Vinger aan de pols: COVID-19 en de luchtkwaliteit in BXL

Vinger aan de pols: COVID-19 en de luchtkwaliteit in BXL - A citizen conference

Op zaterdag 12 december organiseert BRAL met de steun van Leefmilieu Brussel een burgerconferentie Vinger aan de pols: COVID-19 en de luchtkwaliteit in BXL. De conferentie is bedoeld voor individuele burgers en collectieven die zich in de laatste jaren hebben ingezet voor een ambitieus luchtkwaliteitsbeleid in Brussel.

Met de conferentie willen we je up-to-date houden met de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen rond luchtkwaliteit en je de mogelijkheid bieden om vragen te stellen aan en te overleggen met experten. We kunnen met deze conferentie niet heen om de COVID-pandemie. Daarom brengen we je een programma dat de relatie COVID–luchtkwaliteit centraal stelt.

• Stap 1: Bekijk de video's van de lezingen op YouTube voor de conferentie op 12/12
• Stap 2:  Kies een ronde tafel, als je je ook over een ander thema wil verdiepen. Meer info hieronder.
• Stap 3: Sluit je aan bij de conferentie van 12/12 op Zoom via deze link

Deel 1: lezingen

We starten de conferentie met het bespreken van twee lezingen:

1. Is er een relatie tussen COVID en luchtkwaliteit op vlak van gezondheid?
   
   Benoit Némery (KULeuven) zal ingaan op de relatie COVID-luchtkwaliteit als gezondheidsfenomeen, en dan vooral de vermoede correlaties tussen luchtvervuiling en COVID-mortaliteit. Zorgt meer vervuiling in de lucht voor meer sterfgevallen door COVID-19? Dit argument duikt vaker en vaker op in het maatschappelijke debat. Benoit zal inzicht verschaffen in waar de wetenschappelijke bewijsvoering nu staat op dit vlak. VIDEO

2. Wat is de impact van een lockdown op de luchtkwaliteit?
   
   Frans Fierens (Irceline) zal spreken over de relatie COVID-luchtkwaliteit als fysisch fenomeen, en dan vooral de evolutie van de luchtkwaliteit tijdens de eerste lockdown, de daaropvolgende versoepelingsperiode, en nu de nieuwe lockdown.
   
   Hij zal zich niet beperken tot Brussel, maar zal verwijzen naar het hele land, en zelfs naar andere landen. We zagen tijdens de lockdown de eeuwige vragen terugkeren: heeft minder autoverkeer effect op de luchtvervuiling? Op welke polluenten dan? Met zijn presentatie zal hij aandacht besteden aan de gevolgen van de recente maatregelen. Hij zal ook de kennis inzake verschillende polluenten, de invloed van meteorologische omstandigheden, etc. nog eens onderlijnen. VIDEO

Deze lezingen zijn beschikbaar voor iedereen op YouTube. Dat geeft ons de mogelijkheid om meer tijd te besteden aan vragen en debat. Die Q&A zal plaatsvinden op 12 december om 14u op Zoom. Andere specialisten en het publiek zullen kunnen reageren. We voorzien een maximum van 40 deelnemers.

Deel 2: rondetafels

In een tweede gedeelte voorzien we break-out sessies die ingaan op actuele, specifieke Brusselse luchtkwaliteitsvragen. In elke online ronde tafel voorzien we 10 stoelen. Een expert zal het thema kort inleiden waarna een gesprek volgt tussen de deelnemers. We vragen je om op voorhand een sessie te kiezen, zodat we je gemakkelijk kunnen toewijzen aan de groepen.

Schrijf je hier in.

1. Curieuzeneus.Bxl: een nieuw burgerwetenschapsproject rond luchtkwaliteit (BRAL & Universiteit van Antwerpen)
   
   In het voorjaar 2021 start een grootschalige NO2-meetcampagne in heel Brussel, geïnspireerd op de Curieuze Neuzen-campagne in Vlaanderen. BRAL en Universiteit Antwerpen geven jullie een preview van de planning en doelstellingen. De UA zal ook haar ervaring van het Vlaams project delen.
2. Citizen Science for cleaner air: empowerment or tokenism? – Nicola Da Schio, VUB
   
   In the last years Citizen Science projects have been proliferating across the word and also in Brussels. They seem to be promising in terms of delivering better knowledge about different aspects of air pollution (geography, personal exposure, possibilities to avoid it…), as well as in terms of empowering communities, by seemingly placing citizens and scientists on the same level. But are these promises maintained? The notion of Citizen Science covers a wide array of different methodologies, making impossible to provide a univocal response. In this session, we’ll discuss different possibilities to conduct and take part in a Citizen Science project, and the results we can hope for from the various approaches.
3. The justice of Low Emission Zones -  Thomas Verbeek, University of Sheffield
   
   The implementation of Low Emission Zones in Brussels and elsewhere sometimes leads to heated debates between those that see it as a fair polluter-pays policy to improve air quality for everyone, and those that stress the unequal impact on people’s transport options. Both sides frequently use arguments of justice or fairness to defend their case. Through a discussion of different statements, we will try to step away from a one-sided perspective and move to a more nuanced understanding.
4. La zone de basses émissions (LEZ) : quelles oppositions des publics ciblés par la mesure ? - Pema De Merten - ULB (FR)
   
   Comme tout instrument d’action publique, la LEZ est le résultat de rapports de pouvoirs, et bien que s’appuyant sur des postulats scientifiques elle est un objet politique. Dans cette session, nous verrons les raisons pour lesquelles la LEZ n'est pas "acceptable" pour certains. L’analyse des résistances autour de cette mesure nous apprend beaucoup sur les inégalités qu’elle crée, sur les différentes réalités des usages de la voiture, sur la place symbolique et pratique qu’elle a encore dans notre société et la difficulté de s’en défaire. Ces constats appellent à ouvrir la discussion sur le modèle de mobilité désiré.
5. La lutte contre la pollution de l’air :  le manquement de la Région de Bruxelles-Capitale - Olivier Dikuta, ULB
   
   En 2016, la Région de Bruxelles-Capitale recevait sa première mise en demeure suite au non-respect des obligations de la directive 2008/50/CE concernant la qualité de l’air ambiant et un air pur pour l’Europe. En effet, la Commission européenne affirmait dans cette mise en demeure que « les mesures prises ou prévues visant à réduire la concentration de NO2 (dioxyde d’azote) par le trafic routier ne sont pas suffisamment efficaces. »
   
   Si la source principale des polluants atmosphériques dans la Région est connue, pourquoi le problème de pollution de l’air n’est-il toujours pas réglé ? Comment expliquer le manquement de la Région de Bruxelles-Capitale ?
   
   En 2018, trois pistes ont été explorées et vous seront présentées dans cette session : (1) le système institutionnel belge , (2) la coordination politique, (3) la priorité politique.
6. Nood aan meer ademruimte in Brussel - Laura Lauwers, Universiteit van Antwerpen
   
   In deze break-out sessie wordt kort een recent onderzoek naar de invloed van de stedelijke omgeving op de mentale gezondheid van Brusselaars toegelicht, met bijzondere aandacht voor de resultaten inzake luchtkwaliteit. Daarna openen we graag het gesprek rond volgende vragen: Hoe voorzien we elke Brusselaar van voldoende ademruimte? Hoe beïnvloeden burgeracties voor propere lucht onze mentale gezondheid? Hoe hanteren we best gezondheidsargumenten in onze eis voor een betere leefomgeving?  

Het aanpakken van de COVID-crisis en heel wat nieuwe acties rond luchtkwaliteit die recentelijk gestart zijn brengt luchtkwaliteit opnieuw op de agenda. Burgers zullen een belangrijke rol blijven spelen in het creëren van momentum rond luchtkwaliteit. BRAL wil je daarom zo goed mogelijk informeren over de recente wetenschappelijke ontwikkelingen.

Praktisch:

De conferentie vindt plaats op zaterdag 12 december tussen 14u en 16u30, online via Zoom. Je kan kiezen aan welk gedeelte je meedoet. Deelname is gratis. De lezingen staan al online op ons YouTube-kanaal.

• 14u-15u: plenaire Q&A over de lezingen COVID en luchtkwaliteit
• 15u15-16u30: break-outsessies