Brussel 1010 anno 2010?

Buiten de Financiëntoren, die buiten de perimeter van het Gebied van Gewestelijk Belang (GGB) n°11 RAC werd geduwd en dus een andere timing volgde, zijn alle gebouwen volledig ontmanteld en lijkt er enkele maanden geen beweging meer op de site. De interventie van Bonom en andere straatkunstenaars niet meegerekend… Maar niets is minder waar. Alles wordt vandaag in stelling gebracht voor grondige hertekening én renovatie van de site.

Waar is de Pecheretuin?

Toen in oktober 2008 de privé-eigenaar van de hele RAC-site besliste om de beschermde Péchèretuin even opzij te schuiven om plaats te ruimen voor de bouwkranen die er zitten aan komen, bleek hoe gevoelig de publieke opinie blijft voor de ontwikkeling van dit belangrijk stuk stadsweefsel. Een verwonderde schepen, enkele parlementaire vragen en furieuze persberichten van patrimoniumliefhebbers later, weten we dat dit maar een tijdelijke ingreep zou zijn. Al blijft het natuurlijk wachten tot de tuin in al zijn glorie weer op het RAC zal prijken.

Het voorval toonde ook hoe er de laatste tijd niet goed gecommuniceerd wordt over de RAC-plannen en hoe slecht de Brusselaars geïnformeerd zijn. Desinformatie loert om de hoek. Want er zijn veel plannen. De goedkeuring van het Richtschema Kruidtuin, dat een concreet maar enkel richtinggevend kader schept voor de ontwikkeling het RAC, dateert al van 2006. Er is een regeringsbesluit dat de verdeling woningen/voorzieningen/kantoren duidelijk bepaalt en de eigenaar heeft zijn eerste vergunning op zak.

Renovatie van start?

Dat betekent dat hij vandaag al kan beginnen met de renovatie twee belangrijke gebouwen. In het Arcadengebouw, het langgerekte gebouw langs de tuin, komen voornamelijk kantoren. Er is 6.000 m² voorzien voor een publieke invulling, maar een gebruiker is er nog altijd niet gevonden. De helft van het Vesaliusgebouw, het hoekvormige gebouw in het verlengde van het Arcadengebouw, wordt omgebouwd tot een 50-tal (luxe-)appartementen. De andere helft blijven kantoren. Architectenbureau van dienst is het Brusselse M. & JM Jaspers- J. Eyers & Partners en Arne Quinze werkt samen met zijn Studio mee als conceptueel architect. Hij bedacht onder meer een ‘cinematografische façade’ voor het Arcadengebouw.

Beide bureaus werkten ook mee aan masterplan voor de RAC-site. Bij de overheid ligt dat globaal plan op de tafel, maar voor de bewoners blijft het voorlopig wachten op de openbaarmaking van de concrete plannen: Welke zichtbare link tussen de beneden- en bovenstad? Waar komt de rest van de 35 % wettelijk verplichte woningen? Welke waarborgen voor een evenwichtige functionele en sociale gemengdheid?

Waar blijft het BBP?

Ondertussen is de planningscel van de Stad Brussel druk bezig met de opstelling van het Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) Pacheco. Dat wordt een plan op schaal van de wijk, die de bepaling uit het Gewestelijk Ontwikkelingsplan (GewOP) detailleert en de precieze bestemming van de hele zone bepaalt. De afwerking van de effectenstudie voor dat BBP wordt verwacht voor de eerste maanden van 2010. In die effectenstudie worden opties naar voren geschoven over wat er al dan niet aangewezen is voor de site. Op een publieke vergadering in juni stelde de Stad Brussel de vordering van die effectenstudie voor. De Stad liet duidelijk blijken dat ze vooruit willen Maar zelfs een samenvatting van die verschillende opties werden niet publiek opvraagbaar.

Richtschema klaar: tijd voor iets anders

De vraag blijft vooral of en hoe het BBP en het masterplan van de eigenaar het Richtschema Kruidtuin zullen volgen. Wat de openbare ruimte rondom (en ook op) de site betreft, is er alvast weinig om naar uit te kijken. De overkapping van de Victoria Reginalaan en de herinrichting van de Kruidtuinlaan, toch twee van de pijlers van het richtschema, dreigen in het water te vallen. Beliris zou op vraag van het Gewest in 2009 een studie bestellen om de haalbaarheid van die overkapping te bestuderen, maar daar blijkt niets van in huis gekomen. Het is ook maar zeer de vraag of die studie de komende jaren – laat staan de werken – gezien de krappe budgettaire situatie van het Gewest - nog zullen plaatsvinden. Wij ontvangen alleszins geen positieve signalen.

Die ingrepen zijn nochtans essentieel om de ruimtelijke en functionele wisselwerking tussen de Kruidtuin, de kleine ring, de Vijfhoek en Sint-Joost mogelijk te maken. Ook de grondige heraanleg van de Pachecolaan zal hier toe moeten bijdragen. Want de huidige heraanleg is niet op maat van wat er nog moet komen. Op de nieuwe bestemmingen en de precieze hertekening van de site, blijft het dus wachten.

Dit artikel dateert van december 2009 en verscheen in de december-editie van ons maanblad Alert.