Leg eens een speelstraat voor je deur!

Kinderen en volwassenen die in Brussel op straat spelen. Utopie? Of gemakkelijker dan je denkt? Ontdek hier hoe je jouw straat omtovert tot een speelstraat.

1. Zet de auto even buitenspel
2. Komt jouw straat in aanmerking? Voorwaarden
3. Goed voor jong en ... minder jong
4. Hoe organiseer je een speelstraat?
5. Goedkeuring gekregen van uw gemeente
6. Negatief advies? Geef nog niet op...
7. Ideeën voor speelstraten

Zin om in alle rust de skeelers van je zoon uit te proberen, of jouw buren over te halen tot een spelletje petanque terwijl de kinderen samen een balletje trappen? Een speelstraat biedt de oplossing. Haal het stoepkrijt maar boven, en geef alle ruimte aan voetgangers, spelende kinderen en volwassenen, ...
Hier vind je alle informatie voor de organisatie van jouw speelstraat.

1. Zet de auto even buitenspel

Wat is een speelstraat eigenlijk?

• Een openbare weg wordt tijdelijk afgesloten voor het verkeer, d.w.z. op bepaalde dagen en tijdens specifieke uren.
• De hele breedte van de openbare weg wordt voorbehouden voor het spelen.
• Alleen bestuurders van motorvoertuigen die in de straat wonen of er hun garage hebben, krijgen toegang tot de speelstraat.
• Deze toegelaten bestuurders mogen de voetgangers niet in gevaar brengen en niet hinderen. Dus: dubbel voorzichtig zijn, stapvoets rijden, de doorgang vrijlaten voor voetgangers, hen voorrang verlenen en er zo nodig voor stoppen. Fietsers moeten afstappen als dat nodig is.
• Tijdens de uren dat de openbare weg als speelstraat wordt gebruikt, mag er spelinfrastructuur worden geplaatst. Onder voorwaarde dat deze de doorgang van toegelaten bestuurders en prioritaire voertuigen niet hindert.
• Voldoende hekken bakenen duidelijk de speelstraat af. Op de hekken wordt een bord C3 en onderbord "speelstraat" bevestigd. Het onderbord vermeldt de uren waarop de straat als speelstraat wordt ingericht. (zie de foto bovenaan)
• De wegbeheerder is verantwoordelijk voor de plaatsing van en het toezicht op de hekken. Dit is het Gewest of de gemeente, afhankelijk van de straat. Hier vind je een kaart met alle gewestwegen.

2. Komt jouw straat in aanmerking? Voorwaarden

Niet alle straten kunnen tijdelijk autovrij gemaakt worden. Om een straat tijdelijk als speelstraat te reserveren moet deze voldoen aan volgende minimumeisen:

• Er moet een snelheidsbeperking van maximaal 50 km per uur gelden.
• Het moet liggen in een straat of wijk met een overwegend woonkarakter, zonder doorgaand verkeer.
• Het mag niet bediend worden door een geregelde dienst voor openbaar vervoer.
• De meerderheid van de bewoners moet akkoord gaan, om zo de goede werking te verzekeren.

Het juridische kader

De "speelstraat" wordt gedefinieerd in de wegcode. Deze bepaalt de algemene regels en condities. Ze beschikt over een juridisch kader dat de uitvoering van speelstraten reglementeert. Het gaat om:

• het Koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg, artikel 2.36.
• het reglement voor de wegbeheerder, artikel 9.2 bis

3. Goed voor jong en ... minder jong

Vele voordelen

Benieuwd naar de voordelen van een speelstraat?

• Een speelstraat biedt extra ruimte voor kinderen en volwassenen om te spelen of elkaar te ontmoeten. Het beantwoordt aan een behoefte in de stad, zeker op de plaatsen waar er weinig groene ruimten zijn.
• Buiten spelen is positief voor de ontwikkeling van kinderen: ze maken nieuwe vriendjes, spelen anders en creatiever. De straat biedt een heel nieuw "speelperspectief".
• Een autoloze straat creëert vriendschappen tussen de bewoners en bevordert het buurtleven.

Jong en minder jong

Tegenstrijdige belangen? Dat blijkt een misverstand: de ervaring leert dat kinderen en ouderen evenveel voordeel hebben bij een speelstraat. Kinderen en oudere bewoners hebben dikwijls dezelfde wensen: een rustige straat, veilig verkeer, ruimte om elkaar te ontmoeten, ...

Onbekend dus onbemind

Een speelstraat biedt vele voordelen, maar stuit ook op vele vooroordelen. Veel bewoners vinden het niet leuk dat hun straat (zelfs al is het maar tijdelijk) een speelstraat wordt.
De (drog)redenen hiervoor zijn gevarieerd en talrijk: er ligt al een speelplein om de hoek, beperkte vrijheid voor de automobilisten door beperkte toegang, schrik voor aantrekkingskracht op kinderen van de omliggende straten, lawaaihinder, angst voor beschadiging van auto's of simpelweg overlast in het algemeen.

De straat is van jou

BRAL is ervan overtuigd dat een speelstraat meer is dan een straat waar kinderen tijdens bepaalde periodes buiten kunnen spelen. Het is eerder het opeisen van de straat: de straat is van jou, en op sommige momenten alléén van jou.
Maak gebruik van deze mogelijkheid en geef koning auto lik op stuk. Creëer ruimte om je straat nieuw leven in te blazen: buren te leren kennen, elkaar te respecteren.
Er zullen altijd voor- en tegenstanders zijn. Maar goede argumenten en de steun van de bewoners helpen je zeker op weg.

4. Hoe organiseer je een speelstraat?

Het creëren van een speelstraat is kinderspel. Volg deze eenvoudige stappen.

4.1 Peters en meters

De peters en meters zijn de initiatiefnemers voor een speelstraat en de contactpersonen voor de gemeente en BRAL-IEB. Ook zijn ze verantwoordelijk voor het goede verloop van de speelstraat. We raden je aan om een viertal peters en/of meters aan te duiden om de taakverdeling te vergemakkelijken. 

4.2 Aanvraagformulier Speelstraten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Richt je aanvraag tot speelstraat aan het college van burgemeester en schepenen. Geef in het aanvraagformulier duidelijk aan over welk gedeelte van de straat het gaat, en op welke dagen en uren er gespeeld zal worden. Het dossier wordt door jouw gemeente onderzocht op organisatorisch en verkeerstechnisch vlak.

4.3 Verzamel zoveel mogelijk handtekeningen

Minstens de helft van jouw straat

Je moet aan de gemeente aantonen dat jouw initiatief voor een speelstraat de steun krijgt van een meerderheid van de bewoners. Hiervoor verzamel je handtekeningen bij de bewoners van jouw straat.
Opgelet: het is wenselijk dat minstens de helft van de bewoners zich positief uitspreken over de speelstraat. Dikwijls is dit voor de gemeente een voorwaarde voordat zij jouw aanvraag in overweg nemen. De praktijk wijst ook uit dat de steun van minstens de helft van de bewoners onontbeerlijk is om problemen te vermijden met de niet-deelnemers.

Pro of contra? Verzamel de reacties

Elke brievenbus in jouw straat heeft één stem en moet geïnformeerd worden. Gebruik dit handige enquêteformulier om iedereen gemakkelijk te bereiken.
Neem de tijd om uitleg te geven over de talloze voordelen en mogelijkheden van een speelstraat:

• Stel leuke spelletjes voor aan de kinderen en jongeren.
• Verleid volwassenen met het idee van een petanquebaan, een kaarttafel, enz.

Zijn de reacties niet allemaal positief? Verzamel dan ook de negatieve reacties: goed gekaderd maken ze jouw dossier alleen maar sterker. Het is immers onmogelijk om iedereen achter je initiatief te scharen.

Ideaal verklaart minstens 50% van de bewoners zich akkoord. De enquêe neemt veel tijd in beslag maar is belangrijk om alle straatbewoners mee te krijgen in het project. Peters en meters blijven op deze manier ook op de hoogte van hoe de buurt denkt over het initiatief (van alle bewoners en niet enkel de enthousiastelingen).

4.4 Verstuur naar de gemeente
Stuur de twee documenten (het aanvraagformulier opgesteld door de meters en peters, en de verzamelde handtekeningen) op naar jouw gemeente. 
De adressenlijst en de contactpersonen per gemeente vind je op de website van je gemeente.

5. Goedkeuring gekregen van jouw gemeente

Je hebt een positief antwoord gekregen van de gemeente?

Peters en meters: tijd voor actie!

Dit betekent dat je jouw straat mag afsluiten voor het verkeer op de datum en tijdens de uren die je hebt aangevraagd. Dit is het ideale moment voor de peters en meters om zich te verenigen.

Verspreid het goede nieuws
We raden je aan zo snel mogelijk de buurt te verwittigen. Je vindt hier een brief en enkele ideetjes. Gebruik ook de affiches  onderaan die de bewoners aan het vensterraam kunnen bevestigen.
Denk ook aan een evaluatieformulier waarin je de positieve en negatieve ervaringen op een rijtje kunt zetten. Zo kom je snel verbeteringspunten op het spoor.

6. Negatief advies?  Geef nog niet op...

Heb je een negatief advies van de gemeente gekregen?
Bel even naar de gemeente en ga na waarom jouw speelstrateninitiatief een negatief advies heeft gekregen. Het kan zijn dat een speelstraat in jouw straat niet mogelijk is, omdat het mobiliteitsplan het niet toelaat, of omdat de bus die door uw straat komt niet omgeleid kan worden. Dat zijn legitieme wettelijke redenen, daar kan je, spijtig genoeg, weinig aan doen. Maar aarzel niet om dit na te gaan en de weigering tot op de bodem uit te zoeken.

En ga gerust nog een stapje verder, onze zegen heb je, en contacteer de schepenen voor mobiliteit. Misschien was hij/zij niet eens van je aanvraag op de hoogte. Of misschien is het beleid in jouw gemeente zo dat zij geen speelstraten wensen te organiseren.
Hou ons via info at bral.brussels op de hoogte, dan kunnen wij weigeringen en toestemmingen in kaart brengen en druk uitoefenen van boven uit.

7. Ideeën voor speelstraten

ART BASICS for CHILDREN (of kortweg ABC) biedt inspiratie met het boekje "City Games, Buiten spelen in de stad". Hier vindt u een overzicht van spelletjes die de tijd hebben overleefd. Van verstoppertje tot knikkeren en van hinkelen tot klapspelletjes.

De papieren versie is niet langer verkrijgbaar, maar je kan het document downloaden hieronder.
Voor meer informatie omtrent ABC: www.abc-web.be