Een zwembad onder Toots Thielemans? Winnaars van de Stalingrad Underground ideeënwedstrijd onthuld

In november vorig jaar lanceerden ARAU, BRAL, IEB en de Vereniging van handelaars van het Zuidpaleis de ideeënwedstrijd ‘Stalingrad Underground’. De wedstrijd had als doel om anders na te denken over de verbouwing van het station Toots Thielemans, gezien de vele moeilijkheden die het Metro 3-project er heeft gekend.

• Lees hier het Bruzz-artikel over de wedstrijd.

In minder dan twee maanden tijd kregen we meer dan twintig projecten binnen. Ze bestreken de meest uiteenlopende domeinen en beantwoordden aan heel verschillende behoeften. Zowel sociale actie (opvang voor daklozen) als culturele activiteiten (musea, kunstgalerijen), het nachtleven (discotheek), mobiliteit (parking, tramstation) of waterbeheer (waterzuiveringsstation) passeerden de revue. Deze waaier van projecten getuigt van het enorme potentieel voor de herbestemming van de ondergrondse kathedraal Toots Thielemans.

Bijdragen aan de noden van de wijk

Voor de selectie van de winnaars stelden de organisatoren een multidisciplinaire jury samen. Deze bestond uit academici (uit de geografie, sociologie en architectuur) en vertegenwoordigers van verenigingen die actief zijn in de buurt rond de Stalingrad- en Lemonnierlaan (Convivence/Samenleven en het CBAI). Naast de technische haalbaarheid en de uitvoeringstermijn, was het vooral de bijdrage aan de noden van de wijk die de doorslag gaf bij het selecteren van de winnaars. Zo koos de jury voor een combinatie van drie projecten die in het metrostation een plaats kunnen krijgen: een (subtropisch) zwembad, een indoor speeltuin en een plek waar creativiteit en leren gekoppeld wordt aan de circuswereld. 

Het zwembad is een voorziening die sterk beantwoordt aan de behoeften van de wijk, en van Brussel. Over het hele Brussels Gewest zijn er slechts 17 zwembaden, veel te weinig voor 340 scholen en meer dan een miljoen inwoners. Bovendien wordt het enige openbare zwembad van de Vijfhoek (‘Zwembad van het Centrum’) binnenkort gerenoveerd. De bouw van een zwembad in de Stalingrad-Lemonnierbuurt is des te relevanter omdat de bevolking er jonger en armer is dan het gewestelijk gemiddelde. Daarnaast is het een welgekomen uitbreiding van het huidige gebruik van het Zuidpaleis, dat sterk in het teken staat van sportactiviteiten.

Het tweede project dat de jury geselecteerde is een overdekte speelruimte. Het idee werd ingediend door ‘Le Front de Mères’, een oudervereniging die strijdt tegen discriminatie en geweld tegen kinderen. Ze lichtte haar aanvraag als volgt toe: “In de wijk is er een gebrek aan speelruimte voor kleuters en basisschoolkinderen. Kleine kinderen moeten spelen en bewegen. In de winter zijn er heel weinig plaatsen om te spelen. De enige overdekte plekken zijn junkfoodzaken of overdekte privé-speeltuinen die te duur en te ver weg zijn”.

Tot slot selecteerde de jury het project van de Brusselse circusschool ‘Station Cirque’. Naast een plek om circusdisciplines (jongleren, trapeze, acrobatiek) te leren, zou het ook een culturele en gemeenschapsruimte zijn voor buurtbewoners, vooral tijdens de schoolvakanties. Terwijl het educatieve aanbod beantwoordt aan een behoefte in de buurt - de organisatie van activiteiten voor de allerkleinsten - heeft dit project ook een bredere reikwijdte in die zin dat het type en de verscheidenheid van de geplande activiteiten alle inwoners van Brussel kan aanspreken.

Geen specifieke structurele werkzaamheden

Er waren twee belangrijke redenen waarom de jury de andere kandidaten niet heeft gekozen. Ten eerste hebben verschillende projecten, met name musea of kunstgalerijen, niet specifiek een infrastructuur zoals het station Toots Thielemans nodig. Ten tweede leken sommige
verbouwingsvoorstellen te complex of te tijdrovend om uit te voeren, zoals het afvalwaterzuiveringsstation. De jury vond dat de verbouwing van het metrostation zo min mogelijk overlast moest veroorzaken. Na bijna vijf jaar een bouwwerf te zijn geweest heeft de Stalingradwijk nood aan rust.

De combinatie van zwembad, speeltuin en circusschool pakt veel van de tekortkomingen van de Stalingradbuurt aan. ze speelt in het bijzonder in op de noden van de jonge bevolking. Dit voorstel voor de verbouwing van het station Toots Thielemans is ook snel uit te voeren en gedeeltelijk omkeerbaar. De speeltuin en de circusschool vereisen namelijk geen specifieke structurele werkzaamheden. Enkel het zwembad zou wel uitgebreidere werkzaamheden vereisen. Allen liggen ze in lijn met de huidige sportfunctie en het gebruik van het Zuidpaleis. Met deze verbouwing van het station Toots Thielemans breken we het Zuidpaleis niet af, maar breiden we het uit!