Open brief – Wat gebeurt er in onze Brusselse wijken?

Aan de minister-president van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest,
Aan de burgemeesters van Brussel, Molenbeek, Sint Joost, Sint Gillis en Anderlecht,

Geachte mevrouw,

Geachte heren,

Onze wijken worden geconfronteerd met een stijgend aantal vluchtelingen, daklozen, bedelaars, mensen die op de dool zijn, op onze straten en pleinen, in parken, metrostations en treinstations.  Velen hebben geen papieren, hebben geen of weinig connectie met de omgeving waarin ze zijn gestrand en hebben niets te verliezen.  Aan dit fenomeen heeft zich na Covid het gebruik en de handel van crack toegevoegd.

Brussel krijgt volgens ons met een probleem te maken dat alsmaar meer uitdijt en dat het dagelijks leven van meer en meer inwoners moeilijk maakt.

Bewoners uit de wijken van het Noordstation, Tour & Taxis, Ribaucourt, IJzer, de Handelskaai, de Hooikaai, de Alhambra-wijk, de Varkensmarkt, Kuregem, Clemenceau, de Luchtvaartsquare, het Baraplein,  de Stalingradlaan, de Lemonnierlaan, De Anneessenswijk, de Marollen, het Zuidstation, het Sint Gillis Voorplein etc... -de lijst is lang- trekken aan de alarmbel.  Ze maken allemaal hetzelfde mee.  Toenemend geweld in de publieke ruimte (doden in de metro, gevechten op straat, al dan niet met messen of andere wapens), een algemeen gevoel van onveiligheid, schrijnende taferelen van aftakelende mensen die zich in een parallelle wereld wanen, smerige straten en stations met drugsafval, etensresten en uitwerpselen, een stijgend aantal "kleine" diefstallen in auto's, gebouwen en handtassen, want hoewel goedkoop moet voor crack betaald worden.

Hierdoor dreigt ons sociaal stadsweefsel uit elkaar te vallen: mensen willen hun kinderen hier niet meer zien groot worden en verhuizen, oudere mensen durven 's avonds niet meer op straat komen, adolescenten mogen van hun ouders niet meer alleen naar school met de metro, ouders durven hun kinderen niet meer op sportpleinen en in parken laten spelen, vrouwen en LGBTQIA+personen worden beledigd met seksistische en denigrerende uitspraken. 

Onze ervaring met crack-verslaafden op straat heeft ons geleerd dat een vonk volstaat om te leiden tot plotse, blinde agressie.  Velen van ons hebben persoonlijk te maken gehad met geweld voor hun eigen voordeur.  De impact op onze levenskwaliteit is ingrijpend.  Velen van ons hebben angst voor wat hun naasten en/of zichzelf in de publieke ruimte kan overkomen.  Wat op de straat, in de metro, in stations gebeurt beïnvloedt op een zodanige wijze ons doen en laten dat het evenwicht compleet zoek is.  Wij zien sommige van onze buren -die reeds lang in onze wijken wonen en die de middelen hebben om verhuizen- vluchten naar kalmere wijken.  Een verlies voor de cohesie van onze buurten. 

Wij hebben bij deze wantoestanden een aantal vragen en bedenkingen:

• Wanneer wij door de straten van andere Belgische steden wandelen, worden wij niet geconfronteerd met problemen van eenzelfde omvang als bij ons.  Hoe komt het dat enkel Brussel te maken heeft met een dergelijke concentratie van vluchtelingen, transmigranten, bedelaars, daklozen, waaraan zich recent het crack-probleem heeft geënt ?  Hoe komt het dat de wijken in de kanaalzone, in onze vijf gemeenten, deze concentratie grotendeels alleen dienen op te vangen ? Waarom ook is het Brussels Gewest in deze hele problematiek zo afzijdig ? Waarom worden de bevoegdheden van het Gewest inzake veiligheid en openbare orde niet gebruikt ?
  Kan het met uw aanpak te maken hebben dat de verhouding tussen buurtbewoners en deze groep van mensen zo compleet is scheefgetrokken ? Dat onze buurten en stations soms op oorlogszones lijken ? Zoals die zaterdagnacht aan het Zuidstation, wanneer een Antwerps gezin de taferelen filmde die zich voor hen afspeelden, toen ze hun laatste trein hadden gemist : agressie tussen verschillende bendes op straat met messengevechten en gewonden. 
• Waarom is er niet meer samenwerking tussen de betrokken Brusselse gemeenten, het Brussels Gewest en de federale overheid ?  De samenwerking tussen deze overheden zou een prioriteit moeten zijn, om dit complex en dringend probleem dat de gemeentegrenzen ver overstijgt te verhelpen.  Zonder deze samenwerking wordt het probleem constant verschoven: van de ene gemeente naar de andere, van de ene politiezone naar de andere... En terug, als waren het communicerende vaten.  Deze vicieuze cirkel maakt de gebrekkige aanpak van vandaag weinig humaan.
• Waarom wordt er niet veel meer ingezet op politie op straat, op stadswachters, op straathoekwerkers, maar ook op begeleiding, medische bijstand, indien nodig huisvesting naar de mensen met deze problemen toe?  Waarom wordt er niet gestreefd naar een structurele, volgehouden totaalaanpak, in plaats van nu en dan, hier en daar sommige symptomen te bestrijden ?  Wij begrijpen dat er allerhande plannen bestaan voor de nabije of verre toekomst, maar wij hebben de resultaten daarvan nu al nodig.  Het is niet omdat dit een complexe materie is dat er niets moet worden aan gedaan of dat er moet worden uitgesteld.
• De acties van "Sublink" , de samenwerking tussen verschillende gemeenten en de MIVB, hebben met succes gewerkt in het metrostation Naamse Poort, dat een omvangrijk daklozen- en drugsprobleem had.  Waarom duurt het zo lang vooraleer deze aanpak ook wordt uitgerold naar andere metrostations ?  Waarom zet de MIVB zoals tijdens Covid niet meer privé bewaking in in metrostations die het moeilijk hebben ?
• Er is in onze wijken een gevoel dat de overheid, de Staat, te dikwijls afwezig is en dat op straat het recht van de sterkste geldt.  Onze problemen zijn niet nieuw, ze blijven maar duren en worden met de dag erger.  De agressie in de publieke ruimte neemt toe.  Wij hebben oplossingen nodig die blijvend zijn.  Zo snel mogelijk.  Om nieuwe incidenten te voorkomen en om ons dagelijks leven hier op een normale manier te kunnen verderzetten.  Wij verwachten van u de initiatiefnemers, de coördinatoren te zijn van verandering, van noodzakelijke investeringen , ook als ze van de federale overheid moeten komen.  Dit is uw thuisterrein.

De inwoners van uw gemeenten, van uw gewest voelen zich niet gehoord, onbegrepen, verwaarloosd, tweederangs. 

Wij roepen u dringend op om uw verantwoordelijkheden op te nemen.  Nu. Samen.  Voor uw burgers, aub.

Deze oproep is een initiatief van tweetalige, Brusselse verenigingen en buurtcomités uit de Kanaalzone en wordt gedeeld met de Nederlandstalige en Franstalige pers.

Getekend door :

Sint-Jacobswijk vzw - Brussel, Shopera - Vereniging van de handelaars van Brussel-Centrum, Comité Akenkaai - Brussel (VME Canal Wharf-VME Waterside- VME Riva- VME Up-Site), Comité Alhambra, BOB361 Architects, Comité de Meersman Kuregem, Comité Vigilance Kuregem, De uitbaters en bewoners van de aken van het Beco-dok, Comité BRU 1000, Comité De Varkensmarkt, de VME's van Helihaven 1, 2 & 3, VME Brel, Rempart44 co-work, Wijkcomité Minoterie - Molenbeek, Wijkcomité Bloemenhof - Brussel , de bewoners van de Hooi-en de Arduinkaai, de handelaars van de Varkensmarkt, Buurtcomité van de Maritiemwijk, Handelsvereniging Downtown Dansaert, Green Connections (Middenberm/Zuidfoor), LDC Cosmos - Anderlecht, LDC De Harmonie - Brussel, LDC Forum - Brussel, LDC Het Anker - Brussel, LDC Miro - Vorst, LDC Vives - Brussel, VME Lambert Crickx, BRAL, Buurtcomité Porte d' Anderlecht, ATF Asbl (Autour du four)- Molenbeek, PPCV Asbl (Potager Partagé - Coulée Verte) - Molenbeek, Triangel30Triangle - Anderlecht, Buurthuis Bonnevie - Molenbeek,VZW Gemeenschapscentrum Ten Noey (Sint Joost ten Node), Comité IJzer/Sainctelette - Brussel.

Deze actie wordt ondersteund door : EXKi Bolivar - Schaarbeek, EXKi Nieuwstraat - Brussel, EXKi Naamse Poort - Elsene