Myst’AIRie ontrafeld: de zonale heffing

Exact een jaar geleden maakte het Brussels regeerakkoord melding van de zonale heffing. Goed nieuws volgens ons, want de zonale heffing is dé hefboom om de verkeersdruk naar beneden te halen. We moedigden toen de Brusselse regering aan om het voortouw te nemen inzake slim rekeningrijden in ons land. Graag in overleg met de andere gewesten. Dat doen we dit jaar opnieuw, in het kader van de eerste International Day for Clean Air and Blue Skies. Een woordje uitleg over de zonale heffing zoals wij die zien.

Waarom een zonale heffing?

Elk jaar sterven er 10.000 Belgen te vroeg door luchtvervuiling. Kinderen ontwikkelen astma, ouderen krijgen dementie door oa. vervuilde lucht. Blootstelling aan continue luchtvervuiling heeft levenslange gevolgen voor de gezondheid en levensverwachting bij foetussen en kinderen. De leefbaarheid van de stad wordt sterk aangetast. In 2018 zaten de Brusselaars 195 uur vast in de file.

Minder auto’s in de wijken van Brussel is noodzakelijk om de gezondheid en leefbaarheid van de stad te verbeteren. Een zonale heffing zou een primeur zijn voor België, maar het bestaat al in het buitenland. En met succes. In Stockholm verminderde het autoverkeer met 30% in de jaren na het invoeren van een zonale heffing.

Hoe ziet BRAL de zonale heffing?

PRINCIPE

• De zonale heffing is een instrument om de werkelijke maatschappelijke kost van autogebruik (luchtvervuiling, geluidsoverlast, gezondheidskosten, files, …) door te rekenen aan de gebruiker. In de stad liggen die 10 maal zo hoog als in een landelijke omgeving (om en bij de 50cent/km). 
  
  Ze zet mensen aan om na te denken of de auto wel de beste optie is voor hun verplaatsing, en verlaagt op die manier de autodruk. Bij een tarief van 3 euro per dag zou de congestie in Brussel al verminderen met 11%. (Bron: STRATEC, 2012[1])
• De automobilist betaalt een vast bedrag voor elke rit door een bepaalde zone.
• Dit zowel voor inkomende en uitgaande verplaatsing als voor verplaatsingen binnen de zone
• Er kan één zone bepaald worden, of verschillende zones met verschillende tarieven (in Brussel zou er bijvoorbeeld een zone ‘stadscentrum’ en een zone ‘rest van het Gewest’ kunnen zijn.) Automobilisten betalen maar een keer per zone, welke afstand ze ook afleggen.

DOEL

• Minder verkeer in een bepaalde zone, en daardoor minder files
• Betere leefomgeving, betere luchtkwaliteit, minder geluidsoverlast, betere gezondheid

BENODIGD MATERIAAL

• ANPR-camera’s op verschillende plaatsen
• Databases van de auto’s en eigenaars van auto’s
• Al deze elementen zijn er al dankzij de lage emissiezone

INSTALLATIEKOSTEN

• Niet buitensporig

VOORDELEN

• Eenvoudig en duidelijk: één prijs per zone.
• Het is eventueel mogelijk om op basis van dag en tijdstip, of bijvoorbeeld in functie van inkomen, het tarief te moduleren.
• Het Gewest is autonoom om de maatregel uit te voeren, de impact te meten en de inkomsten te innen. Dat vereenvoudigt het administratief beheer.

NADELEN

• Er wordt geen rekening gehouden met de afstand. 50 km lang rondjes rijden in één zone kost hetzelfde als een zware vracht gaan afleveren bij je vrienden twee straten verder.
• Net als met de LEZ is het op dit moment nog niet altijd mogelijk om de heffing voor auto’s met buitenlandse nummerplaten te innen. Een akkoord hieromtrent op het Europees niveau is in de maak, maar is nog niet voor morgen.

VOORBEELDEN

• Londen sinds 2005
• Milaan is overgestapt van een stadstol naar een zonale heffing.
• Stockholm: van start gegaan in 2007, ondanks 52% tegenstemmen bij referendum en geniet vandaag grote steun.

NIET TE VERWARREN MET

• Stadstol rond Brussel, die alleen van toepassing zou zijn op auto’s die Brussel inrijden
• Kilometerheffing, die veel omslachtiger is om in te voeren.

In het kort

Een kleine heffing op elke verplaatsing met de auto binnen Brussel kan mensen ontraden onnodig de auto te nemen. Een zonale heffing invoeren is niet zo moeilijk, en onze leefomgeving, luchtkwaliteit en gezondheid zullen er wel bij varen. Avanti!

Lees meer 

Je kan onze visie op de zonale heffing en andere voorstellen lezen in de poster van de Myst’AIR-publicatie. Een uitgebreide afweging van rekeningrijden vind je in deze publicatie.

International Day for Clean Air and Blue Skies

Op 7 september organiseert de Verenigde Naties de eerste International Day for Clean Air and Blue Skies. De Health and Environment Alliance (HEAL), waar BRAL lid van is, vraagt op die dag aandacht voor gezonde steden voor iedereen met de campagne #CleanAirForAll. Wil je de campagne virtueel steunen? Deel dan dit artikel met de hashtags #CleanAirForAll, #CleanAir4Health #CleanAirEU #HealthyCities en #BXLDemandsCleanAir.

[1] Je kan deze studie bij BRAL komen inkijken.