NO2 time to waste

Foto: Florence Lepoudre

Vandaag kwam eindelijk de langverwachte herziening uit van de WGO advieswaarden rond luchtkwaliteit. Doen ze het of doen ze het niet? Die vraag brandde al een tijd op onze lippen. Ze doen het! De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) besloot om de jaarlijkse drempel van NO2 te verlagen van 40 µg/m³ naar 10 µg/m³.

Waarom is dit belangrijk? De WGO advieswaarden dienen als basis voor de Europese wetgeving. Europa bepaalde in het verleden dat de gemiddelde NO2-concentraties op jaarbasis niet meer mogen bedragen dan 40 µg/m³ (voor de volledigheid: in richtlijn 2008/50/EG). Ze legt de lidstaten die deze drempel overschrijden boetes op. Het valt te verwachten dat de EU de richtlijn zal aanpassen in lijn met de nieuwe advieswaarden. Maar het Brussels Gewest hoeft niet per se daarop te wachten...

NO wat?

NO2 of stikstfofdioxide is een gas geproduceerd bij verbrandingsprocessen, zoals in de motor van een auto of in de verwarmingsketel bij je thuis. Vooral het verkeer is in Brussel een belangrijke bron van NO2. 63% van de NOx-uitstoot in Brussel is afkomstig van het verkeer (rapport uit 2018 - Leefmilieu Brussel). Dieselwagens produceren daarbij meer NO2 dan benzinewagens.  Te hoge NO2 waarden zijn schadelijk voor onze gezondheid en kunnen longinfecties en astma-aanvallen uitlokken.

NO2 is een gas dat gevaarlijk is voor onze gezondheid. NO2 draagt bij tot de ontwikkeling van onder andere astma, ontstekingen op de luchtwegen en kanker. Stikstofdioxide stimuleert de smogproductie, wat ook een negatieve invloed heeft op mens en natuur. NO2 draagt daarnaast bij aan de verzuring van de oceanen en het verlies van biodiversiteit in natuurgebieden.  

NO2 is dus een relevante stof om de luchtkwaliteit in Brussel te meten. De NO2-niveaus verschillen sterk van straat tot straat, veel meer dan fijnstof. Het is dus zinvol om op veel plaatsen NO2 te meten. Bovendien kunnen we, door de waarde van NO2 te berekenen, een beeld krijgen van andere vervuilende stoffen afkomstig van het verkeer, maar die op zich moeilijker meetbaar zijn.  

Tussen haakjes: naast NO2 sprak de WHO zich ook uit over andere polluenten. Je kan het hele rapport hier vinden, hun persbericht lees je hier.

WGO als uitgangspunt

BRAL pleit er al jaren voor dat Brussel deze richtlijnen moet hanteren voor haar beleid. In ons memorandum van 2019 legden we de Brusselse regering deze woorden in de mond ter inspiratie:

“Het Gewest neemt gezondheid als uitgangspunt voor haar luchtkwaliteitsbeleid en neemt de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie op in haar Lucht-Klimaat-Energie Wetboek.” (punt 3 uit ons memorandum)

Niet toevallig vonden we na de verkiezingen deze zinnen terug in het nieuwe regeerakkoord:

“Naast de verdere implementatie van de lage-emissiezone en investeringen in zachte mobiliteit zal de Regering aanvullende maatregelen nemen om de luchtkwaliteit in de hoofdstad te verbeteren. Zo zal de Regering, in overleg met de betrokken stakeholders, de huidige drempels voor alle verontreinigende stoffen afstemmen op en doen samenvallen met de advieswaarden van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO). Zij zal bij de andere gewestregeringen en de Europese Commissie (aangezien deze normen het resultaat zijn van de omzetting van Europese wetgeving) pleiten voor de goedkeuring van advieswaarden die door de WGO worden aanbevolen.” (p. 95 uit het regeerakkoord)

Gentle reminder

We herinneren de regering dus met plezier eraan dat ze beloofde om de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie te hanteren. We herhalen ook dat het niet per se nodig is om te wachten op Europa om haar richtlijn aan te passen. De EU-wetgeving staat toe om strengere normen te hanteren. Het is voor Brussel dus mogelijk om de advieswaarde van de WHO te verankeren in het Brussels Wetboek voor Lucht, Klimaat en Energiebeheersing (BWLKE).

We hopen dat we binnenkort de uitzonderlijke lockdown-resultaten kunnen benaderen wat betreft luchtkwaliteit buitenshuis. Een quote van Frans Fierens tijdens onze “Vinger aan de pols”-debat: "Aan Kunst-Wet zullen we de jaargrens halen. Aan alle meetstations zullen we de grenzen voor NO2 halen. Dit is ongezien en is een duidelijk effect van COVID. Het is nog af te wachten welke (politieke) lessen we daaruit zullen trekken."

Brussel is goed op weg met de verstrenging van de LEZ. Luchtkwaliteit meten blijft cruciaal. Met CurieuzenAir zullen we alvast de NO2 meten over heel Brussel in de maand oktober. Naast dit tijdelijke project verdedigen we ook het toevoegen van extra mobiele meetstations. Tot slot is deze aanpassing van de WHO richtlijnen nog maar eens een wortel om SmartMove niet op de lange baan te schuiven. Onze longen zullen er wel bij varen.

Wil je dit bericht delen? Voeg dan de hashtag #BXLDemandsCleanAir toe.

Wil je meer weten over luchtkwaliteit? Leer bij dankzij de video’s van de lezingen van Benoit Némery en Frans Fierens én onze serie Piek-a-boo. Liever lezen? Dan is de strip Myst’AIR / Dat lucht op iets voor jou. Voor wie dieper wil graven, is er onze verzameling wetenschappelijke referenties. Herlees hier onze volledige analyse van het regeerakkoord.