Red de Brusselse bomen – petitie

Sinds 2010 werden meer dan 62.000 hoogstambomen gekapt. Burgers verzameld in het collectief Help4Trees roepen het parlement op om het bomenerfgoed van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te beschermen.  

Ze vragen meer precies de dringende invoering van een 'bomenbeleid' op gewestelijk niveau door: 

1. Een respectvol beheer van het bomenerfgoed, gebaseerd op het behoud en de opmaak van een gedetailleerd overzicht met opvolging van de bomen, en geïnspireerd op het bomencharter dat van kracht is in Brussel-Stad. Dat charter berust op 3 pijlers: het huidige bomenerfgoed behouden, het aantal bomen opvoeren en de bevolking activeren en sensibiliseren; 
2. De oprichting van een groep van multidisciplinaire en onafhankelijke experts, waarin ook een burgercomité vertegenwoordigd is, en die als enige bevoegd wordt om het bomenerfgoed te beheren; 
3. De verplichte toepassing van de motie inzake de klimaat- en milieunoodtoestand, die werd aangenomen door de 19 gemeenten; 
4. De uitvaardiging van een bindend wetgevend kader voor de bescherming van het milieu en de biodiversiteit. 

Wil je hen steunen? Teken dan de petitie aan het Brussels Parlement: https://democratie.brussels/initiatives/i-178?locale=nl  

Help4Trees heeft volgens ons indrukwekkend werk geleverd. HELP4Trees bestudeerde hoeveel bomen er precies verdwenen zijn op basis van de gegevens van de databank OpenPermits.brussels. Hoewel onvolledig, zijn we toch op zijn minst dankbaar voor deze bestuurlijke transparantie! 

Ook BRAL maakt zich zorgen over het verdwijnen van bomen en het gebrek aan wettelijke bescherming. De klimaat- en milieunoodtoestand uitroepen was voor de Brusselse gemeentes een van de eerste stappen richting een gemeentelijk klimaatplan. Hoewel het niet veel verandert in de praktijk, toont het toch een zeker engagement van de gemeentes. Het zou fijn zijn als we in 2024(!) er meer van te zien krijgen in de praktijk! Elke boom telt om onze stad te verkoelen. 

Hieronder de integrale boodschap van Help4Trees: 

Ondanks de klimaatwet die in 2021 door het Gewest werd aangenomen en de door de gemeenten ondertekende motie tot uitroeping van een klimaat- en milieunoodtoestand, wordt de verwoede kap van hoogstambomen nog steeds toegestaan terwijl het ontbreekt aan onderbouwde en gecoördineerde informatie over het bomenbestand van het Gewest. Dit wordt beheerd door tweeëntwintig instellingen die hun informatie niet bundelen. Aangezien de cijfers die beschikbaar zijn via de databank OpenPermits slechts een gedeeltelijke weergave zijn van een zeer verontrustende realiteit, luiden burgers en groepen (waarvan HELP4Trees) de noodklok: via een petitie vragen ze aan het Brussels Parlement om een bomenbeleid in te voeren dat gebaseerd is op het informeren van de burgers en op het dringende behoud van het bomenerfgoed van het Gewest. 

Meer dan 24.000 hoogstambomen zijn in de afgelopen 5 jaar verdwenen en meer dan 2.700 nog steeds in gevaar. 

Uit een analyse van de databank OpenPermits ¹blijkt dat, als we de houtkap in het kader van het beheer van het Zoniënwoud buiten beschouwing laten, er in 13 jaar meer dan 62.000 hoogstambomen zijn verdwenen (waarvan meer dan 24.000 in de afgelopen 5 jaar) en dat er in dezelfde periode slechts 3.254 bomen zijn herplant, wat bespottelijk lijkt. Er zijn al massaal veel bomen gekapt (zoals de 500 bomen die in 2020 uit het Woluwepark verdwenen), en andere dossiers zijn momenteel in onderzoek: in Brussel is er een aanvraag om 208 bomen te kappen, 109 in Watermaal-Bosvoorde, 107 in Elsene... waardoor er binnenkort nog meer dan 2.700 bomen zullen verdwijnen. 

--

^{1 De databank OpenPermits- bevat aanvragen voor stedenbouwkundige- en milieuvergunningen. De analyse is gebaseerd op "boom"-gegevens en sluit houtkap met betrekking tot het beheer van het Zoniënwoud uit.}

Ukkel, Brussel-Stad, Watermaal-Bosvoorde en Sint-Pieters-Woluwe: de kampioenen op het vlak van bomenkap 

Ukkel blijft een van de groenste gemeenten, maar heeft het meest te lijden onder de bomenkap: 14.635 bomen sinds 2010. Brussel-Stad (inclusief Laken): 12.400, Watermaal-Bosvoorde: 5.466, Sint-Pieters-Woluwe: 5.141 (verleend via 1.881 kapvergunningen) ... De meeste bomen worden gekapt op aanvraag van de overheid, in gebieden die nog bebost zijn. Zowel de Stad Brussel als de gemeente Elsene hebben een "boomplan" en ook andere gemeenten nemen op eigen houtje bomeninitiatieven... De feiten zijn echter duidelijk: ondanks de motie van klimaatnoodtoestand die door alle gemeenten is aangenomen, zijn er sinds 2019 meer dan 3.000 kapvergunningen afgegeven, waarvan 25% door Urban Brussels: zo verliest het Brussels Hoofdstedelijk Gewest haar bomen, een belangrijke bondgenoot in de strijd tegen de gevolgen van de klimaatverandering. 

22 instellingen beheren onafhankelijk van elkaar de Brusselse bomen: dit administratieve labyrint vormt een rechtstreekse bedreiging voor het bomenerfgoed van de hoofdstad.  

Om een 'bomenbalans' op te maken voor het Brussels Gewest (aantal levende bomen, kap, heraanplant, enz.) moet men te rade gaan bij 22 instellingen: de 19 gemeenten (groene ruimten en gemeentelijke wegen), Leefmilieu Brussel (gewestelijke parken en groene ruimten), Mobiel Brussel (gewestelijke wegen) en Urban (opmerkelijke bomen), die hun gegevens niet bundelen. Als antwoord op het gebrek aan gecentraliseerde gegevens over levende, verdwenen of bedreigde bomen, werd onlangs een burgerinitiatief gelanceerd: arbres.cartobru.be. Maar dit volstaat niet en het is aan de overheid om deze gegevens in kaart te brengen. 

Bij gebrek aan een gewestelijk bomenregister nemen de gemeenten en het Gewest blindelings kapbeslissingen.   

Hoewel Leefmilieu Brussel een overvloed aan onlinetools ter beschikking stelt (voornamelijk kaarten) om de huidige stand van het leefmilieu te beoordelen, kunnen we met deze tools de veranderingen in het bomenbestand niet evalueren. Brussel Mobiliteit verstrekt informatie over zijn activiteiten via persberichten: het aantal bomen onder beheer en de aanplantingen, maar niets over de kap¹. Bijgevolg worden kapbeslissingen door de gemeenten en het Gewest blindelings genomen. Dit onaanvaardbaar administratief lappendeken maakt de bomen van de stad extra kwetsbaarder. 

De bomen van Brussels Gewest in gevaar - Kerncijfers 

• Er werden 62.268 hoogstambomen vergund voor kap tussen 2010 en 2022. Meer dan 24.000 hoogstambomen zijn in de afgelopen 5 jaar verdwenen en ongeveer 2.900 worden momenteel bedreigd. (bron) 
• De gemeenten die het meest getroffen zijn door de bomenkap, zijn Ukkel (14.635 bomen), Stad Brussel/Laken (12.400 bomen), Watermaal-Bosvoorde (5.466 bomen), Sint-Pieters-Woluwe (5.141 bomen), Anderlecht (3.679 bomen) en Oudergem (3.274 bomen). (bron) 
• Het resultaat in 13 jaar: er werden 3,2 km² meer hitte eilanden gecreëerd in de stad (1 hoogstamboom = 50 m² bladerdak) (bron). Dit leverde een theoretisch cumulatief tekort op over 13 jaar van 2,9 megaton zuurstof minder (1 hoogstamboom = ± 10 kg geproduceerde zuurstof per dag). (bron) 
• 22 instellingen beheren de bomen van het Gewest: dit administratieve labyrint vormt een rechtstreekse bedreiging voor het bomenerfgoed van de hoofdstad. 
• 25 jaar is de tijd dat een jonge boom nodig heeft om dezelfde voordelen op te leveren als een volwassen boom. Te laat, gezien de snelheid van de klimaatverandering. (Bron: Francis Hallé, Du Bon usage des arbres, p.43) 

Het duurt 25 jaar voor een jong boompje dezelfde voordelen oplevert als een grote volwassen boom. Te laat, gezien het tempo van de klimaatverandering.   

Het Gewest heeft aangekondigd 21.000 bomen en struiken in 2021 te hebben geplant... Overheden beweren vaak dat herbeplanting de kap compenseert: niets is minder waar. Door een boom te kappen, ontneem je de stad meteen de vele voordelen die hij nu en op termijn biedt: voordelen voor de mentale gezondheid, schaduw, natuurlijke airco, windscherm, absorptie van 25 kg koolstof per boom per jaar, productie van 10 kg zuurstof per boom per dag, waterretentie... terwijl een nieuw geplante boom, als hij het overleeft, minstens 25 jaar nodig om dezelfde voordelen te bieden. Naast hun essentiële rol in het verfraaien van het stadslandschap, zijn bomen essentieel voor het groene netwerk en voor het behoud van de biodiversiteit in de stad, omdat ze voedsel en onderdak bieden aan dieren, planten en zwammen. 

Ondertekenaars:  

HELP4Trees, IEB, Bruxelles nature, Fondations pour la vallée de Neerpede et du Vogelzang, Fondations pour la Nature et la Biodiversité à Bruxelles,  Save Bergoje Trees, We Are Nature (WAN), Save Donderberg,  QuartierWielsWijk, asbl Marais Wiels Moeras, CPN Brabant, CEBE, ACQU