Persbericht: Ecologische en sociale verenigingen VUB leggen uitdagend projectvoorstel op tafel

Jaren geleden ondertekende de Vrije Universiteit Brussel het Copernicus universiteitshandvest (1993) en verbond zich daarmee tot het concretiseren van ecologische projecten. Uit een eerste voortgangsrapport blijkt dat de universiteit nog steeds geen noemenswaardige ecologische projecten wist op te starten. Om die situatie te verhelpen, sloegen enkele ecologische en sociaal gerichte verenigingen van de VUB de handen in elkaar. Zij schreven een uniek sociaal-ecologisch en pedagogisch project bij elkaar. Ze kregen daarbij de steun van heel wat externe verenigingen. Eind december overhandigen zij het project formeel aan de Raad van Bestuur van de Vrije Universiteit Brussel.

Protest tegen voetbalvelden op de Schapenweg-site

Enkele maanden geleden haalde het bericht de pers dat de Vrije Universiteit Brussel als bouwheer zou optreden bij de aanleg van twee voetbalvelden met bijhorende infrastructuur (kantine, vergaderruimte, kleedkamers en parking) naast het Laarbeekbos, een Europees beschermd Natura 2000 gebied. De bouw van het complex zou de groene zone ten noorden van Jette (Laarbeekbos, volkstuintjes en oude hoogstamboomgaard) fragmenteren en een stuk van de zo al krimpende groene open ruimte in Brussel wegnemen. De druk op de biodiversiteit eigen aan de site zou er ook verder door toenemen. Bovendien zou de voetbalinfastructuur het socio-historische weefsel van de volkstuintjes - die er sinds de schaarstejaren van de tweede wereldoorlog liggen – op zijn zachtst uitgedrukt, ontregelen. Ook over de toekomst van de Schapenweg – een relict van een Romeinse heirbaan – bestaat veel onzekerheid. Atalanta Natuurwerkgroep en Dado (twee ecologisch en sociaal geïnspireerde verenigingen van de VUB) bleven niet bij de pakken zitten en schreven een petitie uit. In geen tijd verzamelden zij meer dan duizend handtekeningen. “Op dit moment hebben zo’n 3600 mensen de petitie getekend. Vooral in de beginfase ging het heel snel. Toen tekenden vooral studenten en personeelsleden van de VUB de petitie. Dat was voor ons het teken om de koe bij de horens te vatten en een sterk project uit te schrijven. We hopen dat we onze Raad van Bestuur warm kunnen maken voor het project.”, aldus Anja Van Geert van ATALANTA(VUB). Bral en IEB spaarden materiële noch inhoudelijke steun om het verzet in de beginfase en de uitbouw van in goede banen te leiden.

Constructief socio-ecologisch projectvoorstel

Onder invloed van de dynamiek die de petitie opwekte, kreeg de platformtekst steeds concretere vormen onder de sprekende naam ‘LaarbeekbOOs / Laarbeek aux Abois’. Op zondag 28 oktober 2007 organiseerde het platform een openlucht-opendeur-dag waarbij omwonenden rondgeleid werden langs de volkstuintjes, de hoogstamboomgaard en het Laarbeekbos. De volkstuinders verwenden de bezoekers met verse soep. Daarnaast werkten Dado en Atalanta met inhoudelijke ondersteuning van de andere platformverenigingen een projecttekst uit. Vooral Erik Meerschaut van Natuurpunt liet er geen gras over groeien. “Onze vereniging is al geruime actief in de buurt van het laarbeekbos. Toen ik zag dat er een draagvlak en goede ideeën waren voor een pedagogisch en ecologisch project, ben ik in mijn pen gekropen om een eerste versie uit te schrijven.” verduidelijkt Meerschaut(NP). Het project wil de volkstuintjes in samenwerking met VELT (Vereniging voor Ecologische Leefen Teeltwijze) meer ecologisch beheren om het ecologische potentieel ervan ten volle te benutten. In het project wordt de plek toegankelijker gemaakt voor een breder publiek dat de gelegenheid krijgt om bij te leren over ecologisch tuinieren. Er zou ook een groene wandeling komen die de verschillende aspecten van het terrein zou verbinden om zo een pedagogisch kader. Daarin zou het constructief samengaan van natuur en menselijke activiteiten centraal staan. Het project voorziet ook meer plek voor ruigte en kleine landschapselementen (KLE) waardoor de aanwezige dieren en planten kansen zullen krijgen om hun biotoop uit te breiden. “We moeten evolueren van een logica die onderzoekt of een ingreep een al dan niet negatieve impact heeft op de betrokken ecosystemen naar een logica die streeft naar een positieve impact.” verheldert Maarten Roels van DADO (VUB).

Enthousiasme

De volkstuinders zijn bijzonder tevreden met het plan. Voor hen betekent het een verbetering van hun situatie. Het project wil immers het sociale weefsel dat hen bindt, verder versterken. André(volkstuinder) verwoordt het zo: 'Moest ge weten, menier en madam, hoeveel toalen hier gesproken worden et on s' entend merveilleusement, en hoe de mensen elkander helpen en welk een drama dat da zoe zaain als die mensen hun stukske grond verliezen.' Ze zijn ook enthousiast om mee te werken aan een meer ecologisch beheer van de tuintjes. Jorien Oste (Comac, VUB) trekt het verhaal wat open: “Lokaal telen is in deze tijd van massaal voedseltransport een duurzame vorm van lokale voedselvoorziening. Daarbij komt dat de volkstuinders sociale banden opbouwen over etnische, culturele en taalkundige grenzen heen. Ook hun bereidheid om met jongeren samen te werken - die trouwens steeds meer belangstelling tonen voor volkstuinen, vind ik stimulerend. Een zeldzaam stukje stadsweefsel om te koesteren.” De JNM-ers zijn ook razend enthousiast over het project. Zij zijn reeds jaren actief in de nabijgelegen hoogstamboomgaard en zien het project als een welkome uitbreiding van hun activiteiten. “Naast het ecologisch beheer door een kerngroep organiseren we ook activiteiten die we gebruiken om andere verenigingen en scholen dichter bij de natuur te brengen. Dat lukt nu goed, maar het zou nog beter gaan als ook het volkstuinproject er zou komen.” aldus Katrien Quisthoudt (JNM en VUB).

Het copernicus-charter: ecologisch engagement van de vub

In 1993 stelde de Association of European Universities – sinds 2001 de European Universities Association EUA) – het Copernicus Universiteitshandvest op. Dat gebeurde naar aanleiding van de Rio Conferentie (UNCED) die het jaar voordien plaatsvond en benadrukte dat er op alle domeinen dringend werk moest worden gemaakt van meer duurzame en ecologische praktijken. Onderwijsinstellingen bereiken een groot publiek en hebben een sterk vormend karakter. Het zijn daarom de plaatsen bij uitstek om gedragsveranderingen na te streven. De universiteiten die het Copernicus charter ondertekenden (waaronder dus de VUB) onderkennen deze rol en nemen hiermee hun verantwoordelijkheid op. Met het socio-ecologisch volkstuinproject willen de 23 verenigingen van het platform de daad bij het woord voegen. De petitie, de platformtekst en het projectvoorstel vind je op: ww.vub.ac.be/ATALANTA