Artikels

Thema

Wat?

Citizens Demand Clean Air

Goed en gezond kunnen ademen is voor vele burgers en BRAL-leden dé belangrijkste milieu-uitdaging in onze stad. Slechte luchtkwaliteit dwingt de politieke overheid op te treden door bijvoorbeeld de uitstoot te reglementeren. Maar evengoed moet het ons als burgers doen nadenken over onze gewoonten.Dit is geen kwestie van politiek of opiniëring. Los van de oorzaken -verkeer, verwarming, industrie of de R0- zou iedereen zich bewust moeten zijn van de impact op onze gezondheid van al deze toxische stoffen die we inademen: NO2 , kankerverwekkende micro-partikels, Ozon, SO2 , CO, zware metalen, …

In 2015 gingen Bral en Leefmilieu Brussel een samenwerking aan. ExpAIR - zo heet het project- heeft twee doelstellingen:

  • We voeden de wetenschappelijke kennis over luchtverontreiniging  in het gewest. Wie wordt waar en op welke momenten aan hoeveel slechte lucht blootgesteld? Wat zijn de effecten daarvan op de gezondheid van ieder die in onze stad opgroeit, woont, werkt of gewoon op bezoek komt?
  • We sensibiliseren burgers rond deze gezondheidsproblematiek. We bouwen expAIRtise op en dit zet ons aan tot actie. We vragen dat er keuzes worden gemaakt op het vlak van mobiliteit, gezondheid, regelgeving,... om ons recht op een propere lucht te garanderen

Wie? 

ExpAIRs uit het hele stadscentrum!

  • 2015: een groep vrijwilligers voert twee maal metingen uit in de straten van het centrum en in de voetgangerszone
  • Juni 2016: Een groep van werknemers uit de Europese wijk start met metingen tijdens hun woon-werk verplaatsingen om de toestand in de wijk tussen Schuman en Wet te evalueren. In de wintermaanden volgen er nog nieuwe metingen. In samenwerking met European Union’s Cyclists Group
  • September 2016: Onze zogenaamde “chouchou”-groep gaat van start. Bewoners afkomstig uit verschillende wijken en gemeenschappen in Brussel-centrum meten hun blootstelling aan slechte lucht. In samenwerking met Buurtwinkel, Entraide des Marolles, Brussels Ouderen Platform, PCS rempart des Moines, Camelia Emancipatiehuis, Convivence
  • September 2016: Een groep van fietsers en activisten start met metingen, ook met een focus op de vijfhoek. Maar niet enkel fietsers kunnen slecht ademen: iedereen die wil leren en actie wil ondernemen is welkom! In samenwerking met Gracq, Fietsersbond, en leden van Cycloperativa en Bral

Hoe? 

Burgeractie verzoenen met wetenschap

Het AIR labo van Leefmilieu Brussel wil de dagelijkse blootstelling van Brusselaars aan Black Carbon (BC) meten. BC is een erg betrouwbare indicator, ook voor andere vormen van luchtvervuiling.  Het labo stelt Aethalometers ter beschikking van expAIR-burgers. Met deze toestellen meten we de hoeveelheid BC deeltjes in de lucht die we inademen op weg van huis naar werk. Maar we meten ook wanneer we de kinderen naar school, in ons eigen huis, op onze een dagelijks wandeling, enzovoort. Zo komen we te weten waar we het meest worden blootgesteld aan toxische stoffen. De rol van Bral in dit project is het organiseren, vormen en animeren van de expAIRS.

Leefmilieu Brussel (LB) giet deze gegevens in wetenschappelijke rapporten over de ruimtelijke spreiding van de luchtverontreiniging. Zo maakt LB jaarlijks een kaart van de vijfhoek, ons actiegebied. Op termijn zullen deze analyses een goed beeld opleveren wie het meeste wordt blootgesteld en voor wie dit de meest ernstige gezondheidsrisico’s inhoudt. VDeze resultaten moeten dan leiden tot aanbevelingen voor het Gewest om de noodzakelijke maatregelen te nemen. Deze rapporten kunnen hier ingekeken worden.

Leefmilieu Brussel wil ruime bekendheid geven aan deze kennis om de bewustwording bij de burgers te vergroten, maar ook om de genomen maatregelen en hun impact te evalueren. Dit project draagt bij aan de het verspreiden van kennis omtrent deze bedreiging voor de gezondheid. Goed geïnformeerde ExpAIRs praten met anderen over hun ervaringen en laten van zich horen in het openbare debat. Op die manier worden ze luchtkwaliteit-ambassadeurs voor Brussel.

Bral ondersteunt deze praktijk op twee manieren:

  • De animatie van de groepen moedigt de ExpAIRs aan om een oordeel te vormen, een standpunt in te nemen en dit te mediatiseren. Weschrijven de bevoegde instanties aan om hun leefomgeving te verbeteren in het voordeel van hun gezondheid.
  • Door samen te leren en deze uitdaging aan te gaan, omkaderen we een proces dat leidt naar een burger-lobby. De hinder waaraan we worden blootgesteld kan misschien gemilderd of zelfs weggenomen worden, dan nog heeft zij oorzaken die wij willen bestrijden. We willen komen met voorstellen om zaken te veranderen, zowel politiek als gedraging

En verder?

Zie zeker de tijdslijn hieronder! Tussen juni en december zullen de drie groepen hun blootstelling aan Black Carbon meten.  Hun werkzaamheden kunnen gevolgd worden op onderstaande link. Deze bijeenkomsten zijn niet altijd openbaar, maar er volgen zeker uitnodigingen voor events waarop dit werk zal uitgedragen worden. (volg zeker de Bral Agenda en Bralnews newsletter).

En ik?

Als je wil deelnemen, kan je aansluiten bij een van de bestaande initiatieven. Er zijn al meerdere partners en burgerinitiatieven die werken rond luchtkwaliteit. Je kent er ongetwijfeld enkele van? Neem met één van hen contact op als je wilt deelnemen: 

Binnenkort start ook de werkgroep Lucht van het "plateforme enviro" (verenigingen, experts, gezondheidssector)

Nog vragen? Contacteer ons:

Op woensdag 21 september stapten vijf Brusselaars -leden van de Britse NGO Client Earth- naar de rechter met een klacht tegen het Brussels Gewest voor het niet respecteren van de directive 2008/50/CE “Clean Air for Europe”. Deze richtlijn bevestigde acht jaar geleden ons recht om schone lucht in te ademen. Drie maanden geleden stelden deze burgers de Brusselse regering in gebreke, omdat die het naliet tegenover herhaalde inbreuken een sterk en becijferd engagement om de bindende Europese normen te bereiken, te zetten.

Bral, Citizens Demand Clean Air

De aanklagers zijn lid van het collectief CleanAirBXL, een partner van Bral. Dit collectief kreeg in het verleden onze steun om burgers te verzamelen in de strijd tegen de luchtvervuiling in onze stad.

Bral juicht de moed van deze burgers toe en erkent de legitimiteit van de klacht. Hun eis betreft de snelle opheffing van de inbreuken, die onvoldoende beantwoord worden door het Brusselse Plan Lucht-Klimaat-Energie met haar enige effectieve maatregel “Low Emission Zone”. De burgers van bxlAIRpropre/cleanAIRbrussels/schoneLUCHTbxl willen de Brusselse overheid dwingen om een luchtkwaliteitsplan te ontwikkelen volgens de normen en uit te voeren. Dit plan moet gedetailleerde maatregelen omvatten, een duidelijke en bindende planning alsook een rigoureuze impactanalyse.

Boosdoener is vooral NO2. Deze irriterende stof is gevaarlijk voor de luchtwegen en wordt voornamelijk uitgestoten door diesel wagens. Wanneer kunnen we eindelijk schone lucht inademen, zoals de Europese regelgeving dat voorschrijft, maar vooral zoals onze gezondheid dat noodzaakt?

Contact BRAL: 

Liévin Chemin: lievin@bral.brussels

Tim Cassiers: tim@bral.brussels

 

14.00 - 17.00 Ronde tafel "A smart Citizen Air Quality Meter?"

Luchtkwaliteit meten! Naar een smart-meter die wetenschappelijke resultaten combineert met open data die een breed publiek van Brusselaars aanspreken. 

Voor wie?  ExpAIR-burgers, profesionnelen, academici, journalisten, overheden

18.00 - 19.00 Publieke presentatie "Luchtkwaliteit in het stadscentrum"

Resultaten van de eerste participatieve ExpAIR-metingen in en rond de voetgangerszone in Brussel

Voor wie? Toegankelijk voor iedereen.

Laat ons weten of je komt via Facebook. 

Find out more about the ExpAIR-project

 

Welke impact heeft luchtvervuiling op de gezondheid van de Brusselaars ? Prof. C. Bouland (ULB-Erasme) beantwoordt de vragen van ExpAIR - burgers

De actiegroep BruxsellAIR wil weten hoe de uitstoot van wagens de gezondheid van de Brusselse bevolking beïnvloedt. Om een antwoord te zoeken op deze complexe vraag organiseert de groep een citizens-science ontmoeting. Prof. Bouland duidt eerst de problematiek vanuit wetenschappelijk oogpunt. Daarna is er veel tijd voor een Q&A om de link tussen luchtverontreiniging en volksgezondheid te verduidelijken.  

Iedereen welkom. Laten we samen zoeken naar manieren om ons te beschermen, en om de vervuiling te keren ! 

Maandag 28 november van 18u tot 21u (tweede gedeelte: drink-chat)

Wijkhuis Malibran, Damstraat 10, Elsene (Flagey).

In samenwerking met Gracq en Bral.

 

Begin december 2016 vond de Overlegcomissie plaats over het lastenboek van de effectenstudie voor het stedenbouwkundig- en milieuattest van NEO. De bedoeling is om de effecten van een shoppingcentrum van meer dan 70.000 m² in kaart te brengen. Het dossier heeft echter geen enkele wettelijke basis. De wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan, met als enige bedoeling het shoppingcentrum mogelijk te maken op het Heizelplateau, is immers nog niet goedgekeurd. Brussel Stad en Gewest lijken dus de zaak te willen forceren, tegen de adviezen en belangen van de ondernemers en bewoners. Het Interregionaal Platform voor Duurzame Economische Ontwikkeling, dat de economische-, sociale- en milieuorganisaties verenigt, herhaalt zijn verzet tegen dit schadelijk project.

Al in 2012 heeft de Gewestelijke OntwikkelingsCommissie (GOC) zich verzet tegen een megalomaan shoppingcentrum op de Heizel. Ondermeer omdat het schade zou toebrengen aan de bestaande handel en ook omdat het geen enkele meerwaarde biedt voor een verhoging van de internationale aantrekkelijkheid van Brussel. In een nieuw advies over de voorgestelde wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan, houdt de GOC zijn standpunt aan. Ze zegt aan de Brusselse overheid dat er "eerst en vooral een duidelijke en allesomvattende visie moet komen voor de ontwikkeling van de commerciële activiteit in het Brussels Gewest.” Bij gebrek hieraan zal "een handelsproject van deze omvang, moeilijk worden geïntegreerd".

Het Interregionaal Platform voor Duurzame Economische Ontwikkeling is verontrust over de ‘forcing’ die de Stad en het Gewest doorvoeren. Ze lijken geen rekening te willen houden met de socio-economische noden van de bewoners en ondernemers. 

Ondanks deze negatieve adviezen dient de promotor toch een voorstel voor effectenstudie in voor een shoppingcentrum van 72.000 m². Het lijkt er dus op dat de Brusselse overheid de adviezen van het maatschappelijk middenveld, de GOC, naast zich neerlegt.

Het Interregionaal Platform voor Duurzame Economische Ontwikkeling is verontrust over de ‘forcing’ die de Stad en het Gewest doorvoeren. Ze lijken geen rekening te willen houden met de socio-economische noden van de bewoners en ondernemers. Bovendien lijkt de markt verzadigd, het recent geopende Dockx staat al te koop. Hieruit blijkt eveneens dat het bouwen van commerciële ruimtes vooral gestuurd wordt door vastgoedspeculatie en niet door de behoeften van de markt.

Nog niet te laat!

Ook het argument van de tewerkstelling is vals. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven toont ook aan dat deze shoppingcentra geen tewerkstelling creëren, maar enkel verplaatsen. Bovendien verzwakken ze zo de stedelijke centra en de bestaande handelskernen. Voor wat de mobiliteit betreft, gaat dit project lijnrecht in tegen de doelstelling van het Gewest om het gebruik van de auto te verminderen met 20 % tegen 2020. Dit project voorziet 6.700 verplaatsingen per uur op een gewone zaterdag (65.700 wagens per dag), zonder andere evenementen.

Het wordt tijd dat de Stad en het Gewest een evenwichtig project ontwikkelen voor het Heizelplateau. 

Het is niet te laat! We zitten in de fase van de effectenstudie. Het is tijd dat de Stad en het Gewest een evenwichtig project ontwikkelen voor het Heizelplateau. Er zijn daarvoor sterke uitgangspunten want de site ontvangt nu al 5 miljoen bezoekers per jaar. Binnen het huidig Gewestelijk Bestemmingsplan kan er ook de ‘gebruikelijke aanvulling’ van shopping toegevoegd worden (tot bijna 13.000 m²), meer dan voldoende om de verdere internationale ontwikkeling mogelijk te maken, zonder schade te creëren aan het bestaande handelsapparaat en nog meer mobiliteitsproblemen te veroorzaken.
 

Meer weten? Contacteer:

UCM : Antoine BERTRAND, 0494/254478
UNIZO Vlaams-Brabant & Brussel : Anton Van Assche 0478/444119
IEB: Claire Scohier, 0473/667505
BBL: Erik Grietens, 0474/406394
BRAL: Hilde Geens, 0472/834574
ACV-CSC Brussel: Benoît Dassy, 0498/518915
Beweging.net Halle-Vilvoorde: Pieter-Jan Mattheus Pieterjan.Mattheus@beweging.net

Hoe zal de Brusselse Vijfhoek evolueren? Hoe wíllen we dat het stadscentrum er binnen er binnen enkele jaren uitziet? Welke krachten spelen er in het debat? Hoe kunnen we op een constructieve en positieve manier een bijdrage leveren aan dit debat? Vijf fictieve personages nemen het woord over hun Brusselse wijk. Fictief? ... wat ze zeggen is gebaseerd op reële input, want de auteurs zijn ook op straat gegaan om tot deze teksten te komen. Deze verhalen maken deel uit van een traject dat PLAN B-XL heet. Allez zeg, quelle histoire! 

SMARTER LABS presents
een avond rond Citizen Science:

FB-event: https://www.facebook.com/events/1402724363082408/

Hoe leren we over luchtvervuiling in Brussel ?

Luchtvervuiling in Brussel is een enorm belangrijke kwestie … maar vaak ook niet echt gekend! Geconfronteerd met de slechter wordende luchtkwaliteit in Brussel en de terughoudenheid van de bevoegde politici om met antwoorden te komen, zijn meerdere burgerbewegingen zich gaan mobiliseren: denk maar aan de deelnemers aan het project ExpAIR (Bral-IBGE), de beweging Clean Air Brussels, Bruxsel’Air, EUCG, Gezinsbond, Fietserbond, …

In deze context organiseren stadsbeweging BRAL en het centrum voor stedelijk onderzoek van de VUB - Cosmopolis een ontmoeting tussen de universiteit en de burgers.

Doelstellingen van de avond: 
Ervaring uitwisselen omtrent groepen van burgers geëngageerd in projecten die luchtvervuiling meten en bestrijden.
De principes en karakteristieken presenteren van 'citizen science' als middel om informatie te verzamelen omtrent de luchtkwaliteit … en de participatie-energie.
Een nieuwe samenwerking starten tussen burgerbewegingen, waar Bral en Cosmopolis samen metingen doen omtrent luchtvervuiling om samen de problemen beter te begrijpen en naar effectieve oplossingen te zoeken.

Agenda

Introductie en verwelkoming: Tim Cassiers & Liévin Chemin, medewerkers luchtkwaliteit bij BRAL

Citizen science - de driehoek “publieke autoriteiten - onderzoek - burgers”: Prof Eric Corijn, VUB & Brussels Academy (nog te bevestigen)

Burgerwetenschap en -actie: Presentaties door burgerbewegingen over hun ervaring in projecten omtrent citizen science in de strijd tegen luchtvervuiling en pollutie ( Chouchou; European Union Cyclists’ Group; Bruxsel’air)

Vragen en antwoorden

Presentatie van het project Smarter Labs van Cosmopolis-VUB en BRAL: Nicola da Schio, Cosmopolis VUB

Debat - reflexie - voorstellen

Français - Nederlands - English spoken

 

Waar? het Anker, Marcqstraat 25, Brussels (vlak bij Begijnhofplein)
FB event

Tussen 2013 en 2017 heeft Brussel Leefmilieu met de hulp van vrijwilligers, die rondliepen met een apparaat verbonden aan een GPS, de luchtvervuiling in onze straten gemeten. Dit project werd ook gedragen door BRAL.Brussels GRACQ Bruxsel'air EUCG en een aantal bewoners uit het stadscentrum.
De metingen in het rapport geven meer info over de blootstelling aan deze luchtvervuiling, volgens plaats of vervoermiddel. Twee kaarten geven een concreet beeld van de blootstelling op de grote assen van de hoofdstad, tijdens en buiten de spits.

Olivier Brasseur, onderzoeker en verantwoordelijke van het onderzoek, stelt op 23 oktober de grote lijnen voor. Kom gerust vragen stellen om deze grootschalige analyse beter te vatten. Luchtkwaliteit is immers een belangrijke factor van onze gezondheid!

Donderdag 16 november vindt bij de Brusselse rechter de laatste sessie plaats van de luchtkwaliteitszaak. Ter herinnering: 5 burgers daagden de Brusselse Regering voor de rechter, omdat ze vinden dat het Gewest onvoldoende actie onderneemt tegen ongezonde luchtvervuiling. Afspraak nu donderdag, aan het Justitiepaleis, 18u. breng kaarsen en fietslichtjes mee.

Uitnodiging verspreiden:
https://www.facebook.com/events/137812723538815/

https://www.facebook.com/events/199683773906239/

OPROEP TOT ACTIE VOOR KLIMAAT RECHTVAARDIGHEID!

Op zaterdag 18 november organiseren we een nieuwe critical mass in het teken van het klimaat. Die dag vinden ook in andere grote Belgische steden gelijkaardige acties plaats. 

Omdat onze beleidsmakers blijven dralen en de burgers wel degelijk wakker liggen van de klimaatproblematiek, trekken we de straat op met hét klimaatvriendelijke voertuig bij uitstek: DE FIETS! Meer dan ooit willen we de straten overspoelen en tonen dat een ambitieus en rechtvaardig klimaatbeleid prioriteit nummer 1 is.
(bron: KM Brussel)

Une masse critique active, artistique, déterminée, familiale & conviviale pour le climat et la justice climatique

Aujourd’hui, les engagements des gouvernements du monde entier sont nettement insuffisants. Ils nous placent sur la voie d’un réchauffement de 3,4 °C. La Belgique est très loin d’être un bon élève. Pour réaliser l’ambition de l’Accord de Paris - rester en dessous de 2°c de réchauffement et continuer les efforts pour ne pas dépasser les 1,5°c -, nous devons passer à l’action dès maintenant. Les choix que nous faisons aujourd’hui déterminent notre avenir. En tant que citoyen-ne-s, nous voulons montrer que le climat est une priorité et exiger des engagements ambitieux et le respect de ceux-ci. 

En réponse à l'appel à actions "ACT NOW" des mouvements sociaux belges, le samedi 18 novembre à 14h00 auront lieu des mobilisations de masse à vélo, festives et conviviales sous forme de "masses critiques" dans plusieurs villes belges (Bruxelles, Namur, Anvers et Gand). A Bruxelles, rendez-vous à la porte de Namur à 14h.

Pendant tout le week-end auront lieu également des actions -petites ou grandes- de façon décentralisée pour marquer la fin de la COP23 : flashmob dans un lieu public, rassemblements devant des pouvoirs publics, actions directes, actions symboliques, artistiques ou humoristiques...

N'Hésitez surtout pas à faire tourner l'info dans les milieux cyclistes (ou pas), militants (ou pas), activistes (ou pas) et citoyens engagés (ou pas) !

Infos sur www.climate-express.be et sur facebook: ACT NOW Actie voor het klimaat/ Actions pour justice climatique

 

Dit jaar start BRAL een nieuw co-creatie project: Looper. Dit Europees project zal tegelijkertijd in Verona, Manchester en Brussel lopen. Voor Brussel zal het project in Schaarbeek plaatsvinden, in de Helmet-wijk, waar BRAL en de VUB samen met alle stakeholders zullen werken aan mogelijke mobiliteitsoplossingen.

Op 8 januari start het project officieel met een lanceringsdrink. Dit is de gelegenheid om een eerste groep geïnteresseerden te ontmoeten en eerste ideeën te verzamelen. Alle info is terug te vinden op de pagina van het evenement: https://bral.brussels/nl/kalender-item/lanceringsdrink-looper-project-helmet-samen-denken-aan-mobiliteitsoplossingen-voor-de

Looper in het kort

Looper is een participatief project en heeft als doelstelling te werken aan mobiliteitsoverlast in de Helmet-wijk. Naast het participatief proces gaat het project ook op zoek naar oplossingen voor deze mobiliteitsoverlast en zal het deze uittesten.

Dankzij dit living lab wordt het concept van de “learning loops” uitgeprobeerd : 

“A learning loop is a new way of decision-making, which brings together citizens, stakeholders and policy-makers to learn how to address urban challenges in a participatory co-creation platform.”

De tweede doelstelling is het aanmoedigen en vergemakkelijken van de uitwisseling van ervaringen en een wederzijds leerproces tussen burgers en openbare instellingen.

Het project telt 3 stappen: identificatie van een probleem, co-design van een oplossing en uiteindelijk uitwerken van een concrete maatregel (zie afbeelding bovenaan). 

Wat is er zo speciaal aan looper?

Het co-creatief werk zal zowel online, via een platform, als offline via workshops plaatsvinden.

De verschillende stakeholders van de wijk doen mee aan alle stappen van het project en werken samen aan de toekomstige stappen. Op deze manier is iedereen volledig betrokken. Ze zijn aanwezig vanaf het begin en tot en met het einde en doen mee aan het uitwerken van het wijkproject. Ze zijn betrokken bij het verzamelen van gegevens en het testen van een maatregel, die ze zelf hebben gekozen.

De drie stappen worden herhaald tijdens een tweede cyclus. Dankzij deze methodologie kan het hele concept een tweede keer worden uitgetest, lerende uit de fouten van de eerste cyclus.

Meer weten?

Contacteer Florence: florence@bral.brussels of 02 217 56 33

Dit project ontvangt steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest – Innoviris, Ministero dell’Istruzione dell'Università e della Ricerca (MIUR) (Italy), the Economic and Social Research Council (UK) en de Europese Unie.

Gegevens over luchtkwaliteit zijn essentieel om de luchtvervuiling in onze steden te begrijpen en aan te vechten. Dankzij initiatieven zoals Aircasting Brussels van BRAL of www.influencair.be kan je als burger zelf de luchtkwaliteit meten, de kennis oogsten, in kaart brengen en gebruiken voor tal van analyses!

Op 3 maart, van de ochtend (presentaties) tot de avond (workshops), kan je de projectmedewerkers en hun savoir-faire leren kennen, je kan zelf een meter PM2.5/10 maken en je kan andere burgerwetenschappers ontmoeten, zoals Civic Lab Brussels, BRAL en veel andere actieve burgergroepen. 

Kom af en leer meer over de kracht van open knowledge!

Meer info over het evenement: https://cleanairwithopendata.eventbrite.co.uk/.