Artikels

Voor wie een opfrissing nodig heeft: de MIVB wil met spoed een nieuwe bouwvergunning verkrijgen om het dak van het Zuidpaleis eraf te halen zodat ze de tunnel voor metro 3 zou kunnen aanleggen, want eronderdoor ging niet. Momenteel werkt studiebureau Stratec aan een impactstudie rond de mogelijke afbraak van het Zuidpaleis voor de aanleg van metro 3. BRAL vreest dat die impactstudie weinig zal opleveren dat de echte vraag ‘stop ou encore’ kan beslechten. Daarom vraagt BRAL dat de studie te baat wordt genomen om echt na te gaan of deze metro de enige oplossing is.

De eerste stap in de fast-track-procedure

Nadat het Brussels parlement op 5 oktober 2023 de fast-track procedure goedkeurde, het -euhm- snel gegaan. Op 12 december organiseerde de MIVB een infomoment waarbij ze haar plannen voor de ontmanteling van het Zuidpaleis voorlegde. De MIVB organiseert nog een tweede infomoment op 29 januari voor wie het eerste miste.

Hoewel we met in plaats van naast de MIVB-medewerkers konden spreken op de eerste infovergadering, werd de tegenstem verdeeld en kwam er geen verslag.

Enigszins tot onze verrassing vormde dat infomoment geen plaats van inspraak; de opgekomen mensen werden verdeeld over verschillende zalen waar verschillende deelaspecten van het project ter inzage lagen. Vragen en opmerkingen werden niet genoteerd, er werd geen verslag gemaakt. Wel was de MIVB massaal aanwezig, met de mensen die echt op het dossier werken. Dit liet bij momenten een rijke, directe en quasi informele uitwisseling toe tussen MIVB en burgers en verenigingen. An sich was dat enigszins verfrissend na jaren waarin we vooral naast elkaar leken te spreken. Tegelijk werd door deze aanpak de tegenstem verdeeld en nergens formeel bekrachtigd.

Het waarschijnlijk enige voordeel van deze fast-track procedure is dat ze -coup de théatre- opnieuw de mogelijkheid bood om opmerkingen en vragen voor de impactstudie aan te brengen. Deze mogelijkheid is in 2017 uit het Brussels Wetboek Ruimtelijke Ordening verdwenen, maar werd nu wel enkel en specifiek voor dit project opnieuw in het leven geroepen. Deze opmerkingen werden dus niet genoteerd tijdens het infomoment. Hopelijk wordt dat bij de tweede wel gedaan?

We kregen slechts tot 15 dagen daarna om ze schriftelijk over te maken. Ook al is onduidelijk wat er met deze bemerkingen gebeurt –we vragen hierrond meer transparantie, als BRAL grepen we toch deze kans in de hoop op die manier enige objectieve cijfers te verkrijgen om de fundamentele vraag ‘stop ou encore’ aan onze beleidsmakers voor te leggen.

Tegen beter weten in

We zijn er niet gerust in. Op het infomoment kwam immers ook meer klaarheid over het voorwerp van het openbaar onderzoek. Zo bleek de aanvraag niet het principe van de ondertunneling van het Zuidpaleis te betreffen, maar wel de bouwtechniek voor het aanleggen van die tunnel, alsook de noodzaak hiervoor het Zuidpaleis te ‘ontmantelen’. Als alternatief scenario ligt zelfs de volledige afbraak op tafel.

De MIVB houdt zodoende de bestaande vergunning voor de ondertunneling als een soort troefkaart stevig in haar handen geklemd. Laat ons zeggen dat wij dat op zijn minst eigenaardig vinden. Zijn er dan geen redenen om aan te nemen deze wijziging zo groot is dat dit ook de oorspronkelijke bouwvergunning in vraag stelt?

Zo lijkt ons uit de overwegingen in de oorspronkelijke bouwvergunning naar voren te komen dat een aantal belangrijk elementen integraal deel uitmaakten van de beslissing om deze bouwvergunning toe te kennen, namelijk: 1) de aannames over de haalbaarheid van de voorgesteld techniek; 2) het behoud en renovatie van de waardevolle elementen in het Zuidpaleis; 3) de realisatie van het totale metro-project van Bordet to Albert; en 4) het goede beheer van de werf en de minimalisatie van de impact op de wijk.

De aanvrager steekt de kop in het (drassige) Zennezand om toch maar de moeilijkheden met het totale project niet te hoeven overwegen.

De perikelen rond dit dossier hebben de laatste 3 jaar aangetoond dat deze overwegingen minimaal ‘voorbarig optimistisch’ waren. Dan is het vreemd dat men de oorspronkelijke bouwvergunning als acquit beschouwt, en dat er niet minstens een scenario op tafel ligt waarin dit deel van de tunnel niet gerealiseerd wordt. Zo steekt de aanvrager de kop in het (drassige) Zennezand om toch maar de moeilijkheden met het totale project niet te moeten mee in overweging nemen.

We vragen dus met aandrang dat de impactstudie een echt NUL-alternatief bij de scenario’s opneemt, waarbij de ondertunneling niet doorgaat. Uit alle communicatie rond het stilleggen van de werf blijkt immers dat het voortzetten met de huidige technieken financieel en bouwtechnisch eigenlijk gewoon geen optie is. Natuurlijk is het goed om ook objectief vast te stellen wat de impact daarvan zou zijn. Maar men kan het bezwaarlijk een realistisch 0-scenario noemen. Daarnaast vragen we voor alle scenario’s een echte mobiliteitsstudie, met de impact en mogelijkheden voor de hele Brusselse mobiliteit, niet enkel de impact van de werf op de lokale mobiliteitsafwikkeling.

De impact op de wijk

Tot slot blijft BRAL erbij dat deze bouwvergunning niet los is te zien van de noodzaak voor het uitvoeren van het totale metro-project. Het Zuidpaleis speelt een belangrijke rol in het sociale, culturele en economisch weefsel van de wijk. Dit opofferen voor het bredere maatschappelijke goed en hopelijk vervangen met een infrastructuur die zich op dezelfde leest schoeit, is alleen maar te verantwoorden indien deze maatschappelijke impact onverdeeld positief is. Iets waar wij samen met vele anderen niet van overtuigd zijn.

Om de afweging goed te kunnen maken, is een duidelijk zicht nodig op wat er allemaal op het spel staat. Daarom moet voor BRAL bij alle alternatieven de impact op de wijk voorop staan. Al 3 jaar overleeft deze wijk node de zware werf die haar te beurt is gevallen. Dat wil zeggen dat de impactstudie een meer dan stevig luik sociaaleconomische impact dient te hebben, waarbij de verschillende scenario’s grondig tegen elkaar afgewogen moeten worden met betrekking tot het voortbestaan van het sociaal, cultureel en economisch weefsel, inclusief het verplaatsen van winkels, sportclubs, scholen, etc. Niet alleen met betrekking tot deze die zich in het paleis zelf bevinden, maar ook alles wat samen met dit Zuidpaleis leeft en ademt.

Meer info? Tim Cassiers, stafmedewerker mobiliteit en luchtkwaliteit

Bekijk ook het item hierover op VRT NWS Laat.

De uitbreiding van de metro van de stad Brussel naar de gemeentes Schaarbeek en Evere, met de bouw van een 5 km lange tunnel en 7 nieuwe stations, is opnieuw onderwerp van openbaar onderzoek. Bij het vorige openbare onderzoek, in maart 2022, kwamen er zodanig veel opmerkingen en bezwaren, dat de Overlegcommissie besloot dat Beliris en de MIVB hun plannen, en dan vooral voor de bovengrond, fundamenteel dienden te herwerken.

Deze gewijzigde plannen worden nu voorgelegd aan het publiek. Uit onze eerste analyse blijkt dat de wijzigingen voornamelijk betrekking op de bovengrondse aanleg rond de metrostations. Er kwam dus geen fundamentele herziening van het metroproject zelf.

Formeel gezien is het openbaar onderzoek van start gegaan op 15 januari 2024. Toch waren de plannen al sinds midden november beschikbaar ter inzage op de site van metro3 (www.metro3.be). Daarmee komen Beliris en MIVB enigszins tegemoet aan de kritiek tijdens het vorige openbaar onderzoek, waar burgers en verenigingen een dossier van meer dan 7000 pagina’s te verwerken kregen.

Deze nieuwe vergunningsaanvraag komt op een moment dat de vergunning voor de onderdoorgang van het Zuidpaleis op losse schroeven staat, terwijl het ook nog steeds onduidelijk is hoe het Gewest de uitbreiding denkt te financieren.

Het openbaar onderzoek loopt van 15/01 tot 13/02. UPDATE: tot 14/3.
De info over het project vind je op https://metro3.be/nl/openbaaronderzoek2024 Ook op de site OpenPermits moet je de informatie kunnen vinden.

Opgelet: je moet op de aanvraagvergunning van Beliris reageren via de betrokken gemeentes:

Contact: Tim Cassiers, stafmedewerker mobiliteit en luchtkwaliteit

𝘌𝘯𝘦𝘳𝘻𝘪𝘫𝘥𝘴 𝘶𝘪𝘵𝘦𝘯 𝘷𝘰𝘰𝘳𝘴𝘵𝘢𝘯𝘥𝘦𝘳𝘴 𝘷𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘳𝘦𝘤𝘩𝘵 𝘰𝘱 𝘩𝘶𝘪𝘴𝘷𝘦𝘴𝘵𝘪𝘯𝘨 𝘬𝘳𝘪𝘵𝘪𝘦𝘬 𝘰𝘱 𝘥𝘦 𝘵𝘰𝘦𝘯𝘦𝘮𝘦𝘯𝘥𝘦 𝘮𝘰𝘦𝘪𝘭𝘪𝘫𝘬𝘩𝘦𝘪𝘥 𝘰𝘮 𝘵𝘰𝘦𝘨𝘢𝘯𝘨 𝘵𝘦 𝘬𝘳𝘪𝘫𝘨𝘦𝘯 𝘵𝘰𝘵 𝘧𝘢𝘵𝘴𝘰𝘦𝘯𝘭𝘪𝘫𝘬𝘦 𝘩𝘶𝘪𝘴𝘷𝘦𝘴𝘵𝘪𝘯𝘨. 𝘈𝘯𝘥𝘦𝘳𝘦𝘯 𝘸𝘪𝘭𝘭𝘦𝘯 𝘮𝘦𝘦𝘳 𝘯𝘢𝘵𝘶𝘶𝘳 𝘪𝘯 𝘥𝘦 𝘴𝘵𝘢𝘥 𝘦𝘯 𝘸𝘰𝘳𝘥𝘦𝘯 𝘥𝘢𝘢𝘳𝘪𝘯 𝘨𝘦𝘴𝘵𝘦𝘶𝘯𝘥 𝘥𝘰𝘰𝘳 𝘦𝘤𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘣𝘦𝘸𝘦𝘨𝘪𝘯𝘨𝘦𝘯. 𝘏𝘶𝘯 𝘥𝘰𝘦𝘭 𝘪𝘴 𝘥𝘦 𝘷𝘦𝘳𝘩𝘢𝘳𝘥𝘪𝘯𝘨 𝘷𝘢𝘯 𝘸𝘢𝘵 𝘦𝘳 𝘰𝘷𝘦𝘳 𝘪𝘴 𝘷𝘢𝘯 𝘭𝘦𝘷𝘦𝘯𝘥𝘦 𝘣𝘰𝘥𝘦𝘮𝘴 𝘪𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘴𝘵𝘦𝘥𝘦𝘭𝘪𝘫𝘬 𝘨𝘦𝘣𝘪𝘦𝘥 𝘵𝘦𝘨𝘦𝘯 𝘵𝘦 𝘨𝘢𝘢𝘯.

𝘊𝘦𝘴 𝘥𝘦𝘶𝘹 𝘮𝘰𝘶𝘷𝘦𝘮𝘦𝘯𝘵𝘴 𝘴𝘰𝘯𝘵-𝘪𝘭𝘴 𝘯é𝘤𝘦𝘴𝘴𝘢𝘪𝘳𝘦𝘮𝘦𝘯𝘵 𝘢𝘯𝘵𝘢𝘨𝘰𝘯𝘪𝘴𝘵𝘦𝘴 ?

Met: 𝐀𝐦𝐚𝐧𝐝𝐢𝐧𝐞 𝐓𝐢𝐛𝐞𝐫𝐠𝐡𝐢𝐞𝐧 (Natagora) + 𝐁𝐞𝐧𝐣𝐚𝐦𝐢𝐧 𝐃𝐞𝐥𝐨𝐫𝐢 (BRAL) + 𝐉𝐞𝐫𝐨𝐞𝐧 𝐁𝐞𝐞𝐫𝐭𝐞𝐧 (I love Josaphat) + 𝐒𝐚𝐫𝐚𝐡 𝐝𝐞 𝐋𝐚𝐞𝐭 (Action Logement Bruxelles)

Modération: 𝐒𝐭𝐞́𝐩𝐡𝐚𝐧𝐢𝐞 𝐕𝐚𝐧 𝐃𝐨𝐨𝐬𝐬𝐞𝐥𝐚𝐞𝐫𝐞 (Institut Culturel d’Architecture Wallonie-Bruxelles) + 𝐉𝐞𝐚𝐧-𝐌𝐢𝐜𝐡𝐞𝐥 𝐋𝐞𝐜𝐥𝐞𝐫𝐜𝐪 (Revue Dérivations)

𝟏𝟗:𝟎𝟎 𝐃𝐨𝐨𝐫𝐬

𝟏𝟗:𝟑𝟎 𝐓𝐚𝐥𝐤 (𝐅𝐑)

𝐆𝐫𝐚𝐭𝐮𝐢𝐭/𝐠𝐫𝐚𝐭𝐢𝐬

+ 𝐁𝐀𝐑 𝐑𝐄𝐒𝐓𝐎

𝐶𝑒𝑡 𝑒́𝑣𝑒́𝑛𝑒𝑚𝑒𝑛𝑡 𝑒𝑠𝑡 𝑜𝑟𝑔𝑎𝑛𝑖𝑠𝑒́ 𝑐𝑜𝑛𝑗𝑜𝑖𝑛𝑡𝑒𝑚𝑒𝑛𝑡 𝑝𝑎𝑟 𝑙’𝐼𝑛𝑠𝑡𝑖𝑡𝑢𝑡 𝐶𝑢𝑙𝑡𝑢𝑟𝑒𝑙 𝑑’𝐴𝑟𝑐ℎ𝑖𝑡𝑒𝑐𝑡𝑢𝑟𝑒 𝑊𝑎𝑙𝑙𝑜𝑛𝑖𝑒-𝐵𝑟𝑢𝑥𝑒𝑙𝑙𝑒𝑠 (𝐼𝐶𝐴), 𝑙𝑎 𝑟𝑒𝑣𝑢𝑒 𝐷𝑒́𝑟𝑖𝑣𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑠 𝑒𝑡 𝑆𝑇𝐴𝐷𝑃𝐿𝑈𝑅𝐴𝐴𝐿.

Luchtkwaliteit tastbaar maken

De dag was opgedeeld in drie ateliers: (1) het meetpunt bezoeken en kijken hoe het werkt, (2) met Airbeams zelf de luchtkwaliteit meten in de klas en op de speelplaats en (3) een communicatiecampagne maken. Voordat men in kleine groepjes hieraan begon, gaven we eerst klassikaal een inleiding over luchtkwaliteit. Het is soms een moeilijk te vatten onderwerp, dus aan de hand van concrete voorbeelden en een quiz hebben we het onderwerp proberen tastbaar te maken.

Na deze klassikale introductie gingen de groepjes aan de slag in de ateliers. Naast Zoë en Eva waren er ook nog andere vrijwilligers aanwezig. In het communicatie-atelier maakten de kids posters met het Canva-programma. De opdracht was: hoe gaan jullie aan je ouders en vrienden vertellen over het meetpunt en ExpAIR?

In het atelier waarbij we het meetpunt gingen bezoeken, werd het voor de jongeren duidelijk hoe dat onderzoek nu praktisch in elkaar zat. We haalden de meetbuisjes eruit en lieten deze rondgaan. We vertelden dat een fietskoerier deze om de twee weken komt vervangen en naar het labo brengt. In het atelier met de Airbeams stelden de kinderen vast dat de luchtkwaliteit heel veranderlijk is, en er bijvoorbeeld al een verschil te merken is tussen de luchtkwaliteit in de klas en op de speelplaats. Ze gingen ook zelf allerlei vragen stellen over de verschillende meetwaardes en wat deze betekenden, wat de effecten zijn op de gezondheid, en wat er hieraan kan worden gedaan.

Groepsgesprekken over oplossingen

Het was leuk om te zien dat de jongeren interesse toonden voor luchtkwaliteit. Tijdens een gesprek over de oorzaken van luchtkwaliteit kwamen ze ook zelf met oplossingen zoals minder de auto te gebruiken. Andere kinderen hadden hier een andere kijk op. Zij vertelden ons dat het geen zin heeft om de volwassenen te gaan vertellen dat ze minder de auto moeten gebruiken. Er was ruimte voor ieders mening in de klasgesprekken die we hebben gevoerd over luchtkwaliteit.

Het was voor ons een heel fijne ervaring. We kijken ernaar uit om het vaker met jonge ketjes te hebben over de luchtkwaliteit in hun stad!

Zoë en Eva

Klik hier om de kaart in een apart venster te openen.

Met dank aan Philippe, geëngageerd in het lokale meetnetwerk in Schaarbeek, voor het maken van de kaart!

Over welke resultaten gaat het?

Er blijven plekken in Brussel waar de luchtkwaliteit waarschijnlijk illegaal slecht is, die buiten het primaire netwerk (de officiële meetstations) vallen. Waarschijnlijk, want deze eerste, tussentijdse resultaten kunnen nog geen jaargemiddelde weergeven, waardoor extrapoleren naar de Europese drempels nu nog niet mogelijk is. De metingen gaan nog minstens 1 jaar lang door, waardoor vergelijken met de Europese drempels na 1 jaar wel mogelijk wordt. De eerste resultaten die we hier voorstellen gaan van juni tot en met september 2023, opgedeeld in waardes die 2 weken beslaan.

ExpAIR meet, net zoals CurieuzenAir, NO2 of stikstofdioxide, een gas dat vrijkomt bij verbrandingsprocessen en dat schadelijk is voor mens en natuur.

Welke conclusies kunnen we al trekken uit deze resultaten?

Eerst en vooral zijn we trots dat het ExpAIR-netwerk operationeel is. De installatie van dit netwerk in de publieke ruimte vult het netwerk van officiële meetpunten aan en is een belangrijke stap om alert te blijven voor luchtvervuiling in Brussel.

Zoeken