Het hulpbronnen- en afvalbeheerplan: geen ‘aanval op afval’

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een plan klaar met 60 acties om de afvalproductie te beperken en recyclage en hergebruik te doen toenemen. Brussel Leefmilieu vraag nu advies aan de burger om het plan verder uit te werken. BRAL nam het plan door. We stellen ons bij een aantal zaken vragen en dienden een bezwaarschrift in (zie onderaan). Jij als inwoner van het Brussels Gewest ook? Laat het Brussel Leefmilieu weten tot en met vrijdag 13 juli.  

Ambities genoeg …

De ambitieuze ondertitels van het plan (zie onderaan de pagina) zijn: ‘voor een duurzame, sobere, lokale en circulaire consumptie’ en ‘Voor een afvalvrije maatschappij’.

Ambities genoeg dus. Het enige probleem aan dit plan is dat het weinig concreet/operationeel is. Daarvoor verwijst het naar andere plannen én studies die bezig zijn of nog moeten gebeuren. Wat ook z’n voordelen heeft: zo wordt het ‘plan voor een circulaire economie’ expliciet geïntegreerd door ernaar te verwijzen. Kwestie van het wiel geen twee keer uit te vinden. Of erger: met plannen te zitten die elkaar tegen spreken. Nadeel: dit plan heeft weinig hefbomen en ’t heeft meer weg van een compilatie dan van een echte ‘aanval op afval’.

Het plan is eigenlijk al een tijd af waardoor het soms al een beetje gedateerd lijkt. Zo is een studie rond biomethanisatie zo goed als afgerond. Bij biomethanisatie breken bacteriën organisch materiaal af (vergisting). Dit proces creëert een biogas, voornamelijk methaan, dat kan gebruikt worden voor energieproductie. Een ander bijproduct kan dienen als meststof. De studie rond biomethanisatie zoekt oplossingen voor het naar Ieper verschepen van ons keukenafval en streeft naar een slimme combinatie tussen het aanmoedigen van composteren én biomethanisatie.

Dit heikel dossier is al zeer lang hangende. BRAL reageerde in 2011 aan de hand van een studie van prof. Em. Luit Slooten en in 2013 op de tussentijdse evaluatie van het vorige plan. Anno 2018 hadden we in een nieuw ‘hulpbronnen- en afvalbeheerplan’ iets concreters verwacht dan een verwijzing naar een studie die bezig is. Wat ons betreft hadden ze even mogen wachten totdat deze studie af was. Dan had dit plan ook iets nieuws te vertellen. Edoch, geduld is een schone zaak en wij zijn nieuwsgierig naar de definitieve resultaten van deze en andere studies. Moge ze publiek zijn en moge er iets gedaan mee worden.

… en toch teveel taboes

Daarnaast valt het op dat men bijna volledig de controverse schuwt.

Zo wordt het woord ‘statiegeld’ angstvallig vermeden. Zelfs het bestuderen er van is blijkbaar taboe.  Nochtans zijn er goede argumenten voor statiegeld, zie de FAQ van Bond Beter Leefmilieu. Hoe dan ook: Vlaanderen lijkt er klaar voor en aangezien dit een materie is waarbij de drie gewesten best een akkoord bereiken, verschuift het debat binnenkort ongetwijfeld ook naar Brussel.

Ander taboe: de toekomst van de verbrandingsoven. Wanneer men echt naar een afvalvrije maatschappij wil, betekent dat dat die werkloos wordt. Of op z’n minst dat ‘ie minder zal verbranden. Er staat geen ‘afbouwscenario’ in voor de verbrandingsoven. Integendeel, die krijgt nog een altijd een groot deel van de groene stroomcertificaten en is eigenlijk te groot. Wat men eigenlijk best niet doet met afval in een circulaire economie, toch in de laatste plaats, wordt dus zelfs gesubsidieerd. En daar tornt dit plan niet aan. Of men gaat het probleem uit de weg.

Nog een heikel dossier: dat van de duurdere witte zakken. Die zijn al iets duurder dan bv. de blauwe zakken, maar het verschil is klein. Men is er in Brussel zeer beducht voor de witte ‘rest’-zakken duurder te maken, omdat dat sluikstorten in de hand zou werken. Daarenboven zou het niet sociaal zijn. Een moeilijk geval dus. Nochtans is het ook een stevig instrument om tot recycleren/ hergebruik aan te zetten.

Om af te sluiten: het plan maakt de interessante vaststelling dat de sector van het hergebruik/herstel het moeilijk heeft om te groeien omdat ze (te) weinig toegang heeft tot veel afvalstromen. Daarvoor is er een intensere samenwerking nodig met net.brussel, de beheerder van de containerparken. Nochtans is de overgang van ‘déchetterie’ naar ‘ressourcerie’ de toekomst. In Sint-Pieters-Woluwe is er nu al een interessante mengvorm tussen de twee en we kunnen maar hopen (en vragen!) dat dit hét model worden van de Brusselse containerparken. Goed voor onze ecologische voetafdruk én de lokale tewerkstelling.

Om bij containerparken/resourceriën te blijven. Brussel zoekt al lang extra locaties om deze soms lawaaierige activiteiten in onder te brengen. Maar blijkbaar wordt dat in een ander plan uitgewerkt/bestudeerd.  Hoe dan ook, de link met territoriale ontwikkeling is in deze natuurlijk essentieel. Willen we onze hergebruikindustrie echt een boost geven, moeten we er ook plaats voor voorzien. En de huidige opstelling van 10 ‘richtplannen van aanleg’ is daar een uitgelezen kans voor.

Men verwijst vaak  naar de Europese normen. Maar bv. in de bouwindustrie zijn die al gehaald. Toch een beetje vreemd om doelen uit zetten die al gehaald zijn…

Geen reclame

Toch één opvallend voorstel in dit plan: het afschaffen van de sticker ‘geen reclamedrukwerk’. De logica zou namelijk omgedraaid worden: wanneer je wél reclame zou willen, moet je een sticker ‘reclame welkom’ opplakken. De reclamesector is alvast niet tevreden. Dan toch nog een beetje controverse.

PS: Aarzel niet om, in afwachting van de nieuwe regelgeving, alsnog een ‘geen reclamedrukwerk’-sticker op je brievenbus te plakken. Bestellen kan bij Leefmilieu Brussel.

PRAKTISCH:

Het hulpbronnen- en afvalbeheerplan is nog in openbaar onderzoek tot en met vrijdag 13 juli. Stuur jouw mening op mail naar afvalplan@leefmilieu.brussels of per brief naar Leefmilieu Brussel - “Departement afval”, Thurn & Taxis-site - Havenlaan 86C/3000, 1000 Brussel. Of vul het online openbaar onderzoek in. Hier meer info over het plan.