Josaphatsite: gemakkelijkste weg volstaat niet

De Brusselse regering keurde een nieuwe versie goed van het ontwerp van het richtplan van aanleg Josaphat. Het ‘Platform Plan B Josaphat’, dat pleit voor een logische stedenbouwkundige aanpak, versterkte biodiversiteit met toegankelijke groene ruimtes en cocreatie met burgers, reageert kort op het ontwerp.

De regering verspreidde enkel een artists impression van een plan en niet het plan zelf. Er blijft dus nog heel veel onduidelijk, en zelfs wat misleidend: het beloofde ‘biopark’ – de ruimte voorzien voor wilde biodiversiteit - is in werkelijkheid veel kleiner dan wat de tekening doet vermoeden (zie bijlage 3).

Wat wel duidelijk is, is dat men voor de gemakkelijkste weg koos. Men schrapte simpelweg één bebouwbare zone, de fase 2A op de visualisatie van het richtplan zoals het vorige keer in openbaar onderzoek ging (zie bijlage 2). De rest retoucheerde men met mooie kleurpotlodentekeningen. Dit stukje friche van 1,28 ha krijgt nu het voorrecht natuur te blijven. Dat maakt het voorstel nog geen logisch en samenhangend geheel, helaas. Een goed masterplan is een puzzel waar alle stukjes in elkaar passen. Een puzzel waaruit een stuk ontbreekt, is waardeloos.

Een biopark van amper 1,28 hectaren. Kunnen we dit echt serieus noemen? Zo zou de Friche zijn functie als broedkamer voor tal van planten en dieren niet meer kunnen vervullen.

De Josaphatsite speelt een belangrijke rol in een veel ruimer groen netwerk. Hoe wil men die linken leggen? Het behoud van de bebouwing in het noorden van het ‘biopark’ lijkt de ecologische connectiviteit alvast te bemoeilijken. Hoe breed blijft de groene zone aan de andere kant van de sporen? Is er een aangename link met het Josaphatpark, Bordet en de toekomstige open ruimten van de Defensie-site – die andere zone waarvoor ook een richtplan in opmaak is? Etc. Allemaal heel onduidelijk, terwijl dit van uiterst belang is.

Punt 4 ligt een fundamenteel mankement bloot: het Gewest kijkt wederom niet verder dan zijn perimeter groot is. Dit geldt niet enkel voor het ecologisch netwerk, maar ook voor de woningnoden.

Dan komen we bij de achillespees van heel dit verhaal en de summiere hertekening van de vorige PAD: fase 1A en de competitieve dialoog. De regering besloot om de concurrentiedialoog verder te zetten zoals eerder gepland met een nieuwe aanbestedingsprocedure om een ontwikkelaar aan te duiden voor de eerste fase. Die eerste fase is gigantisch! (Zie bijlage 2.) Waarom gaan ze hiermee verder? Vrezen ze misschien voor een eventuele schadevergoeding als de procedure niet tot een einde komt? Laat ons dan maar onderlijnen dat overheden altijd het recht hebben om een procedure te stoppen.

Zo zegt de wet inzake overheidsopdrachten (art.85): “Het volgen van een procedure houdt geen verplichting in tot het gunnen of het sluiten van de opdracht. De aanbestedende overheid kan zowel afzien van het gunnen of het sluiten van de opdracht als de procedure herbeginnen, desnoods op een andere wijze.”

Bovendien wegen eventuele schadevergoedingen niet op tegen de nood aan een nieuwe, coherente visie in lijn met de voorstellen van het Platform Plan B Josaphat. De regering wil gewoon de procedure afronden en zo snel mogelijk de bouwwerken aanvangen. Men is dus niet bereid om van strategie te veranderen en voor een echt plan B te gaan. Echte staatslui zijn nochtans zo moedig om te leren uit de fouten van het verleden. Ze weten dat het soms slimmer is om de tijd te nemen om iets goed te doen. Zoals onze staatssecretaris voor stedenbouw al zei over de gewestelijke stedenbouwkundige verordening: reculer pour mieux sauter. Waarom niet voor de unieke Josaphatsite?

En zo zijn we terug bij de titel van ons eerste gezamenlijke persbericht: Sauvons la friche Josaphat: STOP FASE 1 en maak een nieuw plan.
We stelden heel expliciet voor om samen te werken aan een écht nieuw plan voor de site. De uitgestoken hand werd echter afgewezen. Wat we bij deze nog eens officieel betreuren. Het plan dat nu voorligt, is een weinig creatieve manier om tegemoet te komen aan de vele protesten en bezwaarschriften. Het is echter ruimschoots onvoldoende. Het voldoet niet aan de uitgangspunten van het ‘manifesto plan B Jospahat’, gestoeld op een logische stedenbouwkundige aanpak, versterkte biodiversiteit met toegankelijke groene ruimtes en cocreatie met burgers. Zeker in het geval van onze favoriete friche is er geen reden om in te boeten aan ambitie en creativiteit. Hop naar een plan B! (Zie bijlage 1.)