Heraanleg Louizaplein: het advies van BRAL

BRAL betuigt zijn steun aan de voorgestelde heraanleg van het Louizaplein. Deze heraanleg zal de veiligheid en het comfort voor fietsers en wandelaars aanzienlijk verbeteren ten opzichte van de vorige situatie (vóór 2020), maar ook vergeleken met de huidige situatie (onder test). We benadrukken ook dat een eenvoudige terugkeer naar de juridisch bestaande situatie (vóór 2020) simpelweg geen optie is, noch vanuit het oogpunt van verkeersveiligheidsdoelstellingen, noch vanuit het oogpunt van de stad op mensenmaat.

De resultaten van de Expair luchtmetingen tonen aan dat er in deze omgeving nood is om in te zetten op verminderde vervuiling van autoverkeer. (zie www.bral.brussels/expair).  Het nabijgelegen meetpunt op de Guldenvlieslaan scoort  het slechtste van heel Brussel qua luchtverontreiniging. Met een concentratie van 51µg/m³ op jaarbasis voor NO2 zitten we er boven wat de EU als legaal acht (40µg/m³ op dit moment, 20µg/m³ tegen 2030). De Europese wetgeving zegt dan ook dat de overheid in zulke gevallen in urgentie moet ingrijpen. Bovendien zijn we heel ver van de drempel die de Wereldgezondheidscommissie naar voren schuift (10µg/m³). Er is werk aan de winkel.  

Deze heraanleg kan een eerste stap zijn, maar zal niet voldoende zijn om de gezondheidsnormen inzake luchtkwaliteitte halen. Daarom mag dit project geen eindhalte zijn, maar een stap richting een verkeersluwe stad, waar ingezet wordt op een gezonde en kwaliteitsvolle leefomgeving, zowel voor bewoners als bezoekers.  

Aandachtspunten binnen het huidige plan

Deze heraanleg bestendigt en verbetert de huidige testopstelling. Dat is een positieve stap. Het Louizaplein is immers een hotspot voor voetgangers, fietsers en OV, terwijl ze ook nog steeds redelijk wat autoverkeer slikt. Het is positief dat dit laatste wordt teruggebracht op 1 strook. Dat zal de oversteekbaarheid voor voetgangers verbeteren, en laat ook toe dat fietsers de optie krijgen om het rondpunt zelf te gebruiken, naast de afgescheiden fietspaden.  

Voor het autoverkeer zelf betekent het ook minder weefbewegingen wat de doorstroming kan verbeteren. Zoals boven gesteld geeft de toestand van de luchtvervuiling in de omgeving ook de nood aan om autoverkeer-reducerende maatregelen te nemen. 

Het project is dus een positieve stap, en BRAL steunt dat het als dusdanig uitgevoerd wordt. Wel vestigen we er de aandacht op dat er op een aantal plaatsen conflicten kunnen optreden tussen voetgangers en fietsers. Zo bijvoorbeeld bij de oversteekplaats richting de tramhalte aan de oostzijde van het plein en aan de extra fietstoegang vanaf de rijbaan naar het fietspad aan het westen van het plein. Daar zou de inrichting van de weg herbekeken moeten worden zodat duidelijker is voor zowel voetgangers als fietsers. Daarnaast verwijzen we ook graag naar de bezwaarschriften van Gracq/Fietsersbond en Walk voor kleine technische verbeterpunten. 

Daarnaast wijzen we er op dat de aanwezigheid van tram en metrohalte een belangrijke rol speelt in de bereikbaarheid van de omgeving. Op dat vlak blijven we op onze honger zitten. Ook al vermindert de lengte van de oversteken er naar toe (dat is positief), toch blijft de tramhalte in het midden van het plein een beperkt toegankelijk eiland (slechts twee oversteekplaatsen). Dit terwijl zij een bestemming en een bron van heel wat voetgangersbewegingen rond het Louizaplein.

BRAL ziet graag de optie bestudeerd om op zijn minst vier oversteekplaatsen te voorzien, aan elk uiteinde van het plein. Best zouden deze oversteekplaatsen geöriënteerd worden naar de voetpaden langs de gevelzijden van de Waterloolaan en de Guldenvlieslaan, eerder dan naar de middenberm (zie tekening). Zo sluiten ze beter aan bij gewilde looplijnen en wordt het aantal te maken oversteken voor voetgangers verminderd (en dus minder potentiële conflicten). 

Qua vergroening en ontharding (al is dat laatste relatief gezien de infrastructuur onder de grond), doet het project het absolute minimum. De indruk ontstaat zelfs dat er een stuk langs de Waterloonlaan is bijgesleurd om te voldoen aan de voorschriften van de (nog niet rechtsgeldige) toekomstig RSV… BRAL pleit voor een uitgebreidere vergroening, om de  wateropvangende en hitte-bestrijdende capaciteit van deze publieke ruimte te versterken..

Nood aan opschaling met herinrichting van Guldenvlies

BRAL steunt dus deze heraanleg, maar benadrukt de nood om op termijn de herinrichting grondig te herdenken, in eerste plaats samen met de heraanlegproject van de Guldenvlieslaan richting Naamsepoort. Maar ook in een visie op de hele kleine ring. We wijzen erop dat reeds jaren geleden www.kleinering.be hier al een voorzet toe deed. Zo’n visie is een voorwaarde voor elk doelgericht herinrichtingsproject, ook om EINDELIJK een echt plan te lanceren om de autoverkeersaanzuigende tunnels en stadsautostrades te herdenken, en zo het probleem van de luchtvervuiling echt op te lossen.

Door dit gebrek aan totaalvisie blijft deze herinrichting tot op zekere hoogte cosmetisch opsmukwerk. Zo is het Louizaplein geen plein maar een verkeersknoopunt, met moeilijk bereikbare tramhalte in het midden. Terwijl de mogelijkheden om hier een kwaliteitsvolle openbare ruimte, ingeschakeld in een (flaneer)netwerk van de Marollen over Poelaertplein richting Louizalaan en langs de as van de Guldenvlieslaan.

Besluit

Op basis van voorgaande bemerkingen, vraagt BRAL om een positief advies te verlenen voor het vervangen van de bestaande wegmarkeringen door een hoogwaardige aanleg met permanente materialen om de leesbaarheid van ruimtes te verbeteren, de veiligheid voor gebruikers te vergroten en de esthetiek van het Louizaplein te verbeteren (04/PFD/1960083).

Wij hopen dat de overlegcommissie rekening houdt met deze opmerkingen, en we wensen uitgenodigd te worden voor elke hoorzitting die te maken heeft met dit dossier.

Tim Cassiers
Stafmedewerker mobiliteit en luchtkwaliteit
tim@bral.brussels