Carte blanche: snelle overheidsinterventie op de woningmarkt nodig

Carte blanche op het initiatief van het woonplatform (FéBUL, RBDH, CSC Bruxelles, FGTB Bruxelles, Equipes Populaires Bruxelles, Inter-Environnement Bruxelles, MOC Bruxelles) verschenen op de RTBF op 3 juni.

Dit artikel is vertaald door BRAL, lid van de Brusselse Bond voor het Recht op Wonen.

Getekend door: Syndicat des locataires, Front commun des SDF, Front rendre visible l’Invisible, Droit à un Toit – Recht op een DAK, Infirmier de Rue, Syndicat des Immenses, CGEE, DoucheFLUX, Convivence, Hobo, Job Dignity, Action Logement Bruxelles, Le Forum – Bruxelles contre les inégalités, Fédération des maisons médicales, Union des locataires Quartier Nord, Communa ASBL, Réseau Wallon pour le Droit à l’Energie (RWADE), Réseau Wallon de Lutte contre la Pauvreté (RWLP), Fédé AMA, Fédération des Services Sociaux, Mouvement chrétien pour la paix, DUNE asbl, Union des locataires de Schaerbeek, Loyers Négociés, RWDH, Tuiniersforum des jardiniers, GAFFI asbl, Front Anti Expulsion, Comité de Défense de Saint-Gilles, Union des Locataires de Forest, Les ami.e.s du champ des cailles, Angela D. Union des Locataires d’Anderlecht Cureghem.

Op 27 januari waren we aangenaam verrast te vernemen dat de Brusselse regering van plan is de huurindexering tot 2% te beperken. Aangezien de sociale noodsituatie steeds meer gezinnen in Brussel en in het hele land treft, leek deze maatregel ons niet alleen ruimschoots gerechtvaardigd, maar ook heel goed uitvoerbaar. De regionale meerderheid wou echter niet instemmen met het voorstel van staatssecretaris Ben Hamou. De blokkering leek het gevolg te zijn van een veto van de partij Défi en de terughoudendheid van de Open Vld.

Schuldig verzuim

Er kan niet worden gezegd dat de situatie van de huurders - die meer dan 60% van de Brusselse huishoudens uitmaken - plotseling is verbeterd. Integendeel. Bovenop een voortdurende en onevenredige stijging van de huurprijzen (in de afgelopen 10 jaar zijn deze met 20% meer gestegen dan de indexering) en stijgende energieprijzen (voor sommigen betekent dit een verdrievoudiging van de energierekening) krijgen ze te maken met twee jaar coronacrisis, gekenmerkt door een daling of zelfs een verlies van inkomen. De laatste diagnose van perspective.brussels stelt de zware gevolgen van de pandemie voor vele Brusselaars scherp, vooral voor degenen die door de mazen van het sociale zekerheidsstelsel vallen. Het risico op overmatige schuldenlast, energiearmoede en huisuitzetting neemt toe. Daarmee wordt ook de nood aan ingrijpen door overheidsdiensten en sociale diensten steeds nijpender. Gemiddeld besteden de Brusselaars 35% van hun budget aan huisvestingskosten (huur en lasten), maar achter dit gemiddelde schuilen merkbare verschillen tussen de gezinnen. Voor de armsten blijft er bijna niets over als de huur is betaald. Sommige sociale huurders besteden tot 70% van hun schamele uitkering aan huisvesting. Huishoudens stellen een doktersafspraak uit, moeten het stellen zonder kwaliteitsvoeding of de aankoop van schoolmateriaal voor hun kinderen om (te veel) te kunnen betalen voor het recht om te wonen in een woning die te vaak van slechte kwaliteit en/of overbevolkt is[1][3].

Beperking van de huurindexering: wettelijk en realistisch

In tegenstelling tot wat de politieke partijen verspreiden die weigeren de huurindexering te beperken, is dit idee noch ongrondwettelijk, noch onrealistisch, noch onuitvoerbaar. Het beperken van de huurindexering heeft tot doel het recht op huisvesting te waarborgen en streeft dus een algemeen belang na. Rekening houdend met de stijging van de huurprijzen - ver boven de inflatie - gedurende de laatste twintig jaar in Brussel, zullen de meeste verhuurders niet plots in een precaire situatie belanden door het beperken van de indexering van de huurprijzen tot 2%. Daartegenover staat dat het vele huurdershuishoudens in staat zal stellen om wél het hoofd boven water te houden.

Een wenselijke maar ontoereikende maatregel

Achter elk cijfer verbergen zich dramatische, complexe en traumatische gezinssituaties. Wie dit meemaakt, komt er moeilijk ongedeerd weer uit. Gezien die sociale noodsituatie en de toenemende nood van de Brusselse gezinnen is een beperking van de huurindexering een eenvoudige en snelle maatregel om in te voeren – zij het ontoereikend om armoede te bestrijden.

Halverwege de regeerperiode zijn wij, organisaties die zich inzetten tegen armoede in de brede zin, bezorgd en verontwaardigd. Bezorgd omdat de huurders nu de gevolgen ondervinden van de stijgende huur- en energiekosten. Bezorgd omdat uit het werkveld blijkt dat de eerstelijnsdiensten al overbelast zijn en dat zij te maken krijgen met steeds kritischere noodsituaties. Verontrust en verontwaardigd omdat we constateren dat bepaalde politieke leiders zich onverzettelijk opstellen in de strijd tegen slechte huisvesting. We vinden het erg dat de tragedies van de Brusselaars een deel van de politiek niet overtuigen om eenvoudige en doeltreffende maatregelen te treffen. Schandalig dat sommigen liever een groeiend deel van onze bevolking laten wegzakken in dramatische situaties (huisuitzettingen, dakloosheid, ...) dan structureel in te grijpen op de woningmarkt. Ontzet door deze politieke blokkade. Het is nochtans wenselijker én effectiever om sociale ellende te voorkomen dan ze te genezen.

Als er oplossingen te vinden zijn voor de kleine minderheid van verhuurders in precaire omstandigheden, dan is het tijd om te erkennen dat de meerderheid die moet worden beschermd - ook met een regel inzake huurniveaus - wel degelijk aan de kant van de huurders staat.

Wij blijven deze onverzettelijkheid aan de kaak stellen. Omdat de sociale nood dit vereist, omdat geen enkele andere maatregel zal volstaan: noch de bouw van nieuwe woningen, noch een verhoging van de sociale bijstand. Als we belang hechten aan het welzijn van alle Brusselaars, moeten we initiatieven aanvaarden en steunen die gericht zijn op de regulering van de private huurmarkt, met inbegrip van de beperking van de huurindexering.

[1] “De helft van de Brusselse bevolking, die in armoede dreigt te vervallen, woont in een woning die te klein wordt geacht voor de omvang van hun huishouden.” https://perspective.brussels/nl/nieuws/sociaaleconomische-territoriale-en-ecologische-diagnose-van-het-brussels-hoofdstedelijk-gewest-na-de