Bestemmingsplan op maat van de mall of Europe (bis)

Het Brussels Gewest probeert voor de tweede keer het Gewestelijk Bestemmingsplan te wijzigen om zo van de Heizel een Gebied van Gewestelijk Belang te maken. Doel: de rode loper uitrollen voor het verhoopte shoppingcenter, de mall of Europe. Het Interregionaal Platform voor een Duurzame Economie spreekt zich dan ook uit tegen de gevraagde bestemmingswijziging.

De Heizel heeft deze bestemmingswijziging niet nodig heeft om zich klaar te stomen voor de toekomst. Integendeel, die is er daarvoor een gevaar. De noodzakelijke upgrade van de Heizel kan perfect binnen de huidige bestemming (collectief belang) en met de uitwerking van een Bijzonder Bestemmingsplan. De bestemmingswijziging is enkel echt nodig voor de mall van 72.000 m2. Dat bleek al uit het advies van de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie bij de eerste poging om het GBP te wijzingen.

Nu de wijziging opnieuw op tafel ligt, wijst het Platform erop dat àlle officiële Brusselse advies-organen er zich ernstige vragen bij stellen. De meesten adviseren simpelweg de wijziging niet door te voeren.
We roepen de Brusselse regering dan ook op haar adviesorganen te volgen.                                      

Kritiek van de Raad van State onvoldoende weerlegd

Ter herinnering: De Raad van State vernietigt de wijziging in december 2015. Voornaamste reden: “De keuze voor de Heizelsite om een aantal grote voorzieningen te ontwikkelen …..is a priori gemaakt, voorafgaand aan het milieueffectenrapport, dat niet voorziet in een analyse van mogelijke redelijke alternatieven.” En ook: “het biedt geen rechtzekere oplossing voor de effecten op de mobiliteit…”. 

Gevolg: in mei 2016 verschijnt er een nieuwe effectenstudie die (onder meer) zou moeten aantonen dat de Heizel toch dé locatie is voor NEO en dat er oplossingen zijn voor het mobiliteitsprobleem. De voorgestelde wijziging van het bestemmingsplan komt nu opnieuw en onveranderd in openbaar onderzoek (tot 30 juli) en de verschillende adviesraden moeten er zich opnieuw over uitspreken. En die adviesraden vinden in de studie weinig dat hun ongerustheid kan sussen.

De Raad voor het Leefmilieu    

Zo stelt de de Raad voor het Leefmilieu: “ il est difficile d’estimer les impacts réels que cette modification aura sur la zone sur base du rapport d’incidences environnementales qui a été présenté, notamment quant aux effets cumulés des différents projets envisagé dans la future ZIR (projet Néo, stade, etc.)”.  Daarnaast wijst de raad o.a. ook op het extra gevaar voor wateroverlast: “ Le Conseil souligne également que  la réduction des espaces perméables aura un impact en termes de perméabilité du sol et risque d’aggraver les phénomènes d’inondations dans cette zone. Dans le même temps, le RIE ne propose que très peu de solutions à ce problème.”

Voor deze raad is de conclusie dan ook kort maar krachtig :
“ le Conseil recommande que :
-   la zone soit maintenue en zone d’équipements d’intérêt collectif ;
-   l’impact des projets en cours sur la mobilité, la biodiversité, la qualité de l'air et la gestion de l’eau soient correctement appréhendés.”

De Economische en Sociale Raad 

Zaterdag 7 juli bracht ook de Economische en Sociale Raad zijn advies uit. De sector mag dan verdeeld zijn over de economische relevantie van de geplande mall, ook deze raad wijst op het feit dat er te weinig antwoorden worden gegeven op de pertinente vragen van de Raad van State: “L’arrêt du Conseil d’Etat ne demande pas que la recherche de site alternatif puisse accueillir l’ensemble du programme envisagé par le Gouvernement. (…) En omettant des alternatives décentralisées, il semble donc que le RIE ne réponde que partiellement à l’arrêt du Conseil d’Etat.”

Betreffende mobiliteit dringen ze er op aan dat “ les questions de mobilité soient prises en compte avec tout le sérieux requis et que soient sûres, sur le plan juridique, comme demandé par le Conseil d’Etat, les solutions apportées aux incidences en termes de mobilité. Compte tenu des objectifs d’IRIS 2 de réduire la pression automobile de 20% d’ici 2020, le Conseil souligne le défi d’un projet générant jusqu’à 6.700 déplacements en voiture complémentaires par heure aux heures de pointe. (…) Le Conseil est conscient que des projets de développement existent à cet égard (ex : réseau Brabantnet). Toutefois, il craint que ceux-ci soient insuffisants, au regard des objectifs poursuivis et des impacts attendus.”

De Adviesraad voor Huisvesting

Ook de Adviesraad voor Huisvesting werd gevraagd zich over de wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan voor de Heizel uit te spreken. Zij zijn er dan weer niet over te spreken  “que cette modification de la ZIR 15 intervienne avant l'adoption du nouveau Plan régional de développement durable (PRDD) actuellement en préparation. Cette inversion dans le processus n'est pas sans poser quelques questionnements en termes de hiérarchie de plans et de processus décisionnel démocratique.”

De Gewestelijke Ontwikkelingscommissie

Het advies van deze adviesraden ligt in het verlengde van het advies dat de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) al gaf toen de wijziging van het bestemmingsplan voor het eerst werd voorgesteld in 2012. Het advies[1] was unaniem en vernietigend. Zo was ze van mening dat  “de inrichting van een nieuw GGB voor de Heizel-site geen enkele meerwaarde biedt voor de toekomstige ontwikkelingen van het Gewest.” De GOC herinnerde er ook aan dat een BBP de mogelijkheid geeft om op deze site de voorschriften voor sterk gemengde gebieden toe te passen, dat het een totaalbeeld geeft van de toekomstige evolutie.”

Ze verzette zich ook  tegen de oprichting van een winkelcentrum. En dit aangezien “er in de buurt al twee projecten voor winkelcentra bestaan Dockx en Uplace in Machelen; dat een winkelcentrum de internationale aantrekkingskracht van Brussel niet zal verhogen en het ongepast is om, met het oog op de versterking van de economische productieactiviteit en de ontwikkeling van huisvesting, een groot deel van de grond te besteden aan een winkelcentrum.” Ze geeft ook aan dat vier handelskernen in het Brussels Gewest (in de boven- en benedenstad, Westland en Woluwe) kunnen lijden onder de aanwezigheid van een nieuw grootschalig winkelcentrum.)

Conclusie: Brussel, luister naar je adviesraden

Het interregionaal platform voor een duurzame economie trok al vaak aan de alarmbel betreffende de shoppingcentra-gekte die er heerst in Vlaanderen en Brussel. Zo stonden we onder meer stil bij de nefaste impact voor werknemers en zelfstandigen en de mobiliteit.

We hopen dan ook dat Brussel én Vlaanderen (Uplace is nog niet van de baan) oor hebben naar deze verzuchtingen over de grenzen heen. In dit specifieke geval roepen we de Brusselse overheid op niet blind te zijn voor de massale weersstand die er ook in Brussel leeft tegen de komst van de mall of Europe en te luisteren naar haar eigen adviesorganen.

De Heizel, haar buurtbewoners, de Brusselaar en de bezoeker verdienen beter dan de  mik-mak die het nu is. Maar daarvoor is deze bestemmingswijziging dus nièt nodig.

Contacten :

UNIZO Vlaams-Brabant & Brussel : Anton Van Assche – 0478 44 41 19
UCM : Antoine Bertrand – 0494 25 44 78
IEB: Claire Scohier – 0473 66 75 05
BBL: Erik Grietens – 0474 40 63 94
BRAL: Steyn Van Assche – 0498 13 25 86 
ACV-CSC Brussel: Benoît Dassy – 0498 51 89 15
ACV Halle-Vilvoorde: Ben Debognies – 0475 84 13 48

[1] Je vindt het advies over de Heizel vanaf pagina 230.