Openbaar onderzoek RPA Defensie komt eraan

Oude kaders, interessante dingen

Door de ligging van de Defensie-site vormde de reconversie ervan een pilootproject voor interregionaal overleg in het kader van het ruimtelijk ontwikkelingsprogramma T.OP Noordrand. Beide gewesten wilden samen een visie uitwerken voor een duurzaam stadsproject. Er werd een gewestelijk akkoord gesloten ter afstemming van een Brussels Richtplan van Aanleg en een Vlaams 'Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan' voor de site en omgeving. Die samenwerking verdient een pluim. 

Meer precies gaat het over 90 hectare waarvan 40 op Brussels grondgebied en 50 op Vlaams terrein. In 2020 was de bedoeling om “stadsontwikkeling (tot op 400 meter van de Leopold III-laan) te combineren met een parkbos van 45 ha aan het zuiden van de site en minimum 20 ha bos dat ontoegankelijk is voor het publiek. Daarnaast zou er ook nog een ecologisch park met stadslandbouw en activiteiten gelinkt aan educatie en ontspanning komen. Het parkbos maakt deel uit van een metropolitaanse groene long van +/- 200 ha, uniek voor de noordelijke periferie van Brussel, met onder andere de begraafplaatsen van Brussel, Evere en Schaarbeek en de landbouwvelden van Woluweveld in Zaventem.” Benieuwd wat er sindsdien veranderd is. We graven eens in ons geheugen.  

Metropolitaanse blik

In 2016 vonden we interessante dingen terug in het T.OP Noordrand, een territoriaal ontwikkelingsplan opgesteld door het toenmalige Brussel Stedelijke Ontwikkeling, Departement Ruimte Vlaanderen, de Provincie Vlaams Brabant en OVAM. BRAL zag in het plan veel kansen om de lucht- en leefkwaliteit van de bewoners van Brussel én de Rand een stuk te verbeteren. We raadden de machthebbers toen wel aan om geen acties te kiezen die het bestaande groen of de open ruimte aantasten, maar voorrang te geven aan acties die gaan voor een andere mobiliteit en/of een versterking van je groene en open ruimte, omdat we communautair gehannes vreesden.  

Er was ook overlap met het case 4, de noordelijke kanaalzone van Metropolitan Landscapes, waar ook Leefmilieu Brussel, de Vlaamse Landmaatschappij en het Agentschap voor Natuur en Bos aan de kar trokken. Maak plaats voor water was een evident devies, voor een case die “de gedeelde Zennevallei” heette in T.OP Noordrand. 

In Metropolitan Landscapes stond er nog iets interessants over de voedselvoorziening voor Brussel: 

“Zowat alle voorstellen zetten expliciet in op het linken van landgebruik in de Rand met de enorme Brusselse afzetmarkt. Vreemd genoeg is dat nu vaak niet het geval. Zo kweken veel landbouwers bijvoorbeeld op grote schaal maïs voor veevoeder op de wereldmarkt. Een teelt die bovendien veel mest en pesticiden vraagt.  

Ter vergelijking: zowat de enige landbouwer die momenteel wél produceert voor Brussel, verdient op twee hectaren even veel als de meesten op 20 hectaren. Velen zijn echter bang voor een ommezwaai en hebben geen idee hoe zich naar die Brusselse markt te richten. Daarom: er komt best een organisatie die boeren en landbouwers uit de Rand desgewenst begeleidt naar een teelt die afgestemd is op de omgeving en het nabije Brussel. Zonder die hulp blijft het een theoretische oefening.”

Maron liep een blauwtje op toen hij in die trant iets voorstelde en het is geen gemakkelijke oefening, maar misschien is een financiële incentive toch overtuigend voor onze geplaagde Belgische landbouwers? 

Richtplannen van Aanleg

In 2019 rolde de Brusselse regering een pletwals aan plannen uit voor de Brusselaars met het nieuwe instrument ‘richtplan van aanleg’ (RPA). We konden toen niet op alle plannen reageren, maar hadden wel algemene opmerkingen over de richtplannen, opmerkingen waar we nu nog steeds achter staan. In het kort: evalueer het instrument “RPA”, bekijk de perimeter ruimer, plannen en uitvoeren vormen twee handen op één buik; voorzie publieke woningen en meer; geef tijdelijk gebruik een echte kans; maak een algemene impactstudie; geef prioriteit aan groene ruimten en stel duurzaamheid en klimaatbestendigheid centraal; stel een systeem van planbaten op en faseer de regelgeving. Je leest dit advies in meer detail hier.

Defensie was een van de RPA’s waar we niet meteen op reageerden, maar toen duidelijk werd dat de NAVO wegtrok op de perimeter Defensie, vroegen we ons af of het leger nu schapen zou hoeden. We trokken te velde met de Vlaamse Landmaatschappij, Perspective, het Departement Omgeving en Future Proof Landscape Design. We waren toen onder andere enthousiast over het beloofde extra 20 hectare bos. We maakten deze video over ons bezoek. 

Dat de regering het RPA goedkeurde, wil zeggen dat het binnenkort in openbaar onderzoek komt. Een klein vogeltje fluisterde ons trouwens in dat dit binnenkort ook het geval zal zijn voor het RPA Max. We houden je op de hoogte! De website van Perspective kan je op de hoogte houden. Zij hebben trouwens ook een nieuwsbrief voor de stadsplanning-diehards. Je kan je inschrijven via het formulier onderaan op hun homepagina.