Voetgangerszone: zet door en maak werk van gecoördineerd overleg

Met de keuze voor een grote voetgangerszone in het centrum van Brussel nam dit stadsbestuur een moedige beslissing. BRAL vraagt aan de Stad en het Gewest om met dezelfde vastberadenheid door te zetten, maar vooral om werk te maken van een gecoördineerd overleg met alle inwoners, handelaars en bezoekers van de binnenstad. Daarvoor is het nog niet te laat.

Dat Brussel binnenkort het Beursplein gaat omtoveren in een plein die naam waardig, komt niet uit de lucht gevallen. In 2012 lanceerden we met BRAL de ideeënwedstrijd ParcAnspachpark en Pic Nic the Streets zette het autovrije Beursplein helemaal op de politieke agenda. Al in 2002 waren er acties op de centrale lanen om te pleiten voor een andere aanpak. Brussel heeft een centrum nodig waar de auto niet langer baas is, maar waar plaats is voor kwalitatieve publieke ruimte. Het is een logische evolutie, goed voor de Brusselaars én de bezoekers. Iedereen tevreden, denk je dan. Toch is de tegenstand groot. En die tegenstand groeit met de weken.

Ja, er zijn vandaag veel andere factoren (de tunnels, de lockdown, de aanslagen ...) die een  goed oordeel over de testfase moeilijk maken. En ja, wat we vandaag zien, is niet ‘de voetgangerszone’ maar zijn de voorbereidende werken. Toch ontkent niemand meer dat de aanpak en de communicatie niet goed zijn. Zo was er vorige week slechts een handvol mensen aanwezig op een door de Stad en Sibelga groots opgezette infoavond over de geplande werken. Pijnlijk. Maar vooral een teken dat het anders moet.

BRAL vraagt om met dezelfde vastberadenheid als waarmee de beslissing voor een autovrij Beursplein werd genomen, werk te maken van een structureel overleg met alle inwoners, handelaars en gebruikers van de stad.

Zwakke schakel: het circulatieplan

Het stadsbestuur besliste onlangs dat de Lakensestraat dan toch opnieuw open gaat vanaf de Kleine Ring. Ook de Zuidstraat krijgt voor een stuk opnieuw verkeer in twee richtingen. Deze nieuwe aanpassingen, twee maanden ná het einde van een ‘testfase’ die acht maanden duurde, tonen aan dat de Stad nog altijd geen duidelijk plan van aanpak heeft. Bovendien maken deze aanpassingen opnieuw transitroutes mogelijk door de Vijfhoek. Wat in tegenstelling is met een mobiliteitsplan dat als doel heeft de autodruk in het centrum te verminderen. Wij onthielden uit de testfase dat er in beide straten eindelijk wat minder auto’s waren en het bijvoorbeeld veel veiliger fietsen was. Het terugdraaien van de situatie is dan ook een spijtige zaak De Stad verliest zich de laatste maanden in aanpassingen hier en daar. Het ruikt naar improvisatie en ad hoc reageren op specifieke situaties of klachten. En ondertussen vergeet men een degelijke en gecoördineerde dialoog op te bouwen met bewoners en handelaars.

Interactie

Dat de voetgangerszone de laatste maanden op steeds minder bijval kan rekenen, hebben de Stad en het Gewest grotendeels aan zichzelf te danken. Er is geen transparantie over de beslissingen die de laatste maanden werden genomen. De Stad en het Gewest zetten bewoners te pas en te onpas voor voldongen feiten en er is geen dialoog, geen interactieve website, geen publieke vergaderingen, geen stappenplan, geen overkoepelend communicatieplan, geen projectmanager die het proces de komende jaren kan begeleiden. Een en ander zorgt begrijpelijk voor wrevel en ongenoegen. Het beleid moet transparanter, zowel over de zaken die goed lopen als de zaken die minder goed lopen.

Er zijn geen degelijke publieke vergaderingen, er is geen dialoog, geen interactieve website, geen stappenplan, geen overkoepelend communicatieplan, geen projectmanager die het proces de komende jaren kan begeleiden. 

Daarom is BRAL met drie onderzoeksgroepen van de VUB al sinds vorig jaar bezig met cijfermateriaal te verzamelen die verband houden met de recente veranderingen. Zo kunnen we ons baseren op objectieve gegevens. In november 2016 organiseren we samen met de VUB ook een grote studiedag over de voetgangerszone. Van de Stad krijgen we daarvoor nog altijd niet alle informatie die we vragen. Waarom niet?

Al van bij de eerste plannen roept BRAL op tot dialoog met het middenveld, tot een professionele opvolging en een doorgedreven participatie. Ons voorstel om bij aanvang van de testfase in september 2015 een begeleidingscomité op te richten, waarin verenigingen en handelaars vertegenwoordigd zijn, bleef onbeantwoord. Dat is jammer, vooral omdat er niets anders in de plaats kwam.

Mogen we iets voorstellen?

Zo’n traject, dat parallel kan lopen aan de politiek beslissingsprocessen en dus het project niet hoeft te vertragen, had al veel ongenoegen kunnen temperen. Bewoners of handelaars laten deelnemen aan het debat, verplicht je er heus niet toe om gevolg te moéten geven aan àlle opmerkingen. Debat en inspraak kunnen leiden tot gedeelde inzichten en gezamenlijke oplossingen. Waarom laat je bewoners vandaag niet mee nadenken over hoe we de zomer gaan overbruggen bijvoorbeeld? Komen er opnieuw banken en pingpongtafels? Mogen we iets voorstellen? Vandaag stellen we vast dat de polarisatie overheerst en dat het Gewest noch de Stad er in slaagt er een antwoord op te bieden. Wachten ze op de volgende tegenpetitie en boze affichecampagne of gaan ze gaan het debat structureel aan?

BRAL wil niet terug naar centrale lanen vol met auto’s, en is voor de snelle heraanleg van een voetgangerszone. Betrek de Brusselaar bij dit plan. 

Joost Vandenbroele - stafmedewerker - joost@bral.brussels