Energiecrisis en houtkachels nu nog niet verboden - zal dat komen?

Uit de zaal kwam tijdens het CurieuzenAir-debat er de vraag rond de energiecrisis en houtkachels. Terwijl qua luchtkwaliteit buitenshuis de verbeteringen onderweg zijn, valt te vrezen dat Brussel komende winter in de kou zal staan, dat de burger zich meer en meer zal wenden tot houtkachels of andere fossiele energie om warm te blijven. Dat die energie meer en meer zal kosten door de geopolitieke beslissingen en vrijemarktbewegingen. En dat de luchtkwaliteit binnenkamers in het gedrang kan komen.

In 2020 stelde Martin Casier in de commissie Leefmilieu aan Alain Maron een vraag over houtstook. Zijn antwoord toen was: we weten niet wat er mee te doen; te moeilijk, te delicaat. Dus we gaan nog meten en opvolgen. Minister Maron gaf in het debat blijk van vooruitziendheid. “Het zal een ramp worden deze winter, ik ben niet gerustgesteld door deze crisis”, die hij nog erger inschat dan COVID. “We voorzien een paraplu via het sociaal tarief waar 30% van de bevolking aanspraak op maakt, maar nog zal het zeer hard worden.” De regering zal voor gas en elektriciteit sociale bescherming voorzien en zal de OCMW ’s extra middelen geven om mensen te helpen. Maar dat is geen langetermijn-oplossing: de hoge facturen zijn onhoudbaar. “We moeten erin slagen om de consumptie te verminderen en dat kunnen we doen door de performantie van de gebouwen te verbeteren.”

Op het moment van het debat was er nog geen tijdslijn van beslist beleid voor het Lucht-, Klimaat- en Energieplan, die is er ondertussen wel. Na meer dan een jaar studiewerk keurde de regering het LKEplan goed.  “In dat plan wordt de ambitie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen aangescherpt tot – 47% in 2030 in vergelijking met 2005 (tegenover – 40% nu), in overeenstemming met de Europese pakket “fit for 55”.” In de tijdslijn lezen we niet iets specifieks over houtkachels, wel over stookolie. In 2025 komt er een verbod op nieuwe verwarmingsinstallaties op stookolie.

Je hebt vormen van energie nodig om te verwarmen, maar het is ook zaak om die energie goed vast te houden. Daar wil Renolution, de renoveerstrategie van het gewest iets aan doen. Maron vertelde dat we “à la pointe” zijn wat betreft van nieuwe constructies – die dienen passief te zijn. Hij vertelde dat hij met Renolution eigenaars, verhuurders, huurders en de bouwsector samenbracht om te verdriedubbelen wat we moeten doen voor de klimaatdoelen. We hebben een lange weg te gaan, maar de minister heeft er goede hoop in door veel geld op tafel te leggen, premies te simplificeren, en middelen te voorzien voor mensen in precaire situaties. Hij heeft aandacht voor de circulariteit van materialen en wil ook de leveringen minder vervuilend in de wijken van de stad. 

Een van de maatregelen waar ze aan denken naast premies zijn renteloze leningen. De vraag is of hij in de huidige/aankomende conjunctuur met stijgende rentes deze belofte zal kunnen inlossen. We hopen met Maron alvast van wel. En anders: staatsbonnen, iemand? De Nationale Bank van België kreeg recent van Europa de opdracht om het Next Generation EU-project te bekostigen. Tijd voor de Nationale Bank om daar iets nuttigs mee te doen voor de komende generaties in plaats van de klimaatcrisis te financieren!

De ambities moesten omhoog om de klimaatdoelstellingen te halen, en zoals altijd is het schipperen tussen ambities en ongemakken, op korte en lange termijn. En die ongemakken zouden deze winter weleens heel precair kunnen worden, terwijl verwarming een grondrecht is. BRAL vindt het belangrijk om een onderscheid te maken tussen energiearmoede en occasioneel gebruik. Bij energiearmoede opteren mensen systematisch uit noodzaak voor meer vervuilende bronnen van verwarming. Dan bevinden we ons in het armoedebeleid, waar structurele ondersteuning nodig is. Wanneer het gaat om occasioneel gebruik, dan denken we ook aan de gezelligheid en levendigheid van een haardvuur! Mensen komen al eeuwen samen rond een vuur om verhalen te vertellen, om te zingen, voor rituelen … Dit puur menselijke willen we niemand ontzeggen. Maar dit is nog iets anders dan de klok rond te stoken wanneer andere verwarmingsbronnen binnen je budget voorhanden zijn… Conclusie voor ons: ook hier is nuance en oog voor het menselijke belangrijk. 

We wensen minister Maron alvast veel goede moed en doorzettingsvermogen toe met het zoeken naar andere verwarmingstechnieken! Misschien kan hij inspiratie opsnuiven bij Bond Beter Leefmilieu, de VVSG en Gawein Van Daele die recent een dag opzetten rond warmtenetten en uiteraard onze eigenste Brusselse energiecoöperatieve Brupower de nodige vleugels geven, natuurlijk.

Bijlage: Stappenplan LKEP 2022

• 2023: Belastingvermindering om de energierenovatie van woningen bij overdracht te ondersteunen
• 2023: Stopzetting van de subsidies voor fossiele brandstoffen en meer steun voor alternatieven
• 2023: Vaststelling van een ambitieuze energiedoelstelling (150 kWh/m²/jaar) voor grondige renovaties
• 2023: Begin van de 10-jaarstermijn voor woningen met een EPB-certificaten F en G om energierenovatie te ondergaan
• 2024: Verplichte sortering van bioafval (EU) & intentie van het Gewest om zich vanaf 2023 in regel te stellen
• 2024: Invoering van steun voor gegroepeerde renovaties en ontwikkeling van een dynamiek van gegroepeerde renovatie van gebouwen per wijk in het kader van stadsvernieuwing
• 2024: Vergroening van een eerste reeks van 20 speelplaatsen in gebieden met een tekort aan groene ruimten
• 2025: Stopzetting van verwarming met fossiele brandstoffen voor nieuwe gebouwen of grondig gerenoveerde gebouwen (stedenbouwkundige vergunningen aangevraagd vanaf 1 januari 2025)
• 2025: Verbod op nieuwe verwarmingsinstallaties op stookolie
• 2025: Alle gebouwen in Brussel beschikken over een EPB-certificaat
• 2025: 16 projecten voor multimodale herinrichting van stedelijke assen
• 2025: Invoering van 25 verkeersluwe wijken
• 2026: Inbedrijfstelling van de biomethanisatie-eenheid
• 2027: Realisatie van een renovatieplan voor alle Brusselse mede-eigendommen
• 2030: Volledige afschaffing van het gebruik van stookolie voor de verwarming van openbare gebouwen
• 2030: Heroriëntering van alle economische instrumenten van het Gewest zodat ze bij voorrang sociaal en ecologisch voorbeeldige ondernemingen ondersteunen
• 2030: Afschaffing van dieselvoertuigen
• 2030: Vermindering met 30% van de afvalstroom naar de verbrandingsoven
• 2030: Afstemming van alle gewestelijke steun voor plaatselijke besturen op de gewestelijke lucht-, klimaat- en energiedoelstellingen
• 2030: Vermindering met 50% van de broeikasgasuitstoot van openbare tertiaire gebouwen
• 2033: Uiterste datum voor de renovatie van energiezeven (EPB-certificaten F en G)
• 2035: Volledige afschaffing van het gebruik van stookolie voor verwarming in alle sectoren
• 2035: Afschaffing van voertuigen met een verbrandingsmotor
• 2035: Voltooiing van de uitrol van een netwerk van 11.000 openbare laadpalen voor elektrische voertuigen
• 2040: Verwezenlijking van de doelstelling van 100 kWh/m²/jaar door OVM’s en energieneutraliteit voor niet-residentiële overheidsgebouwen
• 2045: Gebouwen van klasse D en E moeten een energierenovatie hebben ondergaan