CurieuzenAir: de luchtkwaliteit in Brussel gaat erop vooruit, maar we zijn er nog niet

CurieuzenAir, het grootste burgeronderzoek ooit naar luchtkwaliteit in Brussel, maakte vandaag de resultaten bekend. 3.000 Brusselaars hebben in oktober 2021 de concentratie aan stikstofdioxide in de buitenlucht gemeten. De kaart met de resultaten kan je hier of hier bekijken. BRAL is fiere partner van CurieuzenAir. Voor ons is het de climax van jarenlang werken rond luchtkwaliteit in Brussel. Raf Pauly, coördinator van BRAL, reageert op de resultaten van CurieuzenAir.

Eindelijk, de resultaten van CurieuzenAir zijn er. Het resultaat van een collectieve inspanning van duizenden Brusselaars. BRAL is bijzonder trots op het geleverde werk. Niet alleen voor deze campagne, maar ook voor de strijd voor een betere luchtkwaliteit die vele Brusselaars in de afgelopen jaren geleverd hebben. Brussel kent een bijzonder sterk en actief middenveld, en zonder hun jarenlange inspanningen om luchtkwaliteit op de publieke agenda te zetten, zou CurieuzenAir er niet geweest zijn.

Wat leren we uit deze resultaten? Dat er vooruitgang is in de algemene luchtkwaliteit in Brussel. Daar zijn we zeker blij mee. Tegelijk is er nog heel wat werk te doen. De stippenkaart toont een grote ongelijkheid in Brussel, tussen een ‘rood-geel’ centrum en een ‘blauw-groene’ rand. Hoe verder van het centrum, hoe beter de lucht. Die structuur van ongelijkheid in Brussel herkennen we al te goed. 

We zien soortgelijke kaarten als we kijken naar economische ongelijkheid, naar de kwaliteit van huisvesting, naar de toegang tot kwaliteitsvolle groene ruimte, naar scholing en werk, ... Dat die ongelijkheid die zo kenmerkend is voor Brussel, ook terugkomt in de CurieuzenAir resultaten is dus jammer genoeg niet verrassend

De luchtvervuiling treft ons allemaal. Meetbuisjes hangen vast op één plaats, maar mensen zitten natuurlijk niet stil. De CurieuzenAirs hebben vooral gemeten waar ze wonen, maar mensen bewegen zich door de stad om te werken, sporten, ontspannen, ... De impact van de luchtkwaliteit op de publieke gezondheid is van belang voor elke Brusselaar. 

Bovendien heeft de WHO recent de normen voor stikstofdioxide nog verstrengd, omdat er steeds meer bewijs is dat de gezondheidsimpact al begint vanaf een veel lagere concentratie stikstofdioxide in de lucht dan eerst gesteld (10 µg/m³ in plaats van 40 µg/m³). Nemen we die nieuwe norm als maatstaf, dan woont, studeert of werkt meer dan 98% van de Brusselse bevolking in een omgeving met een schadelijke luchtkwaliteit.

Wat moet er dan gebeuren? Dat gemotoriseerd verkeer de belangrijkste bron is van NO2-vervuiling is al lang geweten. Ook de CurieuzenAir campagne geeft opnieuw duidelijk weer dat de luchtkwaliteit het slechtst is op plaatsen met veel verkeer en een slechte ventilatie van lucht: smalle straten met hoge gevels (de ‘street canyons’). 

Het goede nieuws is dat er al heel wat plannen gemaakt zijn door het Brussels Gewest om de luchtkwaliteit over heel Brussel te verbeteren: er is een mobiliteitsplan met als doel de wijken autoluw te maken (Good Move), en er bestaat al een Lage Emissiezone die vervuilende wagens weert uit Brussel. Dat mobiliteitsplan heeft echter nog heel wat voeten in de aarde. 

De gemeenten zijn nu aan zet om autoluwe wijken in te richten, zodat er minder doorgaand verkeer in de Brusselse wijken komt, en dus minder uitstoot. Dat proces verloopt ... moeizaam. Er ligt een voorstel op tafel voor een gewestelijke kilometerheffing om de totale autodruk in Brussel te verminderen (Smart Move). Ook daar lopen de politieke onderhandelingen moeizaam. De Lage Emissiezone is al een hele tijd geïmplementeerd, en heeft zeker haar effect. De vraag is of het niet allemaal sneller en strenger kan?

Laat CurieuzenAir dus vooral de Brusselaars helpen om hun eisen voor een gezonde en leefbare stad kracht bij te zetten. 

Wie twijfelt aan het draagvlak voor een ambitieus stedelijk beleid, kan je wijzen op de massale mobilisatie van de CurieuzenAirs. BRAL zal alvast mee aan de kar trekken! Jij kan daar bij helpen. Door het beleid te beïnvloeden, door kennis te delen en door te bougeren.

- Raf Pauly

PS: We nodigen je met plezier uit op een gratis en tweetalige info- en debatavond over de resultaten. Check waar en wanneer we bij jou in de buurt komen en schrijf je in op www.bral.brussels/presentscurieuzenair.. 

CurieuzenAir is een initiatief van de Universiteit Antwerpen, BRAL en Université Libre de Bruxelles, in nauwe samenwerking met Bloomberg Philanthropies, Leefmilieu Brussel, De Standaard, Le Soir, en BRUZZ.