Richtplan Josaphat: ook gebuisd in tweede zit

De gewestelijke ontwikkelingscommissie (GOC voor de vrienden) is een adviescommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, samengesteld uit multidisciplinaire experts. Ze bogen zich over de nieuwe versie van het Richtplan van Aanleg (RPA) voor de friche Josaphat. Hun oordeel is duidelijk: ‘de inspanningen om veranderingen tot stand te brengen op stedenbouwkundig en planologisch niveau zijn ontoereikend’.

Om het in de woorden van David Van Reybroeck te zeggen: “Goed nieuws! De Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) is zeer kritisch, om niet te zeggen tamelijk vernietigend over de aangepaste plannen van de Brusselse regering om de Friche Josaphat nog steeds grotendeels vol te bouwen.”

We plukken er enkele citaten uit:

“De Commissie merkt op dat, hoewel in het ontwerp van RPA sprake is van één groot aaneengesloten park, dit in werkelijkheid niet het geval is: er zijn verschillende parken die elkaar kunnen aanvullen, maar die niet uit één stuk bestaan en die niet in één enkele maas zijn opgenomen.

De Commissie is van mening dat de inspanningen om veranderingen tot stand te brengen op stedenbouwkundig en planologisch niveau, ontoereikend zijn. Er is inderdaad één bouwfase geschrapt, maar dit is onvoldoende om rekening te houden met de aanwezige biodiversiteit. Volgens de aanvullende studies zal deze verstedelijking een sterke impact hebben. Zelfs al komt er een follow-up waaruit zou blijken dat soorten zijn verdwenen, dan zal het toch te laat zijn. Zij is van mening dat de visie die in het RPA Josaphat moet worden ontwikkeld, de visie op de open ruimten en de groene structuur is die is uiteengezet in de studie 'Open ruimte' (ondanks het feit dat het Josaphat-braakland niet in deze studie is opgenomen). Het zou interessant zijn om het verband te leggen tussen het RPA Josaphat, de biologische waarderingskaart en de studie 'Open ruimte'.”

“Net als de reclamanten betreurt de Commissie dat in de milieueffectenstudie geen enkele risicobeperkende maatregel wordt voorgesteld naar aanleiding van het verlies aan biodiversiteit en dat alleen wordt voorgesteld dit verlies te beoordelen nadat het project is voltooid. Volgens de aanvullende studies zal de verstedelijking een sterke invloed hebben op de biodiversiteit. Achteraf vaststellen dat er soorten zijn verdwenen, dient tot niets.’

De Commissie deelt de bekommernis om het behoud van de biodiversiteit wel, maar vindt toch dat er nood is aan een bredere visie dan enkel de schaal van het RPA en dat de focus op de biodiversiteit in dit kader alleen het discours over de grote groene en blauwe infrastructuren ten dienste van de ecosysteemdiensten afzwakt.”

“Er moet worden bekeken hoe de elementen van het RPA aansluiten op de omliggende omgeving: het Josaphatpark, het sportgebied aan de andere kant van de laan, de verbinding met het gebied van de NAVO. Op gewestelijk niveau moet vooraf een denkoefening worden opgezet om de grote ruimten te definiëren waar de grote groene en blauwe infrastructuren moeten worden behouden (station Schaarbeek-Vorming, gebied langs de Zenne achter het Zuidstation). In een klimaat- en ecosysteemvisie draait het debat niet langer om biodiversiteit en de aanwezigheid van een bepaalde vlinder of orchidee. We staan voor een echt probleem, namelijk te bepalen hoe de stad zo kan worden georganiseerd dat er een 'structuur' ontstaat die de problemen van de stad op klimaatvlak zal verlichten. Wat de studie 'Open ruimte' betreft, beveelt de Commissie aan een studie uit te voeren naar het voorbeeld van het plan '5 Fingers' van Kopenhagen, dat al sinds 1968 bestaat.”

“De Commissie is van mening dat er nood is aan originelere voorstellen om de andere kant te verdichten.”

“Fasering van de projecten: evenals de Raad voor het Leefmilieu wenst de Commissie dat de bouwwerkzaamheden voor de verstedelijking van sector 1, 2, 10a en 4 als laatste worden uitgevoerd (heel de westkant nvdr.). Dit zou de mogelijkheid bieden om het project aan te passen aan de evolutie van de behoeften van het Gewest en aan de resultaten van de verschillende monitoringsessies, met inbegrip van die met betrekking tot de biodiversiteit. Evenzo moeten de voorzieningen en de sociale huisvesting binnen de verschillende projecten tegelijk met de andere functies worden gebouwd.”

Het volledig advies vind je hier in het Nederlands en hier in het Frans.

Het advies van de GOC is niet bindend maar de regering kan het niet zomaar naast zich neerleggen. Als ze er geen rekening mee houdt, zal ze moeten uitleggen waarom niet.
BRAL voelt zich gesterkt in het advies van de GOC en roep nogmaals op om het geweer van schouder te veranderen en voluit te gaan voor een radicaal anders en origineel plan. Een plan B quoi :)