Supergevangenis Haren: het standpunt van Bral

20/10/2014

Sinds de bekendmaking van de komst naar Haren van het grootste gevangeniscomplex van België, is het stof nog niet gaan liggen. Aardappelen werden geplant, tenten opgeslagen en (natuur) beschermingsprocedures opgestart. Dat die gevangenis zich strikt op het grondgebied van Brussel moet bevinden is voor BRAL het belangrijkste probleem.

Het nieuwe gevangeniscomplex wordt het grootste van ons land.

Wie de kaart even bekijkt, ziet onmiddellijk hoe absurd de huidige inplanting is. De grillige grens Brussel-Vlaanderen zorgt er namelijk voor dat goed gelegen terreinen niet gebruikt worden en stukken groen onnodig moeten wijken. BRAL vroeg in een bezwaarschrift (van 30 juni 2014) ingediend bij het ontwerpbestek van de effectenstudie – tevergeefs een alternatief te bestuderen waarbij ook de braakliggende terreinen tussen de Witloofstraat en de Woluwelaan in rekening worden gebracht. Probleem: hierdoor zou de gevangenis op twee gewesten komen te liggen. En dat is blijkbaar onmogelijk in de huidige federale logica.

Het complex toch over beide gewesten – dus ook op grondgebied van Machelen - verspreiden heeft nochtans vele voordelen:

1. Het zou minder de indruk wekken van een in een uithoek verstopte gevangenis en het complex zou meer deel uitmaken van het metropolitane stadsweefsel dat de Noordrand vandaag is.

2. Het zou toelaten de grondinname van de ecologisch interessante Keelbeekfriche te beperken. De hoge natuurwaarde van dat gebied was de reden waarom natuurliefhebbers de bescherming ervan vroegen (maar niet kregen). Maar een kleinere oppervlakte van het gebied inpalmen én binnen de Brusselse gewestgrenzen blijven, zou dan weer ten koste gaan van het comfort van de gevangenen.

3. De bereikbaarheid van de gevangenis zou gevoelig verhogen omdat er op de Woluwelaan een tramlijn zal komen.

4. De Keelbeekweg zou zijn huidige tracé kunnen blijven volgen. Deze weg door het groen is voor de Harenaars een belangrijke verbindingsweg met Diegem en zijn handelskern. Deze weg is ook een ideale link tussen het Brusselse Groene Netwerk en het fietsnetwerk in Vlaanderen. Ook dit zou de gevangenis meer deel laten uitmaken van het stadsweefsel. Bezoekers zouden op een aangenamer manier de gevangenis kunnen bereiken en er in de buurt even kunnen ontspannen. De gevangenis moet plaats bieden aan 1190 gedetineerden, verspreid over acht entiteiten, waaronder drie mannengevangenissen, een vrouwengevangenis en een jeugdinstelling. De vraag was ooit om de Keelbeekweg doorheen die verschillende entiteiten te laten lopen. Deze piste werd spijtig genoeg niet weerhouden.

Een alternatief voor een kleinere grondinname zonder de gewestgrens over te steken , is natuurlijk een kleinere nieuwe gevangenis bouwen. Eén van de twee huidige gevangenissen (Sint-Gillis of Vorst) zou kunnen openblijven terwijl de andere gerenoveerd wordt en op zoek kan naar een andere bestemming.

Wat deed BRAL in dit dossier?

Bral bracht bewoners samen met de opdrachtgevers, gaf input bij de opmaak van de plannen en diende een bezwaarschrift in tegen het ontwerpbestek van de effectenstudie. Gezien de zeer penibele omstandigheden voor de huidige gevangenen in Vorst en Sint-Gillis spelen we het echter niet hard. Uplace it ain’t. Maar het is wel duidelijk dat ook dit dossier in de Noordrand véél te winnen had/heeft bij een betere samenwerking tussen Brussel en Vlaanderen.

Praktische info over de gevangenis op de website van de Regie der Gebouwen.