Grand Tour Schaarbeek Vorming

Schaarbeek Vorming is een gigantisch spoorwegknooppunt en voormalig vormingsstation ten noorden van Schaarbeek Station. Wat brengt de toekomst voor deze laatste open ruimte in Brussel? BRAL trekt op onderzoek met een keur aan topsprekers.

Na de fietstour op en rond het militaire domein in Evere in 2020 organiseren we ook in 2021 een exclusieve fietstour. Deze keer fietsen we naar Schaarbeek Vorming. Een unieke kans om deze anders ontoegankelijke spoorwegsite te bezoeken en een aantal mysteries te proberen op te lossen.  

Schaarbeek Vorming is een gigantisch, voormalig vormingsstation en spoorwegknooppunt net ten noorden van het station van Schaarbeek en ten westen van het dorp Haren op het grondgebied van de stad Brussel. Wie de kaart al eens bekeek, beseft dat de afstanden te groot zijn voor een wandeling, dus verkennen we de site met de fiets.  

Anno 2021 hebben we eigenlijk geen idee wat de toekomst nu effectief in petto heeft voor onze laatste grote open ruimte. 

Wat weten we over Schaarbeek Vorming?  

Het terrein wordt nog altijd gebruikt als was- en onderhoudsplaats voor treinen. In 2011 was een deel van de site nog de gedoodverfde locatie voor een nationale voetbaltempel. Maar daar vonden we in het richtschema Schaarbeek Vorming uit 2013 al niets meer van terug. Het gewenste, intermodaal logistieke centrum bleef daarentegen wel een centrale rol spelen. Anno 2021 hebben we eigenlijk geen idee wat de toekomst nu effectief in petto heeft voor onze laatste, grote open ruimte. Het enige wat we echt weten, is dat het Fonds voor spoorweginfrastructuur nog altijd de eigenaar is en 40 hectaren te koop stelt.  

Een nieuw aanknopingspunt is de volgende, opvallende quote uit het regeerakkoord (2019-2024): “De Regering zal ook een algemene studie opstarten over de mogelijkheid om de Zenne op het terrein van Schaarbeek-Vorming opnieuw bloot te leggen.” Waarbij al expliciet de link werd gelegd met de klimaatcrisis. Spannend. 

Mysteries van een evoluerend spoorwegterrein 

We hebben vragen genoeg voor een diepgaand onderzoek. Hoever staat het met die studie? Is er een landschappelijk plan voor de site? Is er nog sprake van het grote, logistieke centrum? Is er plaats voor stedelijke industrie? Zo ja, welk type industrie is hier het best op zijn plaats? Wordt er gebruik gemaakt van het spoor en het nabijgelegen kanaal? Waar gaan de zijrivieren van de Zenne ondergronds?  En waar komen die terrils vandaan? Kunnen we de ecologische rijkdom behouden, versterken en verbinden? Zijn er linken mogelijk met de bewoonde wereld (Haren, Schaarbeek, Neder-over-Heembeek, Vilvoorde, …)? Wordt er al eens over de gewestgrens gekeken bij al die plannenmakerij?  

Allemaal vragen waar we samen met u en een keur aan topsprekers een antwoord op zoeken. Misschien vinden we zelfs een paar antwoorden. 

In aanwezigheid van o.a.:  

• Mevrouw Tai, voorzitster van de Raad van bestuur van het Fonds voor Spoorweginfrastructuur 

• Valérie TANGHE, manager havencluster van de Haven van Brussel (FR:manager cluster portuaire) 

• Amandine Tiberghien van Natagora 

• Martin Ohsé, Leefmilieu Brussel, departement water 

• Thomas Van den Boogaerde, Projecthouder Territoriale Strategie bij Perspective (FR: Chargé de projet Stratégie territoriale) 

• Viabuild, geïntegreerd aannemingsbedrijf 

• Simon Kerkhofs (NMBS) 

• Marie Coûteaux (BRAL) : nieuw Super Terram cocreate project 

• … 

Het aantal plaatsen is beperkt, gelieve je in te schrijven via het formulier We starten om 14u. op het plein voor het station van Schaarbeek (Prinses Elisabethplein). Vergeet niet met de fiets te komen. Het einde is voorzien rond 17u30. Belangrijk: gelieve je eigen oortjes (bijvoorbeeld van je gsm) of hoofdtelefoon mee te brengen. We voorzien ontvangers zodat je kan luisteren naar de sprekers vanop veilige afstand. Draag zorg voor dit materiaal, zodat we dit in goede staat kunnen teruggeven.