Persbericht: VUB: beschermer van biodiversiteit en duurzame stadsontwikkeling?

De plannen om een voetbalcomplex neer te poten waar nu naast het Laarbeekbos volkstuintjes liggen, zijn in een stroomversnelling gekomen. Het verzet tegen die plannen beende gauw bij. Tientallen verenigingen en meer dan duizend individuen vinden dat sportinfrastructuur belangrijk is, maar dat die er niet mag komen ten koste van sociaal, cultureel, ecologisch en historisch waardevol stadsweefsel. De bal ligt momenteel in het kamp van de Vrije Universiteit Brussel. Het platform “aarbeekbOOs/Laarbeek aux abois” roept de universiteit op om te tonen dat zij een beschermer van biodiversiteit en duurzame stadsontwikkeling is.

sociaal belang

De site aan de Schapenweg omvat meer dan 130 volkstuinpercelen die voedsel opleveren aan ongeveer 150 gezinnen. Mensen die er geboren en getogen zijn, leggen er nauwe contacten met anderen die uit alle windrichtingen komen. Niet enkel tuinders genieten van deze zone. Veel recreanten zien de volkstuintjes als een verlenging van het Laarbeekbos. Dit aspect kan nog geoptimaliseerd worden door de volkstuinen beter te laten aansluiten op het bestaande netwerk van wandelpaden. Wanneer meer zekerheid ontstaat over de toekomst van de zone kan een educatief luik het recreatieve aspect aanvullen. Iets waar de tuinders graag willen aan meewerken. Volkstuintjes brengen een in de tijd meer gespreide aanwezigheid mee dan voetbalvelden. Het globale gebruik is echter even intens. Een belangrijk voordeel van deze spreiding in tijd is de sociale controle die ze meebrengt. Aan de tuinders werden reeds alternatieven voorgesteld aan de rand van de site. Deze zijn ongeschikt voor groenten- en fruitteelt. Het duurt vele jaren om deze gronden cultiveerbaar te maken. Bovendien zal een vergrijzing van de bevolking die een toename van vrije tijd tot gevolg heeft, de vraag naar volkstuintjes enkel doen toenemen. Wij vinden het maatschappelijk onverantwoord om een reeds langs bestaande (sinds 1940!) infrastructuur voor een Brusselse derde generatie te doen wijken voor sportinfrastructuur voor jongere generaties. Beide zijn absoluut nodig maar de heterogeniteit en de verbondenheid die we in de Schapengaarde aantreffen, is dermate zeldzaam en kostbaar dat we deze ten allen prijze moeten koesteren en beschermen. Zeker als we weten dat infrastructuur voor de derde generatie in een grootstad als Brussel vele malen schaarser is dan sport- en andere ontspanningsmogelijkheden voor de jeugd.

ecologische waarde

Het gebied ligt vlak naast het Laarbeekbos. Dat is één van de drie Natura-2000 gebieden van Brussel. Een uiterst belangrijke plek voor de natuur dus. In het bos komt een bijzondere biodiversiteit (de verscheidenheid aan dieren en planten) voor en deze wordt strikt beschermd. In het bijgevoegde dossier vinden jullie hierover meer informatie. Een passende beoordeling (een equivalent van een milieueffectenrapport of MER) dat de gevolgen bekijkt van de aanleg van de voetbalvelden klaar zou zijn, maar is nog niet openbaar. Zelfs als de studie geen rechtstreekse negatieve impact zou aantonen, dan nog moeten we rekening houden met de bufferfunctie die de volkstuintjes nu vervullen. In andere Europese regio’s en landen is het in stand houden van deze bufferzone opgenomen in de specifieke wetgeving rond de bescherming van de Natura-2000 habitats. Spijtig genoeg is dit principe nog niet geïmplementeerd in de Brusselse wetgeving maar de noodzaak hiertoe is reeds voldoende aangetoond. Een Nederlandse studie toonde in dit verband aan dat volkstuintjes grenzend aan een natuurgebied vaak een zeer hoge ecologische waarde hebben. Beiden versterken elkaar en het is duidelijk dat de volkstuintjes naast het Laarbeekbos deze belangrijke bufferfunctie kunnen invullen. Sommigen zullen tegenwerpen dat deze tuintjes momenteel niet bepaald ecologisch waardevol zijn, dat ze er rommelig bijliggen, dat er al eens iemand pesticiden gebruikt. We mogen echter niet uit het oog verliezen dat de volkstuinders al een tijd in grote onzekerheid leven over de toekomst van de site. Mensen met een karig budget zijn in dergelijke omstandigheden uiteraard niet geneigd te investeren. Hoe dan ook recycleren de volkstuinders hun afval en verbiedt het reglement het gebruik van pesticiden. Kortom, de goede wil om de ecologische waarde van de tuintjes te vergroten is onder de volkstuinders zeker aanwezig.

archeologische waarde

De Schapenweg is een relict uit de Romeinse tijd (Heirbaan Asse - Elewijt). De waarschijnlijke verharding van deze weg én de aanleg van de geplande infrastructuur zou een en ander definitief voorgoed de vergetelheid insturen. Voor meer info over het Romeinse verleden van de ze site verwijzen we graag naar het boek Koning Boudewijnpark (1979) van het Min. van Openbare Werken.

planologische bezwaren

Er zijn ook planologische knelpunten. De geplande aanleg van de voetbalvelden situeert zich in een van de zeldzame stukken natuur-zonder-infrastructuur in Brussel. Het is bij wijze van spreken een ‘niemandsland’ waar momenteel ‘iedereen’ van kan genieten. Een (privé) sportinfrastructuur - met de noodzakelijke aanleg van gas, water, elektriciteit, telefonie, parkeergelegenheid, … - in deze groene omgeving kunnen we op zijn zachtst gezegd ‘een vreemde eend in de bijt’ noemen. Hier komt ook het mobiliteitsvraagstuk opduiken. De mobiliteit van een plaats hangt nauw samen met haar functie. Het huidige gebruik is verbonden met een infrastructuur die zich perfect leent tot een trage en dus duurzame mobiliteit die steeds schaarser wordt. Een sportfunctie vraagt een infrastructuur die in dit gebied niet voorhanden is en dus een grondige transformatie zou behoeven. We stellen daarom voor bij het zoeken naar alternatieven rekening te houden met dit inzicht.

noodzaak?

Om de schaarse groene ruimte in Brussel op te offeren moeten wetenschappelijk en planologisch stevig onderbouwde argumenten op tafel liggen die de absolute noodzaak aantonen van de nieuwe invulling. We weten dat de Vlaamse voetbalclubs in Brussel het moeilijk hebben en we wensen al evenmin de stadsvlucht in de hand te werken door een gebrek aan goede sportinfrastructuur. De site heeft echter al een belangrijke sociaal-recreatieve functie, voornamelijk voor een derde generatie die in Brussel weinig kan terugvallen op open-lucht ontspannings- en leefruimtes. Om stadsvlucht tegen te gaan is het behoud van groene, rustige plekken meer dan essentieel. We ondersteunen Ritterklub in hun vraag naar een eigen kantine en een voetbalveld waar ze voldoende toegang toe hebben om de voetbaltalenten van hun spelers ten volle te ontwikkelen. We aanvaarden het antwoord op die vraag echter alleen als dit op een sociaal, ecologisch en historisch wel overwogen en duurzame manier gebeurt. Wij verzoeken daarom dat de bevoegde instanties formeel afzien van de aanleg van voetbalvelden naast het Laarbeekbos en dat zij de mogelijkheden van alternatieve locaties grondig onderzoeken.

Contact:

ATALANTA & DADO (VUB): Maarten Roels - mroels@vub.ac.be - T 0497 772 869

BRAL vzw: Steyn Van Assche - steyn@bralvzw.be - T 02 217 56 33 - 0498 132 586

Het platform LaarbeekbOOs/Laarbeek aux abois: Schapegaarden/Le clos des moutons, Atalanta, DADO, JNM, Natuurpunt, BRAL, IEB, Graafschap Jette, Wervel, Le Début des Haricots, CEBO, Curieus Jette, Trage Wegen, Brussel Natuur/Bruxelles Nature, Fietsersbond Jette, Ca passe par ma commune Jette, Comac, Coin de Terre/Hoekje Grond, Groen!, sp.a Jette en Ecolo Jette.