Metro Noord: IEB & ARAU naar Raad van State

Inter-Environnement Bruxelles (IEB), l'Atelier de Recherche et d'Action Urbaines (ARAU) en twee inwoners van Schaarbeek stapten eind juni naar de Raad van State. Ze gaan niet akkoord met het besluit van het Brusselse Gewest om de het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) gedeeltelijk te wijzigen, "met betrekking tot de Noord-Zuidverbinding voor openbaar vervoer met hoog rendement".

Volgens Perspective laat deze wijziging toe om de ondergrondse verbinding tussen Albert (Vorst) en het Noordstation te vernieuwen, en een nieuwe tunnel aan te leggen tussen het Noordstation en Bordet in Haren. Die infrastructuur moet op termijn de nieuwe metrolijn 3 mogelijk maken. In juli 2017 bracht de Brusselse regering een milieueffectenrapport (MER) uit over de wijziging. In het najaar van 2017 organiseerde ze een openbaar onderzoek om deze wijziging te bevragen bij het grote publiek.

Vertekend onderzoek naar alternatieven

De aanklagers argumenteren dat “de regering in werkelijkheid a priori een besluit had genomen over de uit te voeren openbaarvervoersmodaliteit (metro), het tracé van de lijn en de bouw van tunnelboormachines.” Ze stellen dat het bijhorende milieueffectrapport (MER) zich bijgevolg baseerde op al gemaakte keuzes en studies. Het MER diende enkel om deze te onderschrijven.

Bovendien zijn de eerdere studies van BMN (Bureau Métro Nord, een consortium van de verschillende ontwerpbureaus en bouwbedrijven die BELIRIS bij het project betrok) nooit ter beschikking gesteld van de adviescommissies (Commissie voor Regionale Ontwikkeling, Commissie voor Regionale Mobiliteit, enz.). Volgens hen schendt de Brusselse regering hiermee de regels van het Verdrag van Aarhus betreffende toegang tot informatie, inspraak bij besluitvorming en toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden (artikelen 2, 3, 5, 6, 8 en 9).

“De analyse van alternatieven is een essentiële stap in de effectbeoordelingsprocedure en de rechtvaardiging van het project. Het onderzoek van de alternatieven zowel voor het type transport als voor het tracé is echter problematisch, zo niet vertekend”, zo besluiten IEB en ARAU.

Tot slot verwijzen de klagers ook nog naar de wijziging van het Rigaplein en het Haren-depot (kaart nr. 3 van het GBP). Zij wijzen erop dat hier geen enkel alternatief voor de a priori gekozen locatie van de stations in het effectrapport werd bestudeerd. Je kan hun volledige positie hier lezen.

Klacht is legitiem

BRAL erkent de legitimiteit van deze klacht. Als alles op voorhand vastligt, wat is dan het nut nog van openbare procedures? We organiseerden tijdens het openbaar onderzoek een BRAL-café en we schreven dit bezwaarschrift, waar dit onderwerp naar de oppervlakte kwam. Ook in onze publicatie TO METRO or NOT TO METRO haalden we aan dat het hele governance- en inspraak-luik van deze metro-procedure serieuze vragen oproept.

Tussen haakjes: BRAL stelt vast dat participatie en informatieproblemen (milieueffectenrapporten die enkel dienen om a priori beslissingen te rechtvaardigen; ontbreken van volledige informatie; gegoochel met cijfermateriaal uit verschillende studies;…) jammer genoeg opgaan voor heel wat openbare onderzoeken in het Brussels Gewest.

Toch stappen we niet mee in deze procedure. Een mogelijke rechtszaak moet voor ons over de fond van de zaak gaan. Voor BRAL is dit specifiek tracé voor Metro Noord een slechte keuze, omdat dit tracé niet alleen negatieve gevolgen zal hebben voor de kwaliteit van de lokale verplaatsingen, de openbare ruimte en de economie. Het is volgens ons ook onvoldoende afgestemd op andere (regionale) mobiliteitsprojecten en het zal een beperkte impact hebben op de verkeersdruk. Lees onze volledige argumenten in ons bezwaarschrift.

Tot slot is er bij BRAL geen consensus over wat er daarna moet gebeuren: moet er een ander metrotracé komen of moeten we kiezen voor enkel bovengronds openbaar vervoer? Wanneer we in beroep gaan tegen een plan of project vinden we het belangrijk om ook te communiceren over wat we dan wel willen.

We wensen IEB, ARAU en de twee Schaarbekenaars daarom veel succes met deze zaak. Want dat deze legitiem is, staat voor ons buiten kijf.