Artikels

Van kleine ring naar Grote Promenade

In het tumult en het politiek getouwtrek van de voorbije weken, zou je haast vergeten dat een groot deel van de Brusselaars hunkert naar een stad op mensenmaat. Een stad met gezonde lucht, waar hun kinderen ongehinderd op straat kunnen spelen, waar buren elkaar ontmoeten op een bankje in het groen. Een stad zonder autodruk, verkeersonveiligheid en lawaaihinder. Een stad waar het goed toeven is, voor iedereen.

De Vlaamsepoort is precies het tegenovergestelde: het symbool bij uitstek van wat er misloopt in de ontwikkeling van deze stad. Het is een ongure, onveilige en lawaaierige plek. De luchtkwaliteit is er zeer slecht (zoals het burgeronderzoek CurieuzenAir onlangs heeft aangetoond). De kleine ring, Dansaertstraat en Gentsesteenweg spuwen doorlopend auto’s het kruispunt op. Bussen staan tussen de auto’s aan te schuiven. Trams rijden rakelings langs de vele overstekende scholieren. Voetgangers en fietsers staan op een hoopje op veel te smalle stoepen en oversteekplaatsen. Ze trotseren de verkeersstromen op gevaar van eigen leven. Geen mens die er langer blijft dan nodig.

Nochtans zijn de buurten rond het kanaal en de kleine ring het echte centrum van stad: een aaneenrijging van dichtbevolkte woonbuurten met een jonge bevolking die vaak in krappe huizen wonen. Een smeltkroes van handel, scholen, cultuur en uitgaansleven. Toch worden deze volksbuurten nog altijd in tweeën gereten door een enorme autobarrière en is er een schrijnend tekort aan bomen en groen. Is het trouwens niet ironisch dat de openbare ruimte uitgerekend hier, waar de overgrote meerderheid van de bewoners zelfs geen auto heeft, gedomineerd wordt door transitverkeer? Hoog tijd voor een andere invulling: een groene Grote Promenade op maat van de omliggende volkswijken. Twee vliegen in een klap: weg autogoot en eindelijk een publieke groene ruimte die naam waardig.

Om deze eis kracht bij te zetten organiseren we nu zondag 25 september een tweede vrolijk ongehoorzame picknick. Afspraak om 12u op de brug van de Vlaamsepoort.

Merk op: de Critical Mass Belgium rukt die dag ook uit. Die vertrekt om 14u aan het Jubelpark en  stopt halfweg aan de Vlaamsepoort. Je kan dus makkelijk het tweede deel met hen meefietsen.

Picnic The Bridge is een collectief van bewoners, handelaars, verenigingen en scholen in de Brusselse kanaalzone. Het wordt gesteund door 1080/0, Atelier Groot Eiland, Bar du Canal, Bonnevie, Bral.Brussels, Cactus Brussel à vélo, Canal It Up, Citizenne, Comité Sainctelette, Critical Mass Brussels, Cyclo Guerilla Bxl, D’Broej, Fietsersbond, Filter Café Filtré, Gracq, Heroes for Zero, Kidical Mass 1080, Molembike, Picnic The Streets, Café Walvis, Walk.

Foto: Ivan Put

Foto: Hannes De Geest

Na de beslissing van de gemeente Anderlecht om het circulatieplan in Kuregem terug te draaien, spreken BRAL en zes andere organisaties hun steun uit voor het principe van leefwijken of  "quartiers apaisés".

Beledigingen, bedreigingen en geweld hebben gewonnen in Kuregem: het verkeersplan dat deze zomer werd uitgevoerd, wordt gewoon afgebroken. Dit is een zeer slecht signaal aan de bevolking van Anderlecht, en algemener aan de bevolking van Brussel. Deze achteruitgang, waar sommigen vandaag blij mee zijn, lijkt een overwinning van geweld en vandalisme op dialoog.

Het doel van het college van Anderlecht is nu om de rust en de dialoog te herstellen - dit is een noodzaak. Een taak die kan worden bemoeilijkt als het debat wordt gedomineerd door mensen die geweld gebruiken om zich te verzetten tegen het principe zelf van de beperking van het aantal auto's in de wijk.

Wij (BRAL, ARAU, Fietsersbond, GRACQ, Heroes for Zero, Walk, Filter Café Filtré Atelier) wensen opnieuw onze steun te betuigen aan de beginselen die aan het Good Move-plan ten grondslag liggen: een mobiliteit voor iedereen, die inspeelt op gezondheids-, milieu-, sociale en economische aspecten, betere luchtkwaliteit en wijken met ruimte om te spelen en elkaar te ontmoeten. Onze verkozen vertegenwoordigers mogen niet toegeven aan geweld en intimidatie. Integendeel, de tragische ervaring van Kuregem zou de gemeenten die reeds betrokken zijn bij het opstellen van een circulatieplan of op het punt staan dit proces te starten, moeten aanmoedigen om de betrokkenheid van de burgers bij de uitvoering van deze vreedzame wijken te versterken om het slagen ervan te verzekeren.

Het besluit van het Anderlechtse College mag niet louter een stap terug zijn, maar moet aangegrepen worden als een kans om het beter te doen. We moeten het debat uit de "pro" versus "anti-auto" polarisatie halen waarin het verzand is, en ons opnieuw concentreren op de essentiële doelstelling: de toekomst van onze openbare ruimte in vraag stellen is de kwaliteit van het leven van alle inwoners van de wijk in vraag stellen. 

Wij moedigen de gemeente dan ook aan om opnieuw aan de slag te gaan, met de constructieve betrokkenheid van de burgers, en door ambitie te tonen: ook de inwoners van Kuregem hebben recht op een kwalitatieve, veilige en gezellige openbare ruimte.

• Voor GRACQ, Florine CUIGNET
• Voor FIETSERSBOND, Thomas DEWEER
• Voor WALK, Arne ROBBE
• Voor ARAU, Marion ALECIAN
• Voor FILTER CAFE FILTRE ATELIER, Annekatrien VERDICKT
• Voor BRAL, Raf PAULY
• Voor Heroes for Zero, Wiet VANDAELE

Zal het uitvoeren van de circulatieplannen er onvermijdelijk toe leiden dat verkopers klanten verliezen en zal het voor hun leveranciers onmogelijk worden om tot bij hen te geraken? Voor deze lezing gaan we dieper op deze vraag in.

Inschrijven kan via deze link

Mathieu Chassignet
Mathieu Chassignet is een ingenieur die gespecialiseerd is in vraagstukken rond de stad en duurzaam vervoer. Hij heeft voor verschillende overheidsinstanties gewerkt aan opkomende vormen van mobiliteit en belangrijke vervoerstrends.

Panel
Anton Van Assche (Unizo) et Fabrice Goffinet (hub.brussels) halen Chassignet’s conclusies naar de Brusselse context. 

Praktisch

14.10.2022 , 19:00 -21:30, Architecture Workroom Brussels, Pachécolaan 34, 1000 Brussel

Programma
19h00: Introductie door moderator
19h10: Presentatie door Mathieu Chassignet
19h40: Debat met 3 experts uit Brussel
20h15: Tijd voor interactie
20h45: Afronding door moderator
20h50: Einde en apéro

Je bent van harte welkom op dit gratis evenement om te luisteren en mee te debatteren! Gelieve je in te schrijven via deze link voor een inschatting van de apéro ;-)

Sticky Issues Lectures
Het Andere Atelier organiseert drie nieuwe lezingen om het debat rond belangrijke stedelijke thema's te blijven aanzwengelen. In deze reeks nemen we de circulatieplannen voor autoluwe wijken onder de loep. Als deze moeten opleveren wat het Gewestelijke mobiliteitsplan Good Move belooft – veiligheid, ademruimte, rust – moeten ze tegelijk ambitieus en realistisch zijn. Andere steden zijn Brussel voorgegaan, zoals Gent en Leuven. Uit die ervaringen weten we dat zowel de besluitvorming als de uitvoering van zo’n plannen op veel weerstand stuiten. Die weerstand draait vaak rond een beperkt aantal gevoelige, steeds terugkerende thema’s, zogenaamde. “sticky issues”. Met de ‘Sticky Issues Lectures’ scheppen we klaarheid in deze vaak emotionele discussies door zakelijke feiten en academische inzichten te verzamelen. Door bevlogen en inspirerende sprekers uit te nodigen, brengen we ervaring en expertise aan de tafel. Om te vermijden dat het een louter theoretisch verhaal wordt, leggen we deze inzichten voor aan een panel van ervaringsdeskundigen uit Brusselse context. We sluiten af met een debat tussen plaatselijke stakeholders. Het Andere Atelier is een samenwerking tussen BRAL, Filter Café Filtré en Heroes for Zero.

Nicola da Schio, lid van BRAL en partner in een van onze eerste burgerwetenschappelijke projecten rond luchtkwaliteit (Smarterlabs), schreef een artikel voor Habitatmap over wat hij leerde tijdens het project.

“Citizen science can be a tool to democratise societies by empowering citizens and opening up the governance of technical issues to lay persons.” – Nicola da Schio

Lees het hier (in het Engels).

Foto: Ivan Put

Van kleine ring naar Grote Promenade

In het tumult en het politiek getouwtrek van de voorbije weken, zou je haast vergeten dat een groot deel van de Brusselaars hunkert naar een stad op mensenmaat. Een stad met gezonde lucht, waar hun kinderen ongehinderd op straat kunnen spelen, waar buren elkaar ontmoeten op een bankje in het groen. Een stad zonder autodruk, verkeersonveiligheid en lawaaihinder. Een stad waar het goed toeven is, voor iedereen.

De Vlaamsepoort is precies het tegenovergestelde: het symbool bij uitstek van wat er misloopt in de ontwikkeling van deze stad. Het is een ongure, onveilige en lawaaierige plek. De luchtkwaliteit is er zeer slecht (zoals het burgeronderzoek CurieuzenAir onlangs heeft aangetoond). De kleine ring, Dansaertstraat en Gentsesteenweg spuwen doorlopend auto’s het kruispunt op. Bussen staan tussen de auto’s aan te schuiven. Trams rijden rakelings langs de vele overstekende scholieren. Voetgangers en fietsers staan op een hoopje op veel te smalle stoepen en oversteekplaatsen. Ze trotseren de verkeersstromen op gevaar van eigen leven. Geen mens die er langer blijft dan nodig.

Nochtans zijn de buurten rond het kanaal en de kleine ring het echte centrum van stad: een aaneenrijging van dichtbevolkte woonbuurten met een jonge bevolking die vaak in krappe huizen wonen. Een smeltkroes van handel, scholen, cultuur en uitgaansleven. Toch worden deze volksbuurten nog altijd in tweeën gereten door een enorme autobarrière en is er een schrijnend tekort aan bomen en groen. Is het trouwens niet ironisch dat de openbare ruimte uitgerekend hier, waar de overgrote meerderheid van de bewoners zelfs geen auto heeft, gedomineerd wordt door transitverkeer? Hoog tijd voor een andere invulling: een groene Grote Promenade op maat van de omliggende volkswijken. Twee vliegen in een klap: weg autogoot en eindelijk een publieke groene ruimte die naam waardig.

Om deze eis kracht bij te zetten organiseerden we zondag 25 september een tweede vrolijk ongehoorzame picknick op de brug van de Vlaamsepoort.

Dit is wat de pers erover schreef:

• Bruzz: Tweede ‘Picnic the Bridge vraagt alternatief voor brug Vlaamsepoort’
• BX1: Une action “Picnic the bridge” organisée Porte de Flandre pour demander plus d’espaces cyclistes et piétons
• RTBF : Mobilité à Bruxelles : "Picnic the bridge" réclame moins de voitures autour de la Porte de Flandre
• De Morgen : Zo’n 150 mensen picknicken voor groenere Vlaamsepoort in Brussel
• De Standaard: Buurtbewoners willen groene stadsboulevard op Kleine Ring
• BRUZZ: Picnic the Bridge organiseert ‘vrolijk ongehoorzame picknick’ aan Vlaamsepoort
• Het Nieuwsblad: Buurtbewoners zetten vraag naar groene stadsboulevard op Kleine Ring opnieuw kracht bij met ‘ongehoorzame picknick’
• Pickx: Circa 150 mensen picknicken voor groenere Vlaamsepoort in Brussel

Picnic The Bridge is een collectief van bewoners, handelaars, verenigingen en scholen in de Brusselse kanaalzone. Het wordt gesteund door 1080/0, Atelier Groot Eiland, Bar du Canal, Bonnevie, Bral.Brussels, Cactus Brussel à vélo, Canal It Up, Citizenne, Comité Sainctelette, Critical Mass Brussels, Cyclo Guerilla Bxl, D’Broej, Fietsersbond, Filter Café Filtré, Gracq, Heroes for Zero, Kidical Mass 1080, Molembike, Picnic The Streets, Café Walvis, Walk.

Marjan Verplancke van het Hannah Arendt Instituut deelt met ons haar presentatie over polarisatie en hoe ermee om te gaan. Die gaf ze vorig jaar op de Trefdag van het Brussels sociaal-cultureel werk en we wilden het je niet onthouden.

Volgens haar is polarisatie in een samenleving niet per se slecht. Politieke polarisering is zelfs gewenst! Maar soms kan polarisatie toxisch zijn. Wanneer twee kampen tegenover elkaar komen te staan, terwijl de eigenaren van de problemen vaag en ongrijpbaar zijn, spreekt men van polarisatie.

De “zesde positie” kan dan helpen. Je kan bij openlijke spanningen inzetten op de doelgroep, het onderwerp, de positie of de toon van het debat. De presentatie bevat leestips en video’s om onder te duiken in het onderwerp. Doe er je voordeel mee!

Van 19 tot en met 23 september waren drie afgevaardigden van BRAL op bezoek in Roemenië voor het project Commoning Europe. Ze maakten er kennis met commonsinitiatieven in Fagaras én ze discussieerden over de samenwerking tussen burgers en de overheid in stedelijke en landelijke gebieden.

Commoning Europe

Het project Commoning Europe wil ons doen herontdekken dat publieke goederen of commons het fundament zijn van Europa. Commoning Europe bestaat uit meerdere luiken. We zetten Brusselse initiatieven in de kijker in video’s en een publicatie. We wisselen kennis en ervaringen uit in verschillende Europese landen: Italië, Roemenië en Nederland. We maken een glossarium waarin we commonstermen uitleggen. Tot slot zullen we ook in Brussel een evenement organiseren om de commonssamenwerkingen in Brussel te verstevigen. Meer daarover volgt later.
Onze partners in het Commoning Europe project zijn: Biblioteca di pace (Italië), de gemeente Campi Bisenzio (nabij Firenze, Italië), de gemeente Fagaras (Roemanië), Ankara Provincial Directorate of Family and Social Services (Türkiye), BRAL vzw – Stadsbeweging voor Brussel (België) en Open UP let youth be heard (Nederland). Commoning Europe krijgt steun van Erasmus + van de Europese Unie.

Team Roemenië

We stellen je in een eerste bericht graag kort “team Roemenië” voor.

Hanne, de commons architecte, is een oude bekende van BRAL. Ze is niet enkel lid van ons, ze was ook mee naar Firenze. Een paar jaar geleden ging ze ook samen met BRAL naar Berlijn en Utrecht. Check daarvoor niet enkel de artikels op onze site, maar ook de onvolprezen video’s van Toha en Hanne op Facebook!

Joppe nam deel aan de uitwisseling vanuit Commons Lab. Deze up and coming organisatie gebaseerd in het Antwerpse doet zeer interessante dingen. Commons Lab initieert en ondersteunt vernieuwende en inspirerende commonsgerichte experimenten door, voor en met burgers en burgercollectieven. Neem zeker eens een kijkje op hun website. Joppe heeft een achtergrond in geschiedenis en sociale en culturele antropologie waarvoor hij de milieuhandhaving in Gent en de toekomstzoekers in Johannesburg (Zuid-Afrika) onder de loep nam.

Rien heeft een achtergrond in architectuur en werkte recent een thesis af rond commons in Brussel en schreef eerder over kamperen op Linkeroever. Je kon hem ook aan het werk zien vorig jaar in de voorstelling ‘CHAOS’ van het jonge theatergezelschap Tint op het Brusselse artistieke laboratorium Pilar. Een uitgelezen gezelschap dus om de commons in Roemenië te bezoeken!

Het doel van Commoning Europe is om commoners en de overheid te versterken, goede praktijken en expertise te delen binnen hun domeinen, synergiën te bouwen en bij te dragen aan de Europese commonsbeweging. In een volgend artikel gaan we dieper in op de initiatieven die ze hebben leren kennen. Kan je niet genoeg krijgen van stedelijke commons? Lees dan ook onze publicatie Fabriquer la ville, waar we de commons in Montréal uit de doeken doen.

Een heel dikke merci aan team Roemenië om voor BRAL en Commoning Europe de wind, de regen en naaldenprikken in de vingers te trotseren om naar terug huis te keren met nieuwe, Roemeense verhalen, ervaringen en kennis over de commons onder de riem. We kijken ernaar uit om ze met jou te delen!

Hier vind je een overzicht van de foto's ...

BRAL staat mee aan de wieg van een Belgische coalitie van milieu - en gezondheidsorganisaties. We bepleiten, met het zicht op de nieuwe Europese richtlijnen voor luchtkwaliteit die er in 2023 aankomen, een beleid dat het gezondheidsperspectief centraal stelt. Samen schrijven we de ministers bevoegd voor leefmilieu en volksgezondheid van de drie gewesten aan.

Onze vragen vallen uiteen in twee delen.

Het eerste pakket is gericht op het EU-beleid en richt zich naar alle Milieu- en Gezondheidsministers in ons land. We vragen hen met een ambitieus Belgisch voorstel naar Europa te gaan. Nog voor eind oktober zal de Europese Commissie komen met een voorstel voor de nieuwe Europese Luchtkwaliteitsregulering (de zogenaamde Ambient Air Quality Directive - AAQD). Daarna gaat dit voorstel naar de raad van bevoegde Ministers. Hier moet België met één stem spreken. Wij vragen dus dat te doen ten voordele van een gezondheidsgericht luchtbeleid, dat de WHO-normen als uitgangspunt neemt. Ook vragen we een grotere afdwingbaarheid van dit beleid.

Wat deze eisen betreft, zit het wel snor in het Brussels Gewest. Deze eis zal het BRAL-publiek vertrouwd in de oren klinken. Hier willen we vooral dat de andere gewesten meestappen. We zijn dan ook blij dat we hier steun hebben gevonden in een landsbrede coalitie. Zo staat het Brussels gewest niet alleen in haar pleidooi voor ambitieuze luchtskwaliteitsnormen op EU-niveau. Een ambitieus Belgisch standpunt is nodig.

Het tweede pakket richt zich op het Brussels beleid, en met name het nieuwe LKE-plan. We vragen dat de maatregelen à la hauteur van de nieuwe WHO-richtlijnen zijn.

Een landsbrede coalitie

De coalitie bestaat uit:

• Christelijke Mutualiteiten, Onafhankelijke Ziekenfondsen, Solidaris, Liberale Mutualiteiten;
• Bond Beter Leefmilieu, BRAL, CANOPEA, Greenpeace, Les Chercheurs d’Air, Recht Op Lucht, Halo vzw,  Filter Café Filtré, Clean Cities Campaign, Client Earth;
• Kom op tegen Kanker, de Gezinsbond, de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding, Belgian Respiratory Society, Patiëntenvereniging Longtransplantatie UZ Leuven, European Pulmonary Fibrosis Federation, L’Intergroupe Liégeois des Maisons médicales, La maison médicale l’Herma;
• Tim Nawrot, Nicola Da Schio, Catherine Bouland en Bas de Geus.

Wat vragen we aan alle Belgische milieu- en mobiliteitsministers aangaande de AAQD?

• Leg een publieke verklaring af waarin u uw steun uitspreekt voor luchtkwaliteitsnormen ter bescherming van de gezondheid en vraag de Brusselse regering om de luchtkwaliteitsaanbevelingen van de WHO inzake belangrijke vervuilende stoffen en de laatste wetenschappelijke bevindingen volledig te steunen.
• Draag bij aan de expertise om het Belgisch standpunt te bepalen inzake de herziening van de richtlijnen van de EU voor omgevingsluchtkwaliteit.
• Pleit binnen de Europese Raad voor de zo spoedig mogelijke toepassing van de nieuwe gezondheidskundige advieswaarden van de WHO om luchtvervuiling aan te pakken.

Wat vragen we aan onze Brusselse milieu- en mobiliteitsministers op gewestelijk niveau?

• Neem de streefwaarden van de WHO op in het nieuwe Plan LKE en maak ze legaal bindend.
• Voer een beleid dat aanstuurt op een verschuiving naar actieve, collectieve en gedeelde mobiliteit. Het invoeren van een zonale heffing is een mogelijke manier om het aantal gereden kilometers te doen dalen. Zorg hierbij voor socio-economische correcties voor mensen met een lager inkomen die een wagen nodig hebben voor noodzakelijke verplaatsingen (werk en andere).
• Werk de circulatieplannen uit (street canyons tegengaan) met aandacht voor de alternatieven en de verbetering van de kwaliteit van de publieke ruimte.
• Blijf de luchtkwaliteit monitoren en burgermeetinitiatieven ondersteunen.

Waarom we deze maatregelen vragen, waarom luchtkwaliteit voor ons zo belangrijk is, kan je nog eens lezen in de open brieven die we toevoegden als bijlage onderaan.

Wil je ook graag lid worden van de coalitie? Contacteer dan Tim via zijn e-mailadres, tim[at]bral.brussels.

commons.wikimedia.org

Al jaren is Sainctelette één van de emblemen van de Brusselse autostad: een hotspot voor verkeersonveiligheid, slechte lucht, geluidsoverlast, met overdadige ruimte voor te veel en te verweven autoverkeer, en nauwelijks of geen plaats voor de actieve weggebruiker, laat staan voor verblijfskwaliteit.

We zijn samen met het buurtcomité Sainctelette dus al gewoon blij dat er iets gebeurt met die site dat een beetje in de goede richting gaat. Het feit dat er eindelijk - zij het te kleine -  fietsinfrastructuur en een meer leesbare oversteek voor voetgangers voorzien worden, weerhoudt ons ervan het plan helemaal af te branden.

Helaas stellen we voor de rest veel gemiste kansen vast. Het geeft de actieve weggebruikers meer plaats, maar weigert deze echt centraal te zetten. Het plant de nodige bomen zonder te pogen de huidige bomen te behouden. Er is ontharding, maar versnipperd. Het gaat in tegen de aanbevelingen in het gewestelijk mobiliteitsplan Good Move.

Bovenal schiet het tekort om dit gigantisch autokruispunt in betere banen te leiden. De auto blijft de dominante factor op Sainctelette. Het geeft het gemotoriseerd verkeer uit het noorden en het westen van Brussel vrij spel. De milieu-impactscore liegt er niet om: de heraanleg scoort een dikke 0 op vlak van verkeersveiligheid, luchtkwaliteit en bodem. Anno 2022 is dit volstrekt onbegrijpelijk. Want, zoals Picnic the Bridge en Welkom op de Kleine Ring terecht aanhalen, de kleine ring maakt deel uit van het stedelijk weefsel. Het heeft evengoed een woonfunctie.

Hoe het beter kan, lees je in ons volledig bezwaarschrift in de bijlage. Chapeau aan het buurtcomité Sainctelette voor de reactie, die we dus steunen!

In een leefbare stad is de snelheid van het gemotoriseerd verkeer een belangrijke factor. Hoe ervaar je de stad30 nu in je buurt? Wat werkt, wat werkt niet? Zie je toch nog enkele probleempunten?

De vzw johanna.be biedt workshops aan waarbij we de snelheid eenvoudig (maar wel met degelijke apparatuur) samen kunnen meten. Wanneer jij een workshop aanvraagt voor zo’n 3 tot 8 personen uit je buurt, komen wij met de snelheidsmeetfiets en bespreken we samen ter plekke de verkeersituatie terwijl de meetfiets objectieve gegevens verzamelt en aan de deelnemers toont. Ook het lawaai wordt gemeten en getoond. Nadien krijg je een rapport van de workshopbegeleider met zowel de input van de buurt als de meetgegevens in tabellen en grafieken. Die kan je dan eventueel gebruiken als basis voor een constructief gesprek met de beleidsmensen op gemeentelijk of gewestelijk niveau.

Onze eerste workshop had plaats in Anderlecht rond de gemeentelijke Freinetschool daar. Binnenkort vindt je het verslag op onze website.

We kunnen dit jaar nog een tiental workshops gratis aan Brusselaars aanbieden, dankzij de steun van Brussel Mobiliteit.  Dus wacht niet te lang indien de snelheid in je buurt belangrijk is voor jou. Je kan vanaf nu een workshop reserveren (NL / FR / EN). Meer info op www.johanna.be .