Super Terram – voor levende bodem in de stad

Speelt bodem überhaupt een rol, of gaat het enkel om een stukje van de wereld waarop we bouwen, dat we uitgraven en afvoeren, of waar we over wandelen, fietsen, rijden, … zonder er verder naar om te kijken? Als het al over bodem gaat, gaat het veelal over vervuilde bodem. Over wat er allemaal niet in thuis hoort, en dus gesaneerd moet worden.

Over de levende bodem, als essentieel deel van onze leefomgeving zien we dan weer veel minder reflectie. Of dat dachten we toch. Super Terram heeft ons geleerd hoeveel mensen en initiatieven er bestaan voor wie bodem belangrijk is. Deze ‘bottin’ is daar een lijvig neerslag van, ze toont de veelheid aan ideeën die er leven.

Wat leert de bodem ons over de grenzen van onze manier van stedenbouw? Waar ‘onderhandelen’ we met de natuur rondom ons, en wat betekent dat in de praktijk als je een stuk van de stad wilt veranderen? Super Terram is een onderzoek en een collectief experiment om te leren hoever we kunnen gaan om inzichten over de relatie mens en bodem te vertalen naar de instituties en praktijken die de stad maken. Zo’n denkoefening is belangrijk en heeft heel concrete neerslag in de stad. Denk aan de ontwikkelingen op de Josaphat-site, waar een stuk natuur zich onvoorzien ontwikkeld heeft; waar een levende bodem zich gevormd heeft.

Onvoorziene ontwikkeling …. is daar nog plaats voor in de hedendaagse stad? En wat met een site als Schaarbeek-Vorming, waar we de kans hebben om economische ontwikkelingen in samenspraak met een levende bodem te ontwerpen? Dit soort vragen en reflecties maakt meteen ook duidelijk dat het einde van het Super Terram zoals het tot nu toe bestond, niet het einde betekent van het werken rond levende bodem in de stad.

Raf Pauly