Verslag Bralcafé Plan B Josaphat

We schreven collectief een Manifesto voor een plan B voor de Friche Josaphat met meerdere scenario’s. Het gaat om een gemeenschappelijke sokkel van ideeën die gesteund worden door zowat àlle Brusselse stad- en natuurverenigingen.. Uitgangspunt: zoveel mogelijk groen behouden waar het groen is en bouwen waar het al verhard is.  De scenario’s tonen de rijkdom van wat er allemaal mogelijk is binnen de uitgangspunten van het Plan B. Ze willen inspireren, de discussie open trekken en tonen dat onze uitgangspunten wel degelijk realistisch zijn. 

Maar is dat niet verwarrend, was het niet beter één scenario naar voor te schuiven? Voor de deelnemers van het Bralcafé is het duidelijk: ons huiswerk is gedaan. Een afgewerkt plan is de taak van de overheid. Dit liefst in cocreatie met alle stakeholders. Op onze afspraak liet Minister-President niet in zijn kaarten kijken, wat ons het ergste doet vrezen. Ondertussen blijven we wel de Brusselse kabinetten bezoeken met het Manifesto.

We blijven vrezen dat de Westkant van de Friche nog niet gered is. De aanstelling van een landschapsarchitect, deze week bekendgemaakt past nog in fase 0. Dit is nog niet de zo gevreesde fase 1. Maar een geluidstalud zoals de landschapsarchitect in gedachten heeft, is eigenlijk niet nodig als de Westkant van de Friche Josaphat niet wordt volgebouwd.

Een aantal speerpunten uit het Bralcafé:

• Planten en dieren verdwijnen steeds sneller. Hittegolven zijn de volgende jaren waarschijnlijk tot zeker. Toch lijkt het nog steeds business as usual op lokaal/gewestelijk niveau. Wanneer dringt de urgentie door?

• Blijft men bewust doof voor nieuwe ideeën? De frustratie groeit. Meerdere pistes van burgers en middenveld zijn mogelijk. De Brusselse regering moet beslissen, maar wel liefst de globale en lokale realiteit in acht nemend.
• De stad is altijd al gemixt geweest. Als je er goed over nadenkt, is een goede mix mogelijk. Wonen en bepaalde vormen van productie kunnen gecombineerd geworden op het verharde deel. Combineren wil niet pers se zeggen: op elkaar stapelen, functies kunnen ook naast elkaar leven.
• Het onverharde deel, met het grootste aandeel biodiversiteit, laten we beter over aan het biodiverse leven.
• Josaphat is een schakel in de stedelijke natuur. Het kan een groene vinger worden die verkoeling brengt naar het stadscentrum, en de biodiversiteit in de stad verbindt. Al in 2008 (!) schreven we in onze publicatie Ecopolis: “De Josaphatsite is via het Josaphatpark en de spoorwegbermen nu al een tussenschakel tussen de squares en het Noord enerzijds en de rand van de stad anderzijds. En het is zaak dat het geen onoverkomelijke hindernis wordt als de woningen en kantoren neerstrijken op die plaats.”
• Het zijn het net die schakeltjes die vernietigd worden. Dat gaat in tegen de ideeën om de biodiversiteit te beschermen van Europa en Natura 2000. De plannen op Europees vlak zijn vooruitstrevend, de nationale implementatie is gebrekkig. Stemmen in het Bralcafé roepen dan ook op om ook op het Europese niveau meer druk te zetten.
• 10 jaar geleden waren ruigtes nog niet zo zeldzaam (Tour & Taxis, Haren, NederOver-Heembeek, ...) Die zijn ondertussen opgeslokt in de stadsplanning. Nu er steeds minder ruigtes zijn en dankzij de klimaatverandering, krijgt de slinkende biodiversiteit en groene ruimte in de stad meer aandacht.
• "Gelijk welk plan er komt, nodigt Jolein Bergers (vrijwilligster en verbonden aan de KU Leuven) beleidsmakers uit om rekening houden met de bermen langs de sporen, waar de bijen hun thuis hebben. Een pollinators passage is klein van schaal, maar groot van impact.
• Als je kijkt buiten de perimeter van de PAD, dan is er heel wat potentieel om te ontwikkelen. Team Leopold III toont aan dat vele plekken rond de perimeter leeg staan. Waarom er dan voor kiezen om te betonneren wat nog groen is?

Het moge duidelijk zijn dat we nog even blijven doorzetten. Aan tafel als het kan, op de barricaden als het moet.