Artikels
Thema
Le Bral était présent au Mobility Shift Summit qui a eu lieu le mardi 13 juin. Les différents membres de Brussels Metropolitan - regroupement des chambres de commerces belge, flamande, wallonne et bruxelloise - invitaient à une réflexion autour de la mobilité et ses pistes de solutions. Pour introduction, divers acteurs du secteur partageaient leurs analyses et idées. Ensuite, un débat donnait la parole à quatre chefs d’entreprise ainsi qu’aux quatre ministres de la mobilité: une rencontre exceptionnel qu’on ne pouvait pas rater.
Une courte retranscription de ces présentations et échanges est illustrée dans les notes.
Le Bral salue la volonté de collaboration forte entre les différents ministres pour davantage de synergies et de vision globale. Cependant, cette volonté de coopération inter-régionale recèle souvent une lenteur de réalisation. Les trois ministres peuvent assurer cette coopération en rythmant leurs avancées afin que les citoyens puissent en évaluer les progrès. En outre, nous nous posons tout de même des questions par rapport à cette collaboration. En effet, au vue des intentions du Plan régional de développement durable, la région semble y prendre une position de repli sur elle-même. Nous ne pouvons que souhaiter qu’une meilleure collaboration voit effectivement le jour.
Entreprises et Gouvernement partageaient le souhait d’une collaboration plus étroite. Une fois de plus, elle ne peut se faire au détriment de l’implication des citoyens dans le processus. Si la contrainte de l’accessibilité automobile est transformée en opportunité de développement par les pouvoirs publics, c’est l’ensemble de la société qui pourra en bénéficier.
L’objectif de communiquer mieux et plus régulièrement vers le citoyens est un autre point positif à retenir de cette soirée. Cependant, l’implication des citoyens ne doit pas être réduite à une simple communication unidirectionnelle. Elle doit permettre une participation active et à double sens qui reconnaît l’expertise des travailleurs du transport, des citoyens-usagers et des riverains.
Nous défendons également la mise en avant de la multi-modalité comme un ensemble de choix de déplacement efficace et avantageux. Par contre, nous avons des doutes par rapport au programme d’extension du métro. Le transport public souterrain ne doit pas être la solution majeure envisagée pour améliorer la mobilité en région de Bruxelles-Capitale.
Finalement, l’élément clé de ce débat: la reconnaissance de la taxe kilométrique comme une des meilleures solutions pour résoudre la congestion. Le Bral soutien cette mesure depuis bien longtemps déjà (voir notre publication: “Le dindon de la farce”) et se réjouit de voir les ministres en parler. Le Gouvernement ne peut cependant pas se contenter de reconnaître la taxe kilométrique comme solution efficace, il doit agir en conséquence. Ce projet doit être présent dans le calendrier des trois régions.
La ville de Bruxelles organisait lundi 3 juillet une session d’information concernant leur futur bâtiment administratif : BruCity. BRAL avait, lors de l’enquête publique, partagé son désaccord par rapport à la privatisation de la Courte rue des Halles suite à ce projet. Pour rappel, cette ruelle avait été fermée en 2012, suite à des problèmes d’hygiène et de sécurité.
L’administration de Bruxelles-ville déménagera en 2021 dans son nouveau bâtiment administratif : BruCity. Ces bureaux se trouveront dans ce que l’on appelle maintenant le « parking 58 ». Les travaux commenceront dès aout 2017.
La ville de Bruxelles a obtenu des nombreuses dérogations pour ces travaux. Pour ne citer qu’un exemple : le niveau moyen de la toiture se trouve à 38,16m alors que la situation autorisée est de 37,65m. Le point culminant est même de 41,76m. Faut-il rappeler que des riverains habitent dans les alentours directes de ce bâtiment et se sentent déjà maintenant oppressés par la taille du bâtiment ? Une dérogation au RRU au nom… d’une « architecture moins monotone, […] des espaces intérieurs diversifiés et lumineux et […] l’accès et l’utilisation de la toiture en toiture-terrasse ». Un choix qui semble surtout convenir aux fonctionnaires qui pourront profiter de leur repas sur le toit, donc.
Au-delà de ces dérogations, BRAL s’oppose surtout à la privatisation de la Courte rue des Halles. La ville de Bruxelles affirme que le passage entre la rue des Halles et la rue de la Vierge Noire sera cependant accessible à tous en journée. Mais au vue des plans, ceci n’est en aucun cas une amélioration pour la mobilité douce dans le centre piétonnier. Portes, sas, … tout y est pour empêcher une circulation fluide des piétons entre les deux rues. Et ne parlons même pas des cyclistes !
De plus, au moindre signe d’insécurité, nous supposons que la ville aura vite fait d’empêcher le passage par leur bâtiment.
BRAL avait demandé à la commission de concertation de donner un avis négatif. Mais celui-ci est décevant. En effet, la commission a donné son accord, sous réserve. Cette dernière stipulait que la commission « souhaite que le demandeur étudie la possibilité de permettre l’ouverture du passage situé sur le tracé de la Courte rue des Halles et/ou d’animer les façades du rez-de-chaussée en dehors des horaires d’ouverture du centre administratif ». Demande très (trop) souple pour la réouverture d’un territoire public !
BRAL réitère donc sa demande : ne privatisez pas cette rue mais redonnez une seconde vie à cet axe important entre le piétonnier et le centre historique de la ville.
Adieu stadssnelweg, exit files, bye vervuiling! Tijd om de boulevards van de Kleine Ring aan de Brusselaars terug te geven. Aan alle Brusselaars.
Ondersteund door actoren van de Brusselse academische wereld en stadsbewegingen brengen Rien van de Wall en Wim Menten, de stadsplanners van BYE BYE Kleine Ring, het debat over de toekomst van de boulevards op gang. Kick-off in het Kaaitheater op 22 september, niet toevallig tijdens de Week van de Mobiliteit. We tonen u wat er mogelijk is op de Kleine Ring en geven de Brusselse politiek het woord over de toekomst van de boulevards.
Omdat de komst van fietspaden op de Kleine Ring slechts een begin mag zijn. Laten we de volgende stap voorbereiden, een waarin de boulevards buurten verbinden, Brussel opnieuw in beweging brengen en zorgen voor een aangename en gezonde woon- en werkomgeving. Een sprong voorwaarts voor de hoofdstad van Europa!
BYE BYE Kleine Ring is een initiatief van Rien van de Wall en Wim Menten (stadsplanners en auteurs van KleineRing.be) in samenwerking met BRAL, ARAU, Brussels Studies Institute, Brussels Academy, IRIB (Institut de recherches interdisciplinaires sur Bruxelles) en Architecture Workroom Brussels.
Meer info : byebye.kleinering.be & byebye.petiteceinture.be
Facebookevent :: https://www.facebook.com/events/115453022495271/
Steun Green Connections.
En reageer op het openbaar onderzoek van het stadsvernieuwingscontract 'Heyvaert-Poincaré’. Dit loopt nog tot en met 20 september. Grootste manco: het behoud van de middenberm van de Kleine Ring als parkeerzone
En dat is ferm tegen de zin van Green Connections , een groep buurtbewoners die zijn hoop zette op dit stadsrenovatiecontract om kwalitatieve groene verbindingen te creëren tussen de gemeente Brussel en Anderlecht. Het behoud van de middenberm van de Kleine Ring als parkeerzone in de huidige plannen is dan ook een domper op de feestvreugde.
Je vindt hun bezwaarschrift in bijlage. Warm geworden van het Green Connections-idee? Laat van je horen, dien een bezwaarschrift en/of kom naar de overlegcommissie. BRAL zal er alvast zijn.
In 2018 vinden de Open Monumentendagen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest plaats op 15 en 16 september.
In deze context, en ter gelegenheid van "2018, Europees jaar van het cultureel erfgoed", lanceert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de oproep tot het indienen van projecten "Het erfgoed dat zijn wij!”. Het doel van het programma is het ondersteunen van initiatieven van burgers die op een originele, andere en gezellige manier kennis willen maken met het erfgoed waaraan zij gehecht zijn.
Deze projectoproep heeft tot doel samenwerkingsverbanden te stimuleren om activiteiten te ontwikkelen waarin het erfgoed een instrument is voor de ontdekking van de rijkdom en de culturele diversiteit van het Gewest.
Honderd projecten zullen worden uitgekozen om het officiële programma te vormen van de Europese Open Monumentendagen in september 2018. De bedoeling is een origineel programma uit te werken dat de vrucht is van de verlangens en de ideeën van de inwoners van het Gewest, die verenigd zijn in de vorm van een partnerschap rond een element van het erfgoed.
Een project dat voor selectie in aanmerking wil komen, moet het resultaat zijn van een samenwerking tussen minstens twee verschillende actoren (vzw, wijkcomités, publieke en/of private instellingen, private en/of publieke eigenaars enz.). Deze partners zullen originele initiatieven op touw zetten. De ontwikkelde werkmethodes zullen het erfgoed op een zo dynamisch mogelijke wijze moeten benaderen.
De initiatieven die worden geselecteerd, mogen vanwege het Gewest rekenen op:
• methodologische ondersteuning
• netwerking en aandacht in de media voor hun initiatief
• financiële steun van maximaal 1.500 euro incl. btw.
Als bijlage vindt u de brochure met praktische details om deel te nemen. Het kandidaatstellingsdossier is beschikbaar op de website www.erfgoed.brussels
In juli vorig jaar vernietigde de Raad van State de wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan over het Heizelplateau. De Brusselse Regering deed een aantal cosmetische wijzigingen en keurde het Gewestelijk Bestemmingsplan opnieuw goed. UNIZO, Bral, IEB, BBL en ARAU stappen daarom opnieuw naar de Raad van State om deze wijziging te laten vernietigen.
De wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan heeft maar één doel : de bouw van een megalomaan shoppingcentrum van 72000 m² mogelijk maken. Volgens het Interregionaal Platform voor Duurzame Economische Ontwikkeling Platform, heeft dit geen enkele meerwaarde voor de verhoging van de internationale aantrekkelijkheid van Brussel, tenslotte de hoofdfunctie van de Heizel. De verenigingen delen deze analyse. Bovendien blijft de impact op vlak van mobiliteit en leefmilieu onduidelijk. Een nieuwe effectenstudie, die in een recordtempo van 6 weken werd gemaakt, geeft geen bijkomende informatie.
De werkwijze van de Brusselse Regering valt te betreuren. Ze creëert een juridisch kluwen van wijzigingen en afwijkingen, zonder rekening te houden met adviezen van o.a. de Gewestelijke OntwikkelingsCommissie. Ze respecteert ook niet de planologische volgorde, die men in dit dossier zou mogen verwachten. De basis, het Duurzaam Gewestelijk Ontwikkelingsplan, sleept al 5 jaar aan. De wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan moet het mogelijk maken om een shoppingcentrum te kunnen bouwen zonder Bijzonder Bestemmingsplan. Allemaal juridische uitzonderingen waarvoor geen argumentatie wordt voorgesteld, die leiden tot juridische onzekerheid en ook het gelijkheidsbeginsel schaden.
De verenigingen zijn verontrust over de ‘forcing’ die de Stad en het Gewest doorvoeren. Ze lijken geen rekening te willen houden met de socio-economische noden van de bewoners en ondernemers. Bovendien blijkt het bouwen van commerciële ruimtes vooral gestuurd te worden door vastgoedspeculatie en niet door de behoeften van de markt.
Ook het argument van de tewerkstelling is vals. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven toont ook aan dat deze shoppingcentra geen tewerkstelling creëren, maar enkel verplaatsen. Bovendien verzwakken ze zo de stedelijke centra en de bestaande handelskernen.
Voor wat de mobiliteit betreft, gaat dit project lijnrecht in tegen de doelstelling van het Gewest om het gebruik van de auto te verminderen met 20 % tegen 2020. Dit project voorziet 6.700 verplaatsingen per uur op een gewone zaterdag (65.700 wagens per dag), zonder andere evenementen.
Het is tijd dat de Stad en het Gewest een evenwichtig project ontwikkelen voor het Heizelplateau. Er zijn daarvoor sterke uitgangspunten want de site ontvangt nu al 5 miljoen bezoekers per jaar. Binnen het huidig Gewestelijk Bestemmingsplan kan er ook de ‘gebruikelijke aanvulling’ van shopping toegevoegd worden (tot bijna 13.000 m²), meer dan voldoende om de verdere internationale ontwikkeling mogelijk te maken, zonder schade te creëren aan het bestaande handelsapparaat en nog meer mobiliteitsproblemen te veroorzaken.
Meer weten? Contacteer:
UNIZO Vlaams-Brabant & Brussel : Anton Van Assche - 0478 444 119
IEB: Claire Scohier, 0473 667 505
BBL: Erik Grietens, 0474 406 394
BRAL: Steyn Van Assche, 0498 132 586
ARAU: Isabelle Pauthier, 02 219 33 45
Struinend door onze activiteiten van 2016 willen we het jaar dat achter ons ligt graag opdragen aan de Brusselaar. BRAL werkt voor en samen met ‘jullie, de Brusselaars’, die we tot ‘onze achterban’, maar ook voor ‘hen, de Brusselaars’, die misschien verder van onze dagelijkse werking staan. Elke Brusselaar verdient een stad waarin de luchtkwaliteit verbetert, waar jullie stem beter wordt gehoord, waarin het betaalbaar wonen is, …
Onze focus blijft dezelfde: een milieuvriendelijke, betaalbare en solidaire stad. Ook in 2016 voerden we samen met jullie, onze leden en partners, acties, lobbywerk en ondersteunden we verschillende bewonersinitiatieven.
Deze bundel bevat een oplijsting van de activiteiten van BRAL in 2016. Onder de titel van elk hoofdstukje vind je de trefwoorden binnen welke prioriteiten dit dossier past: betere lucht, beter bestuur, participatie of groene en sociale economie.
Achteraan de lijst met activiteiten vind je ook een opsomming van alle dossiers waar we onze stem in hebben laten horen in de verschillende adviesraden en de duik in de agenda’s van de BRAL-staf.
Veel leesplezier
De Bralploeg en raad van bestuur
CanalPark of de onorthodoxe ontstaansgeschiedenis van het ‘evolutief’ park aan de Ninoofsepoort.
Weinig mensen herinneren zich dat de speelse bezettingen van het Beursplein door Picnic The Streets uitzwermden naar Elsene en Molenbeek - eenmalig, in 2013. Vooral aan de Ninoofsepoort in Molenbeek is het vervolg verbluffend.
Een dikke vijf jaar geleden palmde de actiegroep Picnic The Streets voor de eerste keer het Brusselse Beursplein in. Voor de enen zijn ze de aanstokers van de betwiste Piétonnier en het manke circulatieplan. Voor anderen blijven ze de voorvechters van de stad van de toekomst.
Feit is dat de ideeënstrijd om de schaarse publieke ruimte in Brussel volop woedt. Koning auto komt daarbij niet meer automatisch op de eerste plaats en de leefkwaliteit voor de Brusselaars wordt eindelijk ernstig genomen. Meer rustpunten en meer groen zijn enkele van de speerpunten. Jammer genoeg dienen zich de afgelopen jaren, met het ongebreidelde toerisme en de aaneenschakeling van grote evenementen, alweer twee geduchte tegenstanders aan.
Ondertussen in Molenbeek
De omgeving van de Ninoofsepoort, in het bijzonder de Heyvaertwijk, kende vanaf de jaren 1960 de grootste stadsvlucht van het hele Brusselse gewest. Wie het zich kon veroorloven, trok weg. Ook vandaag nog. De ligging van de wijk, op het snijpunt van drie gemeenten en (later) evenveel politiezones, was daar allicht niet vreemd aan. De wijk, met weinig stemgerechtigden, kreeg bitter weinig politieke aandacht.
Niettemin werd in het eerste Brusselse Gewestplan van 1979 een fractie van de Ninoofsepoort ingekleurd als groene zone. Maar daarmee was de kous meteen ook af. Sindsdien gebeurde er van overheidswege jarenlang weinig tot niets. De wijk werd meegesleurd in een neerwaartse spiraal van verloedering en kleine criminaliteit en transformeerde naar een draaischijf voor afgeschreven auto’s op weg naar alle uithoeken van de wereld.
Voor een goed begrip: in dit artikel slaat de Ninoofsepoort op een zone van grofweg 5 ha tussen de Kleine Ring en het Ninoofseplein in het westen, de site van Arts et Métiers in het zuiden en het kanaal Brussel-Charleroi in het noordoosten.
De bewoners morren
Een kleine tien jaar geleden begonnen bewonersgroepen aan beide kanten van het kanaal zich te roeren. Niet toevallig na de bouw van de zogenaamde Terrassen aan de Sluis, een gigantisch bouwproject tussen de Nijverheidskaai en de Heyvaertstraat. Middenklassewoningen, gebouwd door de toenmalige GomB (nu Citydev) en vastgoedpromotor Besix (onthoud die naam). De toenmalige Brusselse meerderheid boog zich eindelijk over het dossier van de Ninoofsepoort.
In het zicht van de zogenaamde moeder aller verkiezingen in 2014 kwamen de verschillende overheden (van federaal tot gemeentelijk), privépromotoren, allerlei huisvestingsmaatschappijen, Beliris en de MIVB (allicht vergeet ik er nog) in de coulissen tot een bijzonder ingewikkeld en zielloos compromis dat bij voorbaat gedoemd was te mislukken. In de voorliggende plannen was, geheel volgens het Gewestplan en latere bestemmingsplannen, alweer slechts een minuscuul park voorzien. De rest zou volgebouwd worden. Het plan stierf een stille dood, al diende het wel als blauwdruk (mits één cruciale aanpassing: zie verder) voor de wegenwerken die momenteel aan de gang zijn.
Ondertussen hadden, in de nasleep van de geslaagde Picnic aan de Ninoofsepoort in 2013, enkele actie- en bewonersgroepen de handen in elkaar geslagen, met als doel zo snel mogelijk een zo groot mogelijk park af te dwingen. CanalPARK was geboren. Haar motto: “Als de overheid het niet doet, dan doen we het zelf.”
Actie
Het streven van CanalPARK kwam niet uit de lucht gevallen. Hoewel het Brussels Hoofdstedelijk gewest met 25m2 groen/inwoner best wel hoog ligt, daalt dit getal in de kanaalzone tot amper 0,5m2 . Onder andere bij gebrek aan een gezonde leefomgeving, sterft een bewoner van de dichtbevolkte volkswijken langs het kanaal gemiddeld vijf jaar vroeger dan zijn stadsgenoot aan de bosrijke oost- en zuidkant van het gewest.
Het snode plan van CanalPARK was om alvast te beginnen met de aanleg van een park in de immense hangar in het midden van de site, die Net Brussel enkele jaren voordien had verlaten. Eens het Pop Up Park klaar, zouden het dak en een deel van de muren weggeslagen worden. Tadaa!
Om een en ander te bekostigen werd een crowdfunding-campagne opgestart die op een maand tijd enkele duizenden euro opleverde. De gulle gevers werden automatisch lid van de feitelijke coöperatie CanalPARK. Juridische nonsens maar wel wervend. Mensen doneerden tussen 10 euro voor een m² veldbloementapijt tot 750 euro voor een speeltuig op maat. (Jawel. Twee mensen schonken wel degelijk 750 euro.)
Helaas kwamen de activisten-tuinders vrij snel tot de vaststelling dat het dak van de hangar bestond uit asbestplaten. Daarom werd besloten om de ingrepen te concentreren in de zone tussen de hangar en het kanaal. Het begin van de werken werd gemarkeerd door een gigantisch werfpaneel. Grond werd geleverd. Bloemen werden gezaaid, gras gelegd, groentebakken gevuld, bomen geplant, speeltuigen gebouwd en vele ludieke acties gevoerd. Meer dan een jaar verstreek.
Brand
Paradoxaal genoeg kwam het project van overheidswege pas in een stroomversnelling na een ongeluk. Waarschijnlijk na een uit de hand gelopen dispuut tussen de harddruggebruikers die het leegstaande gebouw ondertussen hadden ingepalmd, gingen grote delen van de hangar in vlammen op. Beseffende dat gigantische hoeveelheden asbest dreigden vrij te komen en dat er een ernstig gevaar dreigde voor de volksgezondheid, trok CanalPARK aan de alarmbel.
Na enig aandringen mocht er, samen met o.a. Bral, IEB, ARAU en La Rue, aangeschoven worden voor de koffie op het kabinet van minister-voorzitter Rudi Vervoort. Hoewel het eerder een dovemansgesprek was, werd allicht op deze vergadering de basis gelegd voor de latere openheid van de regering en hun keuzes voor de heraanleg van de site. Ook werd besloten om de hangar op de - naar Brusselse normen - relatief korte termijn van 6 maanden af te breken (zonder specifieke veiligheidsmaatregelen).
Ter illustratie: bij een gelijkaardig incident in het Nederlandse Roermond, werd letterlijk de helft van de stad geëvacueerd, waarna de hangar geïsoleerd werd en op enkele dagen tijd voorzichtig afgebroken.
Met het verdwijnen van de hangar werd het enorme potentieel van de site plots heel erg tastbaar. Voor het eerst sinds mensenheugenis kon men van op het Ninoofseplein helemaal doorkijken tot aan de sluis van Molenbeek. Voor de overheid was dat ironisch genoeg een schrikbeeld. Na de decennialange verwaarlozing van de buurt, had ze elke voeling met de bewoners verloren en waren ze in de eerste plaats bevreesd voor sluikstorten en vandalisme.
In een onverhoedse poging tot pacificatie, kregen de jonge gasten van Toestand van overheidswege de opdracht om de gapende wonde in het stadsweefsel tijdelijk te “animeren”. Hoewel de omwonenden en CanalPARK bij de toekenning van deze overheidsopdracht straal genegeerd werden, kwam het vrij snel tot een goede verstandhouding met de jongeren en werden er zelfs wilde plannen gesmeed. De tijd was helaas te kort voor duurzame resultaten.
Toch waren de acties van CanalPARK allesbehalve vruchteloos. Eind vorig jaar werden de ontwerpers van Suède36/Base aangeduid om een park van 2,4 ha te ontwerpen. Net als de Brusselse bouwmeester Kristiaan Borret, die al in 2015 op bezoek kwam bij CanalPARK, luisterden ze goed naar de omwonenden. Het park komt er (relatief) snel en het is bijna dubbel zo groot dan in eerdere plannen. Daarvoor moesten de geplande sociale woningen wel verplaatst worden van het midden naar de rand van de site; op de terreinen van Arts et Métiers. Een huzarenstukje, als je weet dat dit een transfer betekent van Molenbeek naar het grondgebied van Brussel-Stad. Een pluim voor de bouwmeester en de bevoegde ministers. In de nasleep van de tussenkomst op het kabinet van de minister-voorzitter was eerder al beslist om de geplande tramlijn toch niet dwars over maar wel rondom de site te laten lopen. De “cruciale aanpassing”, waarvan hierboven sprake.
Tot slot - en dat kan niet genoeg onderstreept worden- wordt de site op uitdrukkelijke vraag van de omwonenden opgevat een ‘evolutief’ park, wat inhoudt dat het expliciet ruimte laat voor aanpassingen naargelang het gebruik. Een première voor Brussel. De mensen achter CanalPARK verwachten dan ook dat dit park een cruciale schakel zal blijken tussen het centrum van de stad en de Molenbeekse kanaalzone. En waarom het park op termijn niet verder uitbreiden naar het noorden - op de beruchte Besix-driehoek - en het zuidwesten - de gecontesteerde parking op de middenberm van de Kleine Ring?
Waarmee we aansluiten bij partner in crime Philippe Van Parijs: “We mogen ons denken nooit beperken tot wat vandaag politiek haalbaar is.” En zo zijn we weer bij Picnic The Streets. De cirkel is rond. De bewoners maken de stad.
Gerben Van den Abbeele
De plannen voor het ‘evolutief’ park zijn nog in openbaar onderzoek tot 11 oktober. Je kan ze hier raadplegen. Schaar je samen met Bral en CanalPARK achter de plannen: stuur een e-mail naar overlegcommissie.stedenbouw[a]brucity.be of kom naar de overlegcommissie op 17 oktober.
Meer info: steyn[a]bral.brussels
legende foto's
Foto 1 "Picnic The Streets aan de Ninoofsepoort" - foto: Stijn Beeckman
Foto 2 "Introducing: Traffic Gardening" - een van de vele ludieke acties van CanalPARK
Foto 3 "Een amfitheater met wadi’s” - ontwerp en simulatiebeeld: Suéde36/Base
Foto 4 “Ontwerp: Judith Vanistendael”
Foto 5 “@ growfunding/bxl"
Foto 6 "Net echt"
UNIZO, Bral, IEB, BBL en ARAU stappen naar Raad van State tegen wijziging bestemmingsplan Heizel
Update 02/02/2018: Het NEO-project is in openbaar onderzoek van 25/01/2018 tot 23/02/2018. De officiële aankondiging vind je in de PDF onderaan.
In juli vorig jaar vernietigde de Raad van State de wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan over het Heizelplateau. De Brusselse Regering deed een aantal cosmetische wijzigingen en keurde het Gewestelijk Bestemmingsplan opnieuw goed. UNIZO, Bral, IEB, BBL en ARAU stappen daarom opnieuw naar de Raad van State om deze wijziging te laten vernietigen.
De wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan heeft maar één doel : de bouw van een megalomaan shoppingcentrum van 72000 m² mogelijk maken. Volgens het Interregionaal Platform voor Duurzame Economische Ontwikkeling Platform, heeft dit geen enkele meerwaarde voor de verhoging van de internationale aantrekkelijkheid van Brussel, tenslotte de hoofdfunctie van de Heizel. De verenigingen delen deze analyse. Bovendien blijft de impact op vlak van mobiliteit en leefmilieu onduidelijk. Een nieuwe effectenstudie, die in een recordtempo van 6 weken werd gemaakt, geeft geen bijkomende informatie.
De werkwijze van de Brusselse Regering valt te betreuren. Ze creëert een juridisch kluwen van wijzigingen en afwijkingen, zonder rekening te houden met adviezen van o.a. de Gewestelijke OntwikkelingsCommissie. Ze respecteert ook niet de planologische volgorde, die men in dit dossier zou mogen verwachten. De basis, het Duurzaam Gewestelijk Ontwikkelingsplan, sleept al 5 jaar aan. De wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan moet het mogelijk maken om een shoppingcentrum te kunnen bouwen zonder Bijzonder Bestemmingsplan. Allemaal juridische uitzonderingen waarvoor geen argumentatie wordt voorgesteld, die leiden tot juridische onzekerheid en ook het gelijkheidsbeginsel schaden.
De verenigingen zijn verontrust over de ‘forcing’ die de Stad en het Gewest doorvoeren. Ze lijken geen rekening te willen houden met de socio-economische noden van de bewoners en ondernemers. Bovendien blijkt het bouwen van commerciële ruimtes vooral gestuurd te worden door vastgoedspeculatie en niet door de behoeften van de markt.
Ook het argument van de tewerkstelling is vals. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven toont ook aan dat deze shoppingcentra geen tewerkstelling creëren, maar enkel verplaatsen. Bovendien verzwakken ze zo de stedelijke centra en de bestaande handelskernen.
Voor wat de mobiliteit betreft, gaat dit project lijnrecht in tegen de doelstelling van het Gewest om het gebruik van de auto te verminderen met 20 % tegen 2020. Dit project voorziet 6.700 verplaatsingen per uur op een gewone zaterdag (65.700 wagens per dag), zonder andere evenementen.
Het is tijd dat de Stad en het Gewest een evenwichtig project ontwikkelen voor het Heizelplateau. Er zijn daarvoor sterke uitgangspunten want de site ontvangt nu al 5 miljoen bezoekers per jaar. Binnen het huidig Gewestelijk Bestemmingsplan kan er ook de ‘gebruikelijke aanvulling’ van shopping toegevoegd worden (tot bijna 13.000 m²), meer dan voldoende om de verdere internationale ontwikkeling mogelijk te maken, zonder schade te creëren aan het bestaande handelsapparaat en nog meer mobiliteitsproblemen te veroorzaken.
Meer weten? Contacteer:
UNIZO Vlaams-Brabant & Brussel : Anton Van Assche - 0478/444 119
IEB: Claire Scohier, 0473/667 505
BBL: Erik Grietens, 0474/406 394
BRAL: Steyn Van Assche, 0498/132 586
ARAU: Isabelle Pauthier, 02/219 33 45
Onze belangrijkste bekommernis betreft:
I Doorwaadbaarheid van de site
openbreken blinde muur / verbinding tussen hoog- en laagstad / Rac als schakel tussen Kruidtuin & Kathedraal)
Het huidige plan nodigt niet genoeg uit om de site te gebruiken als dagelijkse verbinding tussen de hoog- en de laagstad en tussen de Kruidtuin en de Kathedraal. Hierdoor wordt het ook het potentieel van de tuinen niet benut. Nochtans hebben die alles om uit te groeien tot een volwaardig stadspark. De redenen zijn vooral fysisch maar ook programmatorisch.
- Het concentreren van de publieksfuncties aan de ‘bar’ onderaan kan leiden tot een ondergebruik van het park/de publieke ruimte. Dit komt ten dele omdat er aan de kant van de Hoogstad/Vrijheidswijk geen publieke functies werden verplicht bij de vorige vergunning. Zo kwam er geen publieke functie in het oude restaurant van de ambtenaren en zijn er zelfs geen broodjeszaken in de overdekte straat. Dat zijn echter vijgen na Pasen. Mogelijks kan dit wel opgevangen worden door publieke functies of andere publiekstrekkers te voorzien in de vervanger van ‘de G’ (het gebouw op de esplanade) en het gebouw tussen de esplanade en de Péchèretuin. Dat gebouw staat nu trouwens knal in het park, er moet dus over gewaakt worden dat het gebouw het publieke karakter van dat park versterkt en geen voorbode te zijn van een semi-privatisering.
- Ook door het monolithische karakter van de gebouwen en het plan twijfelen we aan de oprechte wil de publieke ruimte echt publiek te maken en de tuin en de esplanade terug te geven aan de Brusselaar en de bezoekers van onze stad. Het ontwerp vertrekt eerder van vanuit de belangen van de huidige en toekomstige huurders/kopers. Zo is het duidelijk dat de ambtenaren van de federale politie liefst zo weinig mogelijk gestoord worden. .
- Het open werken van de blinde muur gebeurt minder ambitieus dan in het richtschema of andere plannen die we reeds zagen. Bovendien wordt de muur niet opengewerkt in het verlengde van het congresstation. Quid interactie met dit station? Los daarvan blijft net nu voor veel mensen uit de bas fonds een eind wanden om in de tuin te gaan verpozen. .
- Om in die tuin of op die esplanade te geraken, gebruikt me vooral trappen. Er zijn dus geen befietsbare helling naar het eerst niveau.. Dat maakt de liften én de doorsteek naar de Oratoriënberg extra belangrijk. (zie hierna). En op z’n minst moet je je fiets omhoog kunnen duwen op de trappen (zie ook trappen aan Bozar).
- De liften zijn te verborgen in de gebouwen. . Eén ervan lijkt vooral voor de crèche en school. De andere zit ook in een gebouw verborgen en lijkt me voornamelijk gericht op de mensen die de Parking gebruiken. We vragen echte / duidelijke publieksliften waar ook fietsen in kunnen om het hoogteverschil makkelijk te overbruggen.
- Is de doorgang aan crèche > tuin (en daarna > kruitdtuin) : gegarandeerd? Is het een echte publieke doorgang door gebouwen? Befietsbaar? We verwijzen hier graag naar het richtschema waar de toegang van aan de Oratoriënberg expliciet uitnodigt om door het park te wandelen/fietsen richting Kruidtuin.
Kortom: het gevaar voor een semi-privatisering is reëel
II Varia
- Geweldig dat er een school en een crèche komt. Waarom niet eerder in het midden zodat de kinderen gebruik maken van de Péchèretuin? Is er een effectief akkoord met een partner om de infrastructuur te runnen?
- Gaat het om echte handelszaken die ook in het weekend open zijn? In bas-fonds is er zo goed als niets en ook veel zaken in de Vrijheidswijk sluiten in het weekend.
- In een project van die omvang hoort de facto: 20 % sociale huisvesting.
- Aangaande de bomen die verwijderd worden:. Aangezien veel er van in ondiepe grond staan, kunnen ze waarschijnlijk uitgegraven worden en opnieuw gebruikt. Op de site zelf of desnoods elders. We pleiten dus voor een maximaal beschermen en hergebruik van de bomen.
- Betreffende de middenberm tussen de Poincaré-, Zuid- en Slachthuislaan.
Dit SVC stelt als voorwaarden dat er aan de doorstroming van het verkeer niet mag geraakt worden en de parkeerfunctie op de middenberm moet worden behouden.
Waarom heeft de Brusselse regering geen consultatie georganiseerd over welke functies de buurtbewoners op de middenberm wensen?
Bovendien neemt de regering deze beslissing zonder kennis van de impact van het autoverkeer en het parkeren op de leef- en luchtkwaliteit in de buurt. Er werd immers geen onderzoek naar uitgevoerd.
Slechts weinig gezinnen in de buurt beschikken over een tuintje of terras. De publieke buitenruimte is dus des te belangrijker. Zeker nu het plan voor een park tussen de Memling-, Gheude-, Kliniek- en Brogniezstraat (zoals voorzien in het GeWOP) definitief werd afgevoerd.
De plannen voor de Poincarré in dit SVC moeten dan ook grondig worden herbekeken.
Het behoud van de parking als basisvoorwaarde zorgt ervoor dat er geen enkele duurzame oplossing mogelijk is
Betreffende de voorziene voetgangerspromenade. Ondanks de beloftevolle benaming zal het veeleer een toegangspad tot de parking zijn, omdat flaneren tussen een parking en een drukke verkeersbaan weinig aangenaam is.
Betreffende de inplanting van een speelzone vlakbij een parking. Deze zone kan hierdoor niet (veilig) benut worden.
Betreffende de installatie van lichtkoepels om de Zenne zichtbaar te maken. Het is een nutteloze en dure ingreep als de middenberm een parkeerzone blijft.
In deze plannen blijft de middenberm ( en bij uitbreiding de Kleine Ring ) nog steeds een grens tussen Anderlecht en Brussel-Stad, in plaats van de kwalitatieve ontmoetingsplek waar onze dichtbevolkte, van te weinig groen voorziene, drukke, en vuile buurt zo naar verlangt. Van het Gewest zou mogen verwacht worden dat het een svc gebruikt om verbindend te werken over de gemeentegrenzen heen!
- Betreffende participatie
Dit stadsvernieuwingscontract legt een euvel bloot dat eigen is aan de ‘eerste generatie’ stadsvernieuwingscontracten.: het gebrek aan openheid in het algemeen en participatie in het bijzonder. Dit wordt bevestigd door vele buurtbewoners die echt van niets wisten en pas op de hoogte waren van het svc toen het eigenlijk al af was.
Om het met de woorden van wijkcomité Anderlechtsepoort te zeggen: “Hoe is het mogelijk dat het bevoegde studiebureau deze plannen heeft kunnen opstellen zonder bevraging en medewerking van de bewoners?”.
Bral hoopt ten sterkste dat dit ‘euvel’ in de volgende reeks stadsrenovatiecontracten van de baan is.
- Betreffende het behoud van productie-activiteiteiten
Dit svc gaat er al te makkelijk van uit dat de autohandel uit de wijk zal verdwijnen waardoor er zich nieuwe opportuniteiten aanbieden.
Eerst en vooral is het dus niet zeker dat die autohandel zal verdwijnen of waarschijnlijk toch niet helemaal. Hoe dan ook: als hij verdwijnt, is het een belangrijk aandachtspunt dat de vrijgekomen (grote) percelen niet zomaar worden opgevuld met zo veel mogelijk appartementen. De grootte en structuur van die percelen (en soms ook de gebouwen) maakt dat het mogelijk is hier relatief makkelijk andere economische activiteiten in te planten die plaats nodig hebben, logistiek met zich meebrengen en soms al eens lawaai maken. Kortom, als de autohandel of een deel ervan zou wegtrekken naar de RoRo of elders, dan hopen we dat er zich bv. opnieuw drukkers of schrijnwerkers vestigen (nvdr sommige van de sites die nu door de autohandelaars gebruikt worden, hadden die functie). We kunnen ondernemers natuurlijk niet dwingen zich ergens te vestigen maar we kunnen er wel voor zorgen dat dat zowel fysisch, zie dus bv. de grote percelen, als juridisch mogelijk blijft.
Wanneer het Zennepark richting ‘den abbatoir’ er is, kan het een idee zijn de gebouwen een vitrine te geven op het park zodat productieactiviteiten opnieuw zichtbaar gemaakt worden in de stad. .De komst van dat park hoeft niet alleen ten goede te komen van geplande/verhoopte woningen.
- Betreffende huisvesting
We zijn blij met het verhoudingsgewijs hoge aantal sociale woningen in dit svc.. We merken wel dat een groot deel van hen gepland is op gronden die nu nog privé zijn. Opgepast voor te veel wishfull thinking dus. Gezien de kans dat men het ‘vel van de beer aan het verkopen is voor hij geschoten is’, zou het aantal effectief gerealiseerde (sociale) woningen wel eens kunnen tegenvallen.
We herhalen ook nog eens dat als een belangrijke speler in de autohandel zou vertrekken en er komt een groot perceel vrij, moet vermeden worden dat de vrijgekomen (grote) percelen snel snel worden opgevuld met zo veel mogelijk appartementen. Zie de opmerking over productieactiviteiten. Hoe dan ook zullen velen hun terrein voor zo veel mogelijk geld ten gelde willen maken. Een stevige wettelijke omkadering is dan ook nodig.
We zien in dit svc niets terug van de CLT-formule om huisvesting te creëren. We stellen voor deze piste meeneemt wanneer ze dit svc concretiseert.
Steyn Van Assche namens BRAL VZW