oplossingen worden gevonden. Als speler in de wijk heeft Nextensa de verantwoordelijkheid om na te denken over de mogelijkheden om mobiliteitsoplossingen aan te bieden. Het delen van parkeerplaatsen is een optie, maar er moet rekening worden gehouden met de financiële realiteit van de omliggende wijken.

6. Besluit

Dit openbaar onderzoek heeft veel teweeggebracht bij bewoners en Brusselaars: veel mensen hebben zich uitgesproken tegen het project en zijn in actie gekomen rond dit dossier. Er is een petitie getekend door meer dan 3.200 mensen en het buurtcomité van de Maritiemwijk heeft elk weekend van het openbaar onderzoek wandelingen georganiseerd op de site waar heel wat geïnteresseerden op zijn afgekomen om te luisteren hoe dit openbaar onderzoek kadert in een lange geschiedenis van actie en (pogingen tot) participatie rond de ontwikkeling van de site. Een brede coalitie aan organisaties van stadsverenigingen tot verschillende actoren voor betaalbaar wonen hebben zich verenigd en uitgesproken rond het dossier. Inspraak in de toekomst van deze site blijft cruciaal om te komen tot een project dat gedragen wordt door de hele buurt en kan bijdragen tot een betaalbare, duurzame en solidaire stad.  

Op basis van voorgaande bemerkingen, vraagt BRAL om een negatief advies te verlenen.

Eva Forceville 

Medewerker Stedenbouw 

Lees hieronder het volledige bezwaarschrift

Hoewel het project voordelen biedt op het vlak van bodempermeabiliteit en het klimaatbestendig maken van het Zuidpaleis, is deze hele operatie enkel nodig voor de aanleg van de metrotunnel. BRAL pleit er dan ook voor om voor de beoordeling van deze aanvraag een realistische inschatting van de mogelijkheid om het Metro 3-project in haar geheel tot een goed einde te brengen mee te nemen. We stellen echter vast dat het effectenrapport in gebreke blijft wat betreft deze mis-en-context, of zich laat leiden door voluntaristische inschattingen om bepaalde opties te weerhouden dan wel af te wijzen. We stellen dan ook dat bepaalde elementen van dit effectenrapport moeten overgedaan worden.

Over de kern van de zaak beoordeelt BRAL dat de impact op de Stalingrad- Lemonnierwijk overmate negatief is om dit project te verantwoorden. Nog minimum 9 jaar zal deze wijk in werffase zijn, nu ook nog zonder haar economische en sociale hart. Dit zonder zekerheid of Metro 3 in haar geheel (of zelfs alleen in haar Zuidelijke component) ooit het licht zal zien, wegens alle financiële en bouwtechnische problemen waarmee deze werf blijft geconfronteerd worden.

BRAL vraagt dan ook een negatief advies uit te brengen aangaande de stedenbouwkundige vergunning voor het ontmantelen van het interieur van het Zuidpaleis, het heropbouwen van de handelszaken en de school-, sport- en culturele voorzieningen, het aanleggen van twee publieke ruimtes op de buitenkoeren en het renoveren van de bestaande gevels. 

Lees hieronder het volledige bezwaarschrift

⬇️

PFAS zijn gevaarlijk en moeten verboden worden

“PFAS”, per- en polyfluoralkylstoffen, is een verzamelnaam voor meer dan 10.000 chemische stoffen. Ze zijn water-, vet- en vuilafstotend. Handig voor pannen die niet aanbakken en regenjassen die je zelfs bij stortbuien droog houden: de industrie maakte er lange tijd gretig gebruik van.  

Maar PFAS zijn ook schadelijk voor mens en omgeving. Ze vervuilen de lucht, het water en de bodem, en hopen zich op in planten, dieren en zelfs in ons lichaam. Eens aanwezig, breken PFAS niet of nauwelijks meer af. Opgeteld krijg je een gevaarlijke cocktail: PFAS hebben grote gezondheidsrisico’s, dringen overal binnen en zijn niet kapot te krijgen. Toch zitten de Europese industrie én consumentenproducten er vol van, waardoor het PFAS-probleem elke dag uitbreidt. De enige manier om ons er in de toekomst tegen te beschermen? De overheid moet de PFAS-kraan vandaag dichtdraaien.

Wat moet er gebeuren?

Alle bronnen van de schadelijke PFAS-stoffen moeten geëlimineerd worden. De chemie moet inzetten op veiligere en duurzamere alternatieven. Onze beleidsmakers kunnen daarvoor verschillende stappen ondernemen:

• België moet stemmen vóór een Europees verbod op alle PFAS (*)
• België moet werk maken van een nationaal substitutie- en uitfaseringsplan dat PFAS in consumentenproducten vervangt door veilige alternatieven.

Steun ons!

Wil jij meehelpen om de PFAS-vervuiling een halt toe te roepen? Wil jij je omgeving en je dierbaren beschermen tegen de gezondheidsrisico's van de meer dan 10.000 PFAS? Teken dan de petitie: eis van onze beleidsmakers dat ze zich uitspreken voor een Europees verbod op PFAS en blijven werken aan een ambitieus Vlaams en federaal beleid om PFAS uit te faseren. Laat je stem horen en herinner overheden aan hun verantwoordelijkheid om de volksgezondheid te beschermen. De PFAS-kraan moet dicht. 

✏️ Teken de petitie

(*) Uitzonderingen zijn enkel mogelijk voor zogenaamde ‘essentiële toepassingen’, dat zijn toepassingen die van cruciaal belang zijn voor de gezondheid, de veiligheid en het functioneren van de samenleving, en waarvoor momenteel geen alternatieven beschikbaar zijn. Deze afwijkingen moeten in de tijd beperkt worden en regelmatig geëvalueerd worden

Nature et Progrès Belgique organiseert twee bijeenkomsten voor uitwisseling, debat en het delen van ervaringen, om mensen te helpen het energielandschap te (her)begrijpen, collectief na te denken over hoe te handelen en burgerprojecten te bedenken... en dat alles tegen de achtergrond van de energie- en klimaatcrisis.

Zaterdag 22 maart staat in het teken van een gezamenlijk evenement waar we onze ideeën, ervaringen en gedachten zullen delen. We krijgen ook de gelegenheid om te testen... ➡️ meer info

Zaterdag 5 april: we delen onze ervaringen en gedachten met experts en burgeracteurs: Arnaud Collignon (energieverantwoordelijke bij Canopea), Ezio Gandin (Dr. in de fysische wetenschappen en burgeracteur met ervaring in individuele en collectieve soberheid), Alain Françoisse, Renaud Tietericks (burgeracteurs met ervaring in individuele soberheid), Geoffrey Van Moeseke Slow heat Asbl. ➡️ meer info