Belgische burgers procederen tegen hun regeringen om hun gezondheid te beschermen

Op 24 oktober hebben negen inwoners van heel België samen met de NGO ClientEarth een rechtszaak aangespannen tegen de regionale overheden. Twee Brusselse burgers sloten zich bij de rechtszaak aan. De reden? De Belgische regeringen slagen er niet in de gezondheid van de bevolking te beschermen tegen schadelijke luchtverontreiniging in het hele land. 

Schadelijke niveaus van luchtverontreiniging

Luchtverontreiniging wordt in verband gebracht met verschillende ernstige gezondheidsproblemen, waaronder astma, een reeks andere aandoeningen van de luchtwegen zoals chronische bronchiolitis, chronische obstructieve longziekte, longkanker, hartfalen en beroertes. Deze problemen kunnen ernstige schade toebrengen aan de levenskwaliteit, de gezondheid en zelfs de dood van mensen - vooral kinderen, ouderen en mensen met een laag inkomen. In België was luchtvervuiling alleen al in 2018 verantwoordelijk voor bijna 8.700 vroegtijdige sterfgevallen. Maar veel mensen die lijden, weten misschien niet dat hun gezondheidsproblemen verband kunnen houden met het inademen van vuile lucht. 

In september 2021 verlaagde de Wereldgezondheidsorganisatie - 's werelds belangrijkste autoriteit op het gebied van luchtvervuiling en gezondheid - de aanbevolen grenswaarden in haar richtlijnen voor luchtkwaliteit vorig jaar in sommige gevallen met 75%. Na een zorgvuldige herziening van de meest recente wetenschappelijke gegevens hebben zij aanbevolen de "aanvaardbare" niveaus van verschillende verontreinigende stoffen, waaronder zwevende deeltjes (PM2,5) en stikstofdioxide (NO2), drastisch te verlagen. Zij benadrukten dat er geen veilige niveaus van luchtverontreiniging bestaan.

Falen van de overheid om de gezondheid te beschermen

In België is het aan het Gewest om de luchtverontreiniging te regelen. Historisch gezien zetten zij de luchtverontreinigingsniveaus om die door de voornaamste EU-wetten inzake luchtkwaliteit worden bepaald. 

Sinds de publicatie van de nieuwe aanbevelingen van de WHO hebben de Belgische autoriteiten geen enkele herziening van het wettelijk kader in gang gezet, hoewel de verwoestende gevolgen van luchtverontreiniging bekend zijn. Dat betekent dat burgers worden blootgesteld aan giftige vervuiling op niveaus waarvan we weten dat ze ernstig onveilig zijn. 

Daarom eisen negen eisers - van wie de meesten aan ademhalingsproblemen lijden - samen met de milieuadvocaten van ClientEarth dat de autoriteiten de wetgeving inzake luchtkwaliteit aanscherpen in het licht van de meest recente wetenschappelijke gegevens om hen en hun gezinnen te beschermen tegen gevaarlijke vervuiling. 

Volgens de eisers schendt het uitblijven van maatregelen hun fundamentele recht om schone en gezonde lucht in te ademen en brengt het hun gezondheid en die van hun kinderen onnodig in gevaar.

De drie regionale autoriteiten worden voor de burgerlijke rechtbank van Brussel gedaagd omdat de eisers stellen dat luchtverontreiniging niet stopt bij de regionale grenzen en dat voor de aanpak van deze gezondheidscrisis dus een gecoördineerde nationale aanpak nodig is. 

Maak kennis met Eric-, een eiser uit Brussel

In Brussel hebben zich twee burgers bij de zaak gevoegd. Een van hen, Eric, woont in Sainctelette. Hij kreeg enkele jaren geleden astma.

Dit is zijn getuigenis. 

Voor meer informatie over de zaak, ga naar deze website