Persbericht: aanpak voor leegstand in sociale huisvesting

De situatie van de sociale woningen in Brussel
(Persconferentie dd. 3/06/2009 over Madelonsquare in Vorst)

Niet alleen zijn er te weinig sociale woningen in Brussel om aan de vraag te voldoen. Ook te veel sociale woningen zijn in slechte staat omwille van jarenlang gebrek aan onderhoud en investeringen.
De huidige 38.900 sociale woningen in Brussel zijn veel te weinig om aan de groeiende vraag te voldoen. Minstens 26.000 gezinnen staan jarenlang op de wachtlijst voor een sociale woning.

Bovendien zijn veel te veel sociale woningen in Brussel in slechte staat of ontbreken het nodige comfort.

In 2002 lanceerde de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (BGHM) een technisch kadaster: een inventaris van de sociale wooncomplexen met hun bouwtechnische kenmerken. Op basis van drie criteria uit dat technisch kadaster, namelijk de aanwezigheid van dubbele beglazing, van centrale verwarming en van een badkamer krijgen we een zicht op het comfort van de bestaande sociale woningen. Bijna 6.000 sociale woningen (16% van alle sociale woningen) hebben een graad van comfort van 0 of 1. Anders gezegd: 20.000 sociale huurders moeten leven in een woning zonder badkamer of centrale verwarming!

Door renovatieprojecten is bij sommige maatschappijen de situatie verbeterd, maar toch zijn er nog altijd ontzettend veel sociale woningen die niet aan normen van de Brusselse huisvestingscode beantwoorden.

Naast de slechte staat van een groot deel van de Brusselse sociale woningen, valt ook op dat van de 38.900 sociale woningen er bijna 2.400 leegstaan (6%) [1], een situatie die de laatste jaren toeneemt. Bij Floréal in Watermaal-Bosvoorde staan niet minder dan 23% van de woningen leeg, bij de Foyer forestois 15%, bij de Brusselse Haard, Etterbeekse Haard, Cité Moderne ongeveer 12%.
In de 2.341 leegstaande sociale woningen zouden 6.000 personen kunnen wonen.

Redenen van die slechte situatie

De slechte staat van het patrimonium van de sociale woningmaatschappijen is te wijten aan een jarenlang gebrek aan onderhoud en investeringen. Het feit dat zoveel woningen leegstaan, wordt dan weer uitgelegd omdat er renovatieprojecten gepland zijn. Het grote probleem is dat die woningen veel te lang leegstaan, omdat de renovatieprojecten veel te lang aanslepen. Het is echt geen uitzondering dat er tussen de eerste plannen en de uiteindelijke herbewoning 10 jaar ligt.

Ter verdediging van de maatschappijen: het gebeurt soms dat een aannemer failliet gaat. Maar niet bij alle maatschappijen gaat de aannemer failliet.

Een aantal maatschappijen - en niet perse de kleintjes - hebben door een gebrek aan werkingsmiddelen (financieel en personeel) eenvoudigweg niet de capaciteiten om hun patrimonium efficiënt te beheren, om de jarenlange verwaarlozing nu op te vangen en om de geplande renovatie- of nieuwbouwprojecten binnen een redelijke termijn uit te voeren.
Nochtans is sinds 1999 de renovatie van het sociale woningenpark de prioriteit van de Brusselse regering. De financiële middelen hiervoor zijn ongezien. De investeringsprogramma's die nu lopen, voorzien 480 miljoen euro voor de renovatie van de Brusselse sociale woningen. Kortom: het geld is er, hoe komt het dan dat zoveel woningen nog altijd in zeer slechte staat zijn of leegstaan? Hoe komt het dat projecten zolang aanslepen?

Het antwoord is: omwille van een slecht beheer, een versnippering van de middelen en onvoldoende verantwoordelijkheidsgevoel bij de Brusselse Gewestelijke Huisvestingsmaatschappij (BGHM).

Onze voorstellen

Vide Verdoemme !! pleit voor een aantal structurele maatregelen die de maatschappijen moeten helpen hun werk wel goed te doen.

1. Een verbetering van het beheer van de projecten

De administratieve procedure waarbij voortdurend dossiers moeten worden uitgewisseld tussen de openbare vastgoedmaatschappij en BGHM is loodzwaar en verlengt de realisatie van projecten onnodig. Die administratieve procedure moet dringend worden verlicht, zodat de maatschappijen hun projecten efficiënter kunnen uitvoeren. De BGHM heeft een nieuwe dienst opgericht: de Cel Projectbegeleiding (CPB) die maatschappijen kan bijstaan bij renovatie- of nieuwbouwprojecten. Bedoeling is om zo betere projecten te krijgen die sneller kunnen uitgevoerd worden. Die Cel Projectbegeleiding moet sterker worden uitgebouwd, zowel op het vlak van personeel als op het vlak van takenpakket. De cel projectbegeleiding zou als taak moeten krijgen om grote, ingewikkelde renovatie of nieuwbouwprojecten volledig in handen te nemen en voor kleinere projecten de maatschappijen bij te staan bij moeilijke taken zoals techniek of juridische aspecten. Op die manier krijg je een combinatie van kleinschaligheid, dicht bij de huurders staan, inspraak via de maatschappijen - gecombineerd met de nodige expertise van de CPB.

2. Meer toezicht door de BGHM

De BGHM zou effectief veel meer toezicht moeten uitoefenen en sancties treffen tegen maatschappijen die hun woningen laten degraderen of geen woningen bijbouwen. De huisvestingscode voorziet nochtans in sancties: verwittiging, in gebreke stelling, aanstelling van een commissaris en zelfs in de plaats treden van de maatschappij.
Ondanks het feit dat verschillende maatschappijen in gebreke bleven heeft de BGHM bij ons weten nooit van die sancties gebruik gemaakt. De BGHM draagt dan ook een grote verantwoordelijkheid in de huidige situatie van de sociale woningen in Brussel. We eisen dat de BGHM effectief gebruik maakt van haar rol als toezichthouder en in de nieuwe beheersovereenkomsten die trouwens momenteel worden onderhandeld met de sociale woningmaatschappijen afdwingbare sancties opneemt.

Conclusie

Het grote aantal onbewoonde sociale woningen is schandalig groot en ontoelaatbaar, gezien de enorme vraag naar een sociale woning door de Brusselaars. De renovatie van het bestaande park moet een absolute prioriteit zijn, niet alleen in financiële middelen maar ook in manier van werken: een snellere administratieve procedure, een versterking van de Cel Projectbegeleiding en effectieve sancties door de BGHM wanneer een maatschappij in gebreke blijft.
_______________________

[1] Cijfer BGHM: 2.341 onbewoonde sociale woningen op 31/12/07

Voor meer info:

- BBRoW vzw | Marie Didier | T 02 502 84 63
- IEB asbl | Isabelle Hochart | T 02 893 09 09