Een schoolstraat starten: gegevens verzamelen

BRAL deelt haar ervaring in het implementeren van een schoolstraat in een artikelenreeks. Tips, essentiële stappen en timing: we geven je alle elementen in handen om dit project in je buurt op te zetten. Deze planning is specifiek voor een schoolstraatproject, maar het kan uiteraard een inspiratiebron zijn voor elk ander cocreatief project dat je in je wijk wilt opzetten!

Wat is een schoolstraat?

Nu het schooljaar weer van start gaat, kan je overwegen om een schoolstraat aan te vragen bij je gemeente. Een schoolstraat kan de verkeersveiligheid en de luchtkwaliteit aan de schoolpoort verbeteren. Het kan ook zorgen voor een gezelligere start en einde van de schooldag. Een schoolstraat is afgesloten voor gemotoriseerd verkeer op het moment dat de klassen beginnen en eindigen. Je mag enkel fietsen of wandelen in een schoolstraat. De bewoners van de straat en de hulpdiensten zijn wel toegelaten met de wagen.  

Voor het aanvragen van een schoolstraat kunnen ouders, de school zelf of beide een vraag indienen bij het College van Burgemeester en Schepenen, ter attentie van de Schepen van Mobiliteit. Brussels Mobiliteit geeft meer informatie, evenals een lijst met alle bestaande schoolstraten van de Brusselse scholen. In ieder geval maakt een testfase deel uit van het proces van het opzetten van een schoolstraat.

Alvorens je te smijten in een mobiliteitsproject is het een goed idee om gegevens te verzamelen om de verkeersstromen en reisgewoonten van zoveel mogelijk betrokkenen beter te begrijpen. Dit kan op een cocreatieve manier om zoveel mogelijk mensen van het begin af aan bij het project te betrekken en het sociale weefsel rond de school te versterken.

Analyse van de verkeersstromen

Wanneer een straat (tijdelijk) wordt afgesloten, klinkt vaak dezelfde angst: het verkeer zal zich verplaatsen naar de omliggende straten en het zijn de bewoners van deze straten die eronder zullen lijden. Veel studies hebben echter kunnen aantonen dat dit niet het geval is, dankzij het principe van de zogenaamde "verkeersverdamping". Maar ook al is dit fenomeen keer op keer bewezen, het blijft voor velen van ons vaak onduidelijk en contra-intuïtief.

Dit is een van de redenen waarom een analyse van de verkeersstromen interessant kan zijn. Door het verzamelen van gegevens voor en tijdens de schoolstraat kun je de impact van de straatafsluiting laten zien. Bovendien kunnen deze gegevens je helpen om beter te begrijpen wat voor soort verkeer er op elk moment van de dag circuleert. Het zal je toelaten om je project aan te passen aan de specifieke kenmerken van je buurt.

• Om deze gegevens te verzamelen kan je gebruik maken van een Telraam: een kleine sensor die je installeert op je raam en het aantal auto's, fietsen en voetgangers telt. De gegevens zijn dan beschikbaar op het Telraam.net-platform en voor iedereen toegankelijk. (Zonder de privacy van voorbijgangers te schenden.) Er zijn al verschillende Telramen in Brussel geïnstalleerd. Als je een Telraam wil installeren bij je thuis, kan je online een sensor bestellen of eentje lenen bij BRAL.
• Je kan ook handmatige tellingen organiseren met leden van je groep. Om het tellen te vergemakkelijken, kunt u de app van CounterPoint gebruiken. Als je liever papier gebruikt, kun je het onderstaande formulier downloaden.
• Als je project een groter budget heeft, kun je je ook aanmelden bij VIAS, het verkeersveiligheidsinstituut. Zij komen vaste meters installeren en kunnen een datarapport voor je opstellen.

Reisgewoonten

Om te begrijpen of en hoe een schoolstraat het reispatroon beïnvloedt, kan het interessant zijn om een korte enquête af te nemen bij de buurtbewoners, leerlingen en leerkrachten.

Als je deze enquête voor en tijdens de uitvoering van de schoolstraat organiseert, kun je niet alleen analyseren of de schoolstraat het verplaatsingsgedrag veranderde, maar ook of de mening van de betrokkenen is veranderd als gevolg van de test. Het is ook een gelegenheid om gegevens te verzamelen met betrekking tot de mobiliteit van de wijk in het algemeen.

Dit is een lijst met mogelijke vragen voor de enquête:

• Wat is je belangrijkste manier van reizen: wandelen, fietsen, openbaar vervoer, auto, …?
• Ben je voorstander van het testen van een schoolstraat?
• Waar moeten de organisatoren van een schoolstraat mee rekening houden:
  • Verkeersveiligheid
  • Luchtkwaliteit
  • Geluidshinder
  • Toegankelijkheid
  • Sociale interactie
• Hoeveel belang hecht je aan (op een schaal bijvoorbeeld):
  • Verkeersveiligheid
  • Toegang tot de buurt met de belangrijkste vervoerswijze van de respondent
  • Een vlotte circulatie

We raden je aan om deze enquête aan zoveel mogelijk mensen te bezorgen enkele weken voor de start van het project, en om de enquête opnieuw af te nemen enkele weken voor het einde van het project.  

Andere gegevens om te verzamelen

Naast gegevens over mobiliteit, kan je je ook vastbijten in andere thematieken, zoals luchtkwaliteit, geluidsoverlast of verkeersveiligheid. Hier is een lijst van andere gegevens en hoe je ze kan verzamelen:

• • Luchtkwaliteit: Je kan een Airbeam lenen bij BRAL om tendensen vast te stellen, of je kan in zee stappen met burgerinitiatieven zoals Chercheurs d’air, InfluencAir of Luchtpijp.
  • Geluidsoverlast: de Airbeam meet ook het geluidsniveau. Je kan ook Brussel Leefmilieu vragen om steun.
  • Snelheid: om een idee te krijgen van de snelheid van het verkeer kan je een mobiele radar lenen bij No Need For Speed.
  • Verkeersveiligheid: als je enkele mensen interviewt in de straat op verschillende momenten van de dag, krijg je een idee van hoe veilig de weggebruikers zich voelen en kan je hun ideeën inzamelen om je project te verbeteren.

Gegevens verzamelen is teamwerk

Zoals je ziet, kan je best heel wat gegevens verzamelen wanneer je met een mobiliteitsproject van start wil gaan. Dus waarom niet de handen in elkaar slaan en er een gezellig moment van maken? Voor het project LOOPER organiseerden we bijvoorbeeld leuke namiddagen en avonden met drie ateliers: 20 minuten over de resultaten van de verkeerstellingen, 20 minuten over de gesprekken met voorbijgangers en 20 minuten over de snelheidsmetingen.

Tot slot deelde elk zijn ervaringen bij een koffie (met of zonder koekje) en hadden we het over de mogelijke verbeteringen aan het project. Het fijnste moment van de dag!

Geeft dit artikel je zin om aan de slag te gaan? Heb je toch nog vragen? Bij BRAL staan we klaar om je op weg te helpen. Aarzel niet om ons te contacteren!

Florence Lepoudre