#Mijnschoolmijnlucht: wat nu?

Luchtvervuiling tast de gezondheid van kinderen aan. In veel scholen is de luchtkwaliteit zorgwekkend of ronduit slecht. Dat is de conclusie van de eerste grootschalige meting van de luchtkwaliteit in 222 Belgische scholen gedurende 4 weken in november en december 2017. Blijf niet bij de pakken zitten, we kunnen er iets aan doen.

Dat 222 scholen deelnamen aan het onderzoek van Greenpeace toont voor Bral aan dat ouders bezorgd zijn om de lucht die hun kinderen inademen. Nogal wiedes, want de impact van slechte lucht op de gezondheid van kinderen is dramatisch. In een reactie op de resultaten legt prof. Dr Cathérine Bouland (ULB) uit : "A 5 ou 6 ans, les poumons n'ont pas fini leur développement. Aller à l'école dans la situation polluée de l'heure de pointe ne permet pas d'éviter un handicap respiratoire pour toute leur vie."

"A 5 ou 6 ans, les poumons n'ont pas fini leur développement. Aller à l'école dans la situation polluée de l'heure de pointe ne permet pas d'éviter un handicap respiratoire pour toute leur vie" - Prof. Dr. Cathérine Bouland (ULB)

Het onderzoek

Het onderzoek vond plaats in scholen verspreid over het hele land. Ook een dertigtal Brusselse scholen namen deel. Een vergelijking tussen regio’s of scholen was niet beoogd, maar een onderscheid tussen stad en platteland werd wel duidelijk.

In elke school werd er op drie verschillende plaatsen gemeten: aan de schoolpoort, op de speelplaats en in een klas. De meters maten stikstofdioxide (NO₂), een polluent die rechtstreeks invloed heeft op onze ademhaling. NO₂ is een goede indicator voor luchtverontreiniging veroorzaakt door het verkeer en dieseluitstoot in het bijzonder.

De resultaten

Straat > Speelplaats > Klas

Uit de metingen blijkt dat vele scholen een zorgwekkende tot een wettelijk ontoelaatbare luchtkwaliteit hebben op straat. Deze vervuiling zet zich bovendien in vele scholen verder op de speelplaats, waar kinderen lopen en spelen en hierbij dieper ademhalen. De NO₂ in de klas is in vergelijking relatief laag. Het aantal scholen met hogere waarden dan de advieswaarde van zowel de Europese Unie als de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) (40 µg/m³ op jaarbasis) is gelukkig beperkt. Maar dat wil niet zeggen dat we in andere scholen op beide oren kunnen slapen.

De norm is gebaseerd op risico’s bij een gemiddeld persoon. Kinderen zijn echter een stuk kwetsbaarder. Recent onderzoek verzameld door de WGO associeerde een toename in NO₂ met een verminderde longgroei bij kinderen. Het stelde ook vast dat bij elke stijging van 10 µg/m³ NO₂ 7 kinderen op 100 bijkomend risico lopen om astma te ontwikkelen. Pas als de waarden onder de 20 µg/m³ duiken, kunnen we enigszins gerust zijn. Hieraan voldoen minder dan de helft van de scholen.

Effect van stad en street canyon

De gemiddelde NO₂-concentratie bij scholen in stedelijk gebied ligt duidelijk hoger dan bij scholen in landelijk gebied. Dit verschil zet zich door op de speelplaats en in de klas. Maar hier hoort een belangrijke kanttekening bij. Dat verschil is namelijk niet zo zwart-wit. Vooral scholen met veel verkeer in nauwe straten scoren slecht, waar ze ook liggen. Wanneer een straat omsloten is door hoge gebouwen, kunnen de uitlaatgassen moeilijk weg. Deze ‘street canyon’ heeft een negatief effect in de stad én in landelijk gebied. De NO₂-concentratie bij scholen op het platteland in een street canyon ligt gemiddeld zelfs hoger dan bij scholen in de stad die niet in een street canyon liggen.

Wat nu?

Er zijn vele redenen om ongerust te zijn. Maar als bezorgde ouders en burgers moeten we niet bij de pakken blijven zitten. Vele schoolgemeenschappen schieten in actie. Op 16 maart kwamen Brusselse ouders op straat voor een schone lucht. Vorig jaar was er de buggyparade voor schone lucht. Samen met deze ouders hopen we dat we onze kinderen verder in de stad kunnen laten opgroeien, in plaats van de stad uit te vluchten zoals vele anderen. Want de stad is deel van de oplossing, niet van het probleem.

Als bezorgde ouders moeten we niet bij de pakken blijven zitten. Want de stad is deel van de oplossing, niet van het probleem.

Concrete actie

Actie nemen kan op verschillende niveaus: als burger, als school en als lokale en hogere overheid. En dat willen we aanmoedigen met concrete tips.

Als bezorgde ouder kan je je verenigen met andere ouders en het gesprek aangaan met je schooldirectie. Ook voor scholen is het aan te raden om samen met de ouders te zoeken naar realistische oplossingen voor jullie specifieke situatie. Concreet kan je een aantal maatregelen voorstellen om de luchtkwaliteit te verbeteren:

• Je kan een Schoolstraat inrichten die het autoverkeer in de straat luwt bij het begin en einde van een schooldag. Het maakt de lucht gezonder, het verkeer veiliger en de sfeer aangenamer.
• Je kan vragen om de motor niet te laten draaien als je stilstaat.
• Je kan verbieden om aan de school te parkeren en alternatieve parkeerplaatsen aanbieden.
• Je kan kinderen die te voet of met de fiets naar school komen, belonen.
• Je kan fietslessen geven op school, een kaart met veilige routes aanbieden om naar school te komen en voldoende fietsparking voorzien.
• Je kan een beurtrol organiseren om de kinderen met de fiets naar school te begeleiden.
• Als een street canyon slopen niet meteen een optie is, kan je pleiten om te investeren in betere ventilatiesystemen in de school. Of een CO2-meter aanschaffen om te weten wanneer de hardwerkende hersenen verse luchttoevoer nodig hebben. Vanaf 15 meter hoogte heeft ventilatie het beste effect.

Beleid

Voor vele zaken is er echter een gedurfd lokaal en regionaal mobiliteitsbeleid nodig. Bral houdt daarom de communicatielijn met de overheid open. We vertellen hier later meer over. Wil je dat we jou hier rechtstreeks bij betrekken? Contacteer ons dan gerust! Tim of Liévin geven je graag meer informatie.