Persbericht: België verdient sancties voor fijn stof

30/06/2010

al jaren teveel luchtvervuiling

Sinds 2005 beschermt een EU-norm de Europese burgers tegen overmatige blootstelling aan het schadelijke fijn stof. In geen enkel meetstation mag de grens van 50 microgram fijn stof meer dan 35 keer per jaar overschreden worden.

Sinds die regel bestaat, is België in overtreding. En wat meer is: er zit geen beterschap in. In 2008 piekte de luchtvervuiling in 14 van de 65 Belgische meetstations meer dan 35 keer te hoog. In 2009 zelfs in 20 stations. En in 2010 ziet het er weer niet goed uit. Het jaar is halfweg en drie meetstations zitten nu al boven de 35 overschrijdingen: Ruisbroek, Luik en Evergem. En maar liefst 20 stations, in de 3 gewesten, hebben al twintig of meer overschrijdingen opgetekend en zijn dus goed op weg naar de rode cijfers.

EU lacht er niet mee

Enkele jaren geleden heeft de Europese Commissie een eerste waarschuwing gestuurd aan België. Dat had voor onze verschillende overheden het startschot moeten zijn voor een meer duurzaam beleid.

België vroeg daarop uitstel, net als veel andere lidstaten. Maar terwijl bijvoorbeeld Duitsland en Oostenrijk dat uitstel kregen, vond de Commissie dat België niet genoeg actie ondernomen had om de luchtvervuiling te doen dalen. In kringen van de Commissie is te horen dat België nauwelijks iets heeft gedaan om vooruitgang te boeken. Medio 2009 verwierp de Commissie dan ook onze vraag tot uitstel.

Nu zet de Commissie de logische volgende stap: ze verwijst ons naar het Europees Hof van Justitie die onze zaak nu zal behandelen. België heeft twee maanden de tijd om orde op zaken te stellen.

actie of zware boetes

Binnen maximum twee maand gaat onze zaak naar het Europees Hof voor Justitie en dan hangen ons bijzonder zware boetes boven het hoofd. Volgens onze info zijn dwangsommen van de grootorde van 200.000 euro per dag in dit geval aannemelijk, plus nog een zware eenmalige boete (zie onderaan voor precedenten).

Onmiddellijke actie is dus nodig. En dat kan. We zijn niet verplicht om binnen enkele maanden de luchtkwaliteit effectief te verbeteren; het volstaat nu maatregelen te nemen waarvan we kunnen aantonen dat ze effect zullen hebben. De Commissie gebruikt wiskundige modellen om te berekenen wat de impact van de maatregelen kan zijn en kan de zaak sluiten als ze onze maatregelen inschat als voldoende.

nalatigheid rechtzetten

Voor de milieubeweging is het duidelijk: de overheid moet nu haar verantwoordelijkheid nemen en eindelijk beginnen met serieuze maatregelen tegen luchtvervuiling.

Tot nu toe heeft geen enkele overheid gedaan wat het kon doen.

De federale staat weigert al jaren de nefaste fiscale voordelen voor dieselwagens en bedrijfswagens af te schaffen. Het blijft wachten op andere, mobiliteitsturende fiscale maatregelen zoals de slimme kilometerheffing.
Geen enkel van onze drie Gewesten heeft gekozen voor lage-uitstootzones, een maatregel die vrijwel onmiddellijk kan leiden tot betere luchtkwaliteit in de problematische zones. Duitsland doet het bijvoorbeeld al.
roetfilters krijgen onvoldoende steun
Vlaanderen blijft megalomane plannen ontwikkelen voor bijkomende autoinfrastructuur zoals een verbrede ring rond Brussel en Antwerpen.
Vlaanderen vergunt nog steeds bedrijfsterreinen die onbereikbaar zijn via spoor of water.
In Brussel geraakt de regering het maar niet eens over een nieuw ambitieus mobiliteitsplan Iris 2 waarin ondermeer de lage-uitstootzones, de slimme kilometerheffing en vermindering van wegencapaciteit een kans krijgen.
In Wallonië zijn er nog altijd industriële vestigingen die geen vergunning hebben. Ook Wallonië werkt nog aan nieuwe plannen voor autoinfrastructuur.

Dit zijn de maatregelen die nodig zijn en als onze regeringen daarvoor terugdeinzen, zullen zij zwaar bestraft worden door de EU. In tijden van schaarste kunnen we ons zo'n grapjes echt niet permitteren.

boetes & precedenten

De hoogte van de boete hangt af van diverse factoren: de capaciteit van het land om te betalen en de ernst van de inbreuk. Schade aan volksgezondheid zoals hier het geval is, wordt beschouwd als zeer ernstig zodat er reden is om aan te nemen dat ons een zware boete boven het hoofd hangt.

De Commissie heeft het Hof zo pas een eenmalige boete gevraagd van €15 miljoen en een dwangsom van € 62.000 per dag inzake waterzuivering.
Frankrijk is veroordeeld voor de overschrijding van visnormen: 316 000 euro per dag + een eenmalige som van 20 miljoen euro. Uiteindelijk hebben zij 90 miljoen euro verloren voor ze het probleem onder controle hadden.
Griekenland is veroordeeld voor inbreuk op de richtlijn inzake afvalophaling in één hotspot: 20 000 euro/dag.
Spanje voor gebrekkige kwaliteit van het zwemwater: 600 000 euro + 6000 euro voor elke zwemplek die niet aan de normen voldeed. Spanje heeft uiteindelijk niets moeten betalen omdat ze voldoende maatregelen getroffen hebben als gevolg van deze uitspraak.