Artikels

Thema

Bewoners betrekken, ervoor zorgen dat ze zich “mede-eigenaar” voelen van een project… Zo’n dingen zijn vast onderdeel van de opdracht van veel buurtwerkers. Maar zo makkelijk gaat dat niet. Veel professionelen ondervinden dat de groep nog altijd naar hen kijkt als er een initiatief genomen moet worden. Bij Wijk in Actie, een experiment van het project CitizenDev, verlopen de zaken anders.

Al vanaf de renovatie van dit lege handelspand in de Dupontstraat spelen de buurtbewoners eerste viool, al slaan de buurtwerkers van EVA BXL aanvankelijk nog de maat. Geleidelijk aan nemen de bewoners het heft helemaal in handen. De plek wordt een trefpunt voor alle mensen uit de wijk. Een hotspot van burgerinitiatief.

“… alle activiteiten in het lokaal zijn uitgedacht en georganiseerd door de buurtbewoners. En dat op eigen kracht en naar eigen inzicht. Er is dus geen enkele activiteit die op de ene of andere manier werd opgelegd, zeg maar. En dat maakt dat wij vrij uniek zijn binnen het verenigingsleven. »

Het is ook interessant om te zien wat voor praktijken deze groep ontwikkelt. Al snel ontstaat een Repair Café, een geefwinkel; er is huiswerkbegeleiding… Wijk in Actie maakt deeleconomie van en voor een publiek dat kampt met achterstelling.

“Tu arrives là, tu as une tasse de thé, de café. En fait en quelque sorte c’est devenu comme une famille. Quand tu arrives dans ce local, tu apprends plus sur les inégalités sociales. Le local du quartier, le Wijk in Actie, aujourd’hui est indispensable car pour moi il améliore la cohésion du cadre de vie.”

In deze Selfcity-film in productie van BRAL, Centre Vidéo de BXL en EVA BXL vertellen de trekkers van het wijklokaal over hun drijfveren en successen.

In de Selfcity-filmpjes van BRAL en Centre Vidéo de BXL geven we burgerinitiatieven de kans zichzelf voor te stellen. Het gaat om collectieven die grondstoffen en lokale troeven beheren en oplossingen ter beschikking stellen van de gemeenschap. Je vindt meer Selfcity-films op het YouTube-kanaal en Vimeo-kanaal van BRAL.

Beeld: Filter Café Atelier

De Brusselse regering werkt aan een nieuw Actieplan Verkeersveiligheid 2021-2030. De burgerbewegingen Heroes for Zero, Filter Café Filtré Atelier en BRAL sloegen de handen in elkaar in het Andere Atelier om bij te dragen aan het plan. Ze leggen hun toekomstvisie op verkeersveiligheid op tafel: Beyond Vision Zero. 

De burgerbewegingen stellen dat nul slachtoffers in het verkeer (Vision Zero) een minimumvoorwaarde is voor een grootstad in de 21ste eeuw. Het Andere Atelier wil verder gaan, Beyond Vision Zero, en verkeersveiligheid koppelen aan de andere uitdagingen voor Brussel, zoals leefkwaliteit, klimaatadaptatie, een inclusieve samenleving, kwalitatieve publieke ruimte, luchtkwaliteit, ...

Het Andere Atelier haalde het debat over verkeersveiligheid uit de 'formele' context van het planproces en bracht het naar de plek waar het om gaat: de straat. Het Andere Atelier ontwikkelde zijn toekomstvisie door lokale terreinkennis te delen tijdens gegidste wandelingen, door inspiratie te halen uit voorbeeldsteden en door burgers en experten plaats te laten nemen aan de (virtuele) tekentafel. Uit de reeks evenementen over de Brusselse verkeersveiligheid puurden ze negen concrete aanbevelingen die ze goten in een nota. 

Door in te grijpen in de infrastructuur en in te zetten op governance geloven ze dat het mogelijk is om een stad te creëren die uitnodigt tot veilig en correct gedrag, waar de bewegingsvrijheid verhoogd is en het aangenaam wonen en verblijven is. Wandelen en fietsen zijn daarbij altijd en overal de beste keuze. Zo draagt Vision Beyond Zero bij aan de veerkracht voor de stad van de toekomst.

Interesse in de publicatie? Lees onderaan de PDF van de nota. Deze nota bestaat ook in het Frans. Onze leden krijgen deze nota als BRAL-publicatie in hun brievenbus.

De negen aanbevelingen:

Ruimtelijke ingrepen op buurtniveau 

  • Bouw schoolomgevingen prioritair uit tot hart-zones van een wijk waar kinderen zich op een veilige en aangename manier op eigen kracht kunnen verplaatsen.  
  • Gebruik de kracht van ‘tactische stedenbouw’ - experimenten in de publieke ruimte - om de leefbaarheid en veiligheid van de stad te verbeteren. Het staat toe om te testen, te versnellen, te overtuigen en te innoveren. 
  • Doordachte circulatieplannen zijn het instrument bij uitstek om de leefkwaliteit en de veiligheid van de wijken bij te sturen door het doorgaand verkeer om te leiden en te ontmoedigen.

Ruimtelijke ingrepen op bovenlokaal niveau 

  • Fietsen en wandelen moeten de meest evidente optie worden in het verkeer. Dit kan pas op overtuigende wijze wanneer een aaneengeschakeld en fijnmazig netwerk van veilige en comfortabele paden over heel Brussel is uitgerold. 
  • Kweek een verkeerscultuur van traagheid via infrastructuur die weggebruikers uitnodigt om een lagere snelheid te hanteren. Vul dit aan met handhaving en sensibilisering. 
  • Herverdeel de publieke ruimte volgens het STOP-principe. Voorzie voor ieder een comfortabele breedte om zich te verplaatsen en richt plekjes in om te rusten en te ontmoeten, met schaduwplekjes en groen. 

Urban Governance 

  • Bekijk verkeersveiligheid vanuit het bredere mobiliteitsbeleid. Gebruik de brede en geïntegreerde visie van Good Move om te komen tot een veiliger verkeer. 
  • Spring verder door geïntegreerd te denken om Beyond Zero te gaan en zet overheidsmiddelen efficiënt in. Vertrek van een afsprakenkader met gedeelde begrippen en doelstellingen en werk horizontaal samen tussen verschillende (beleids)domeinen en -niveaus qua planning én uitvoering. 
  • Niemand kent de lokale verkeerssituatie beter dan de burgers. Betrek hen en luister naar hen, en de openbare ruimte zal automatisch veiliger en inclusiever worden.

BRAL positioneert tijdens drie benchmark-sessies de situatie op het vlak van verkeersveiligheid in 2020 in Brussel ten opzichte van drie andere Europese steden die vision zero nastreven of reeds bereikt hebben: Parijs, Oslo en Berlijn.

Wat zullen autoproducenten aanbieden na 2030? Toch geen verbrandingsmotoren zeker? Voeg je hanenpoot toe aan deze oproep gericht aan de voorzitter van de Europese Commissie.

Mogen er na 2030 nog wagens met verbrandingsmotor verkocht worden? Als het van ons afhangt, niet. Voertuigen met een verbrandingsmotor stoten NOx uit, dat bijdraagt aan longaandoeningen en de klimaatcrisis.

De Europese Commissie beslist begin juli of ze de verkoop van nieuwe wagens met verbrandingsmotor in 2030 aan banden zal leggen. Het lijkt ons logisch dat we tegen dan deze schadelijke technologie niet meer toelaten in onze straten.

Roep EU-commissaris Ursula Von der Leyen op om de verkoop van nieuwe diesel en benzineauto's te stoppen tegen 2030. Teken de petitie op http://bit.ly/cleancitiesbral

Tussen haakjes: dat doet onze eis niet teniet dat de algemene autodruk omlaag moet in de stad. Het doel bepaalt de middelen. Om de autodruk in ons stadsgewest te verminderen, blijven we druk zetten voor een fileheffing. Vanuit die optiek blijven we ook pleiten voor een afschaffing van de salariswagens en niet gewoon een vergroening ervan.

#CleanCities #ChangeIsInTheAir #BXLDemandsCleanAir

Op 10 juni is wetenschapper Marco te Brömmelstroet alias ‘de fietsprofessor’ te gast bij het Andere Atelier.

Samen met journalist Thalia Verkade schreef hij een boek. In 'Het recht van de snelste' gaan ze op zoek naar een antwoord op die ene belangrijke vraag: van wie is de straat? Ze ontdekken dat het verkeer onze publieke ruimte heeft overgenomen – en laten zien dat een heel andere inrichting mogelijk is.

Marco noemt zijn boek ‘een doorgeefboek’ en voegt de daad bij het woord: hij geeft 25 boeken door, zomaar aan jullie.

Wil je graag het boek winnen? Plaats dan voor 5 juni een comment  “waarom je het boek zelf wil lezen, aan wie je het gaat doorgeven en waarom" en tag die persoon op Facebook. Vul ook je adresgegevens in op het formulier http://bit.ly/rechtvandesnelste. De 25 beste, grappigste, leukste, liefste,... inzendingen krijgen het boek thuisgestuurd.

De 25 nominaties worden publiek gemaakt op het einde van de lezing op 10 juni, Beyond Zero Lecture - Marco te Brömmelstroet: Fiets omarmen als oplossing

Het Andere Atelier is een reeks evenementen van BRAL.Brussels, Heroes for Zero en Filter Café Filtré.

Marco noemt zijn boek ‘een doorgeefboek’ en voegt de daad bij het woord: hij geeft 25 boeken door, zomaar aan jullie.

Wil je graag het boek winnen? Plaats dan voor 5 juni een comment  “waarom je het boek zelf wil lezen, aan wie je het gaat doorgeven en waarom" en tag die persoon op Facebook. Vul ook je adresgegevens in op het formulier http://bit.ly/rechtvandesnelste. De 25 beste, grappigste, leukste, liefste,... inzendingen krijgen het boek thuisgestuurd.

 

Bij BRAL zijn we al enkele jaren op zoek naar nieuwe vormen van samenwerking tussen de overheid en burgers. Met deze video schetsen we hoe zo’n samenwerking zou kunnen helpen om wijken autoluw en groener te maken.

Een fijne school met goede leerkrachten en toffe kinderen. Wat wil je nog meer? Helaas ligt de school aan een smalle maar heel drukke straat. Auto’s kunnen elkaar niet goed kruisen en rijden soms zelfs over de stoep. Heel gevaarlijk voor de kinderen. Maar wat kan je daar als ouder of buurtbewoner aan doen?

Van bang naar trots in 6 stappen

Beeld je in dat je na een dagelijks praatje met andere ouders zin krijgt om samen actie te ondernemen. Je vindt een buurtwerker – of vond de buurtwerker jou? -  die je linkt met andere ouders en mensen uit de buurt om na te denken over oplossingen. Stel dat je dan van de buurtwerker te horen krijgt dat het Gewest, VGC én de gemeente steun willen geven aan bewonersgroepen om een experiment op te zetten om hun idee voor straten of pleinen te testen.

Dan is het spel op de wagen: in een werkgroep kan je voorstellen bestuderen, puzzelen en bijschaven om uiteindelijk middelen te krijgen om het idee te testen, evalueren, en bij te sturen. Van bang naar trots in 6 stappen, het kan!

Deze nieuwe vorm van steun aan burgerinitiatieven bestaat helaas nog niet, maar is volgens ons wel een goed idee. Een lage drempel om in te stappen dankzij de buurtwerker en de samenwerking tussen de administraties zorgt voor steun aan burgerinitiatieven die anders nooit het licht zouden zien. Want eerlijk, het kluwen aan projectoproepen is zelfs voor de doorwinterde burger-activist soms een doolhof.

Dankzij de samenwerking tussen verschillende overheden zouden burgers steun krijgen van de juiste administratie zonder dat ze zelf hun weg moeten zoeken tussen 4 of 5 projectoproepen. In dit voorstel hoeven ze geen budgetten en boekhouding te beheren. Toch kunnen ze het verschil maken in hun wijk dankzij de samenwerking met overheden en verenigingen.

Op deze manier kunnen we allemaal, gewest, gemeente, verenigingen en Brusselaars, de stad vooruithelpen!

Vélonema, ce sont des gratis séances de openlucht cinoche dans le Parc Fontainas (entre station prémétro La Bourse et Anneessens).

Met ons vrienden van Vélo M² - People Pedal Power, la Vidéothèque Nomade et le Centre Vidéo de Bruxelles, nodigt Cycloperativa u uit à pédaler (of niet), pour créer l'énergie nécessaire om korte films, docu en film te kunnen kijken.

Ma, als jullie ietske te lui of fatigués zijn, vous pouvez aussi mater le film dans un transat, ouaip, een beetje strand style achtig .

En om nog meer van dit cool moment te genieten, nous vous proposons un p'tit bar Zinnebier/En Stoemelings & jus + des petites choses à grignoter.

Met de steun  van La Ville de Bruxelles, Bxl Mobilité, Fédération Wallonie-Bxl, la Cocof, Bike for Brussels, l'ONF.

Organisatie : Cycloperativa, La vidéotheque Nomade, Centre Vidéo de Bruxelles, Vélo M²

Datum : 29/5/2021 – 20u-23u

Locatie : Parc Fontainas

Meer info : https://www.facebook.com/events/249078656994251

 

Op 29 mei 2021 komt het collectief Belgian Housing Action Day op straat om samen met De zorg in actie !  https://www.facebook.com/events/1676380212547110



Omdat fatsoenlijke en betaalbare huisvesting essentieel is voor de gezondheid (fysiek en mentaal) van ons allemaal.



Ontmoet elkaar om 15.00 uur op de Kunstberg rond ons spandoek.

  

✘ De eisen van de Belgian Housing Action Day http://www.housing-action-day.be/nl/home

✘ De eisen van De Zorg in actie  https://lasanteenlutte.org/nl/onze-eisen/

 

Borden en spandoeken zijn verkrijgbaar bij de BBRoW (Hennegouwenkaai, 29). Op te halen op dinsdag tussen 12u30 en 17u of donderdag tussen 13u en 17u. 

De luchtkwaliteit verschilt sterk van straat tot straat. Maar hoe zit het in jouw straat? Dat meet CurieuzenAir, het grootste en meest fijnmazige burgeronderzoek ooit naar de luchtkwaliteit in Brussel. Op 3.000 plaatsen brengen we de concentratie aan stikstofdioxide in de buitenlucht in kaart. En daar kan jij ons bij helpen.

Ik wil er deel van uitmaken!

Meedoen is eenvoudig: bevestig een paneel met meetbuisjes aan de buitenkant van uw raam. Je ontvangt hiervoor een kant-en-klaar meetpakket met duidelijke instructies. De meting start op zaterdag 25 september en duurt 4 weken. Op 23 oktober verzamelen we terug alle meetbuisjes. In februari 2022 krijg je het persoonlijk meetresultaat van de luchtkwaliteit in jouw straat.

Hoe zit het met BRAL?

BRAL werkt al lange tijd samen met de Brusselaars om de luchtkwaliteit te verbeteren. CurieuzenAir is de volgende stap in deze strijd. Naast onze medewerking bij het opzetten van de mediacampagne, hebben wij specifiek samengewerkt met medische centra, gemeenschapscentra, buurthuizen en verenigingen tegen armoede. Mensen die in armoede leven worden ernstiger getroffen door luchtverontreiniging, dus hun deelname is zeer belangrijk voor ons. Daarom organiseert BRAL groepsgesprekken in deze organisaties. Met CurieuzenAir doet BRAL waar het goed in is: alle Brusselaars samenbrengen voor een betere luchtkwaliteit en een leefbare stad.

CurieuzenAir in de media

Het project is dit weekend meer dan eens in het nieuws geweest! Neem een koffie en maak het jezelf gemakkelijk, hier is wat lectuur:

Foto: Stadsbiografie, Maxim Van den Bossche

Terwijl Brussel-Stad en Etterbeek wijkraden oprichten, maakt ook het Gewest werk van burgerinspraak. Een grotere betrokkenheid van de burgers en dat in een vroege fase bij grote stadsprojecten was allang een eis van ons. Zouden we de regering eindelijk geïnspireerd hebben?

Burgers vroeger aan zet in de openbare onderzoeken?!

In de eerste plaats kondigde Pascal Smet[1], Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw, onlangs in de parlementaire commissie voor Territoriale Ontwikkeling aan dat hij het openbaar onderzoek bij grote stedenbouwkundige projecten aan het begin van de procedure wil plaatsen, en niet pas aan het eind als alles al min of meer vastligt, zoals nu het geval is. 

Dit is goed nieuws, want zoals vele burgers vraagt BRAL al lang om burgers eerder en beter te betrekken bij grote stadsprojecten. In het bijzonder vroegen we in ons memorandum van 2019 voor vastgoedprojecten van 2.500 m² of meer een verplicht overleg met de omwonenden en de gebruikers van de stad te organiseren voordat de aanvraag voor een bouwvergunning wordt ingediend (punt 16).

BRAL vraagt bij bouwprojecten vanaf 2.500m² een verplicht overleg met de buurtbewoners en gebruikers van de stad vooraleer de bouwaanvraag wordt ingediend.

Een her-herziening van het BWRO/de CoBAT bij gratie van een evaluatie?

Om de procedures te herzien heeft Smet verklaard dat hij van plan is het wettelijk kader te wijzigen, namelijk het Brussels Wetboek van Ruimtelijke Ordening (BWRO) (CoBAT in het Frans). Dat is een noodzakelijke stap om deze procedures te herzien, maar die verre van eenvoudig is. Vergeet niet dat het BWRO pas aan het einde van de vorige regeerperiode werd hervormd na een lang proces. Het regeerakkoord van 2019 plant een evaluatie van deze herziening. De staatssecretaris wil deze evaluatie gebruiken om het onderzoek te heropenen en het wettelijk kader te veranderen… Volgt u nog? 

Een nieuwe participatieafdeling bij het Gewest!

Ook op gewestelijk niveau heeft minister Alain Maron, die bevoegd is voor participatie, van zijn kant in de parlementaire commissie voor financiën en algemene zaken eindelijk de oprichting aangekondigd van de fameuze participatiedienst die in het regeerakkoord van 2019 is voorzien. 

Nog dit jaar zal hij een "inspraakreferent" aanstellen die met zijn dienst zal werken binnen Perspective.Brussels, de administratie belast met territoriale ontwikkeling. De bedoeling is dat deze persoon en zijn collega’s ook andere stedelijke thema's zullen aansnijden. De nieuwe dienst zal worden belast met "de bevordering van participatie, dus een transversale opdracht die niet beperkt blijft tot territoriale ontwikkeling".

Het zal fungeren als kenniscentrum en zal analyses maken van wat elders op dit gebied wordt gedaan om deskundigheid op te bouwen, en zal "een evaluerende rol spelen voor toekomstige participatieprocessen". Dus dat is ook goed nieuws. 

Prima, maar laten we onze ogen openhouden

Wij van onze kant hopen dat de administraties en projectleiders in de toekomst inderdaad een beroep zullen doen op dit referentiepunt. Want laten we wel wezen: niemand zal verplicht worden om met deze nieuwe dienst samen te werken. Het is derhalve mogelijk dat de administraties hun zaken zelf zullen blijven regelen, zonder deze nieuwe, potentieel kritische actor daarbij te betrekken. Maron vermeldt echter dat de nieuwe dienst geen genoegen mag nemen met een passieve houding, maar dat hij "een actieprogramma zal voorstellen dat verder gaat dan de overheidsdiensten die erom vragen". En als de dienst in de loop der jaren deskundigheid en gezag verwerft, zoals in het geval van de Bouwmeester is gebeurd, kan burgerparticipatie nog een goede stap vooruit zetten. 

Wij hopen ook dat, ondanks de positie binnen Perspective.Brussels, de dienst toch voldoende speelruimte zal nemen om kritisch te zijn over alle administraties, ook over deze! Maron maakte melding van het voornemen van de regering om de instrumenten van de RPA’s (de richtplannen van aanleg, PADs in het Frans) te herzien vanuit het idee dat "het beter is om erin te slagen de participatie zoveel mogelijk vroeg in het planningsproces van grote stadsprojecten te laten plaatsvinden". Dat valt dan niet onder zijn bevoegdheid maar onder die van de minister-president die belast is met ruimtelijke ordening. Tot nog toe heeft de minister-president niets concreets in die zin aangekondigd met betrekking tot de reeks RPA’s die al ver gevorderd zijn in hun proces naar hun toekomstige inwerkingtreding. Een hoop vaagheid dus. 

Eén blinde vlek blijft: de planning

Naar onze mening blijft er een blinde vlek bestaan in wat niettemin een zeer belangrijke kwestie is voor de Brusselaars: de planningsprocessen voor grote projecten zoals de richtplannen van aanleg (RPA’s) of stadsvernieuwingscontracten (SVC’s). Hoewel de deur nu geopend wordt om het openbaar onderzoek eerder te organiseren, blijft het een feit dat het kader van een openbaar onderzoek vaak veel te beperkt is voor grote projecten. Volgens ons en vele burgers moet bij deze grote projecten het hele inspraakproces worden herzien met het oog op co-constructie. 

Zo vraagt BRAL in haar memorandum van 2019 om alle stadsplanning gefaseerd uit te voeren, met inspraak van de Brusselaars vanaf het begin. Concreet betekent dit voor de RPA’s: 6 maanden inspraak en visievorming; een openbaar onderzoek over de visie; de aanpassing van de visie op basis van de reacties tijdens het openbaar onderzoek; de uitwerking van het regelgevend gedeelte; een openbare voorstelling van dit regelgevend gedeelte, en tenslotte het genoemde openbaar onderzoek over het gehele RPA.

BRAL vraagt dat het BWRO alle stadsplanning inricht volgens een gefaseerd planproces, met inspraak van de Brusselaars vanaf het begin. De RPA’s moeten bijvoorbeeld starten met 6 maanden inspraak en visievorming.

Het is de hoogste tijd...

Gezien de inzet van de PAD Josaphat en andere PAD's, waarvan sommige binnenkort, na de zomer, terug moeten komen voor een openbaar onderzoek, en gezien de vele grote openbare en particuliere projecten zoals Lebeau-Sablon of Brouck’R waarvan het proces het vertrouwen van de burgers in hun instellingen heeft ondermijnd, zou dit alles echt een stap vooruit zijn!

We blijven het van nabij opvolgen.

Marie Coûteaux

[1]  “S'agissant de l'évaluation du Cobat, elle est prévue dans l'accord gouvernemental. Lors des négociations, les discussions ont surtout tourné autour de la problématique des délais. Depuis mon entrée en fonction, j'entends que cela prend trop de temps et que c'est compliqué. En outre, pour les grands projets, l'opinion de la population est demandée après coup, soit après les réunions relatives à ces projets et après l'intervention du maître-architecte de la Région de Bruxelles-Capitale. Il serait préférable de demander l'avis de la population en début de procédure, lorsque les discussions portent sur les programmes et les gabarits. Ces projets devraient faire l'objet d'une enquête et d'un débat public avant qu'une décision ne soit prise et que la procédure ne soit lancée. Une réflexion à ce sujet doit être menée." - Pascal Smet in de parlementaire commissie voor territoriale ontwikkeling

 

Stappen door de stad moet voorrang krijgen op straat én in het beleid. Dat is het doel van walk, opgericht door Trage Wegen en Tous à pied. BRAL ondertekende mee het manifest van walk.

De toekomst is aan de voetgangers en het wandelen, ook in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Met de oprichting van het platform walk zal de stem van de voetgangers in onze hoofdstad luider gaan klinken. walk verenigt Brusselse organisaties, collectieven en buurtcomités die streven naar een stad op mensenmaat. Waar te voet gaan de norm is en waar voetgangers zichtbaar zijn in de publieke ruimte en in het maatschappelijke debat. Het doel van walk: een voetgangersdynamiek op gang te trekken in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, zodat voetgangers voorrang krijgen op straat én in het beleid. Daarom lanceerde walk zichzelf op maandag 7 juni 2021 met een coronaproof event op en rond de Kunstberg in Brussel.

BRAL ondertekende mee het manifest van walk.

Iedereen voetganger

Of het nu in de vrije tijd is, op weg naar de metro of naar je auto die drie straten verder geparkeerd staat: alle mensen zijn voetgangers – ongeacht hun leeftijd, kleur of gender. Want stappen is makkelijk en goedkoop, doet deugd voor je gezondheid en mentaal welzijn, maakt geen lawaai en is goed voor de luchtkwaliteit. En het geeft je de kans om andere mensen te ontmoeten. Voetgangers zijn de pioniers van de stad van morgen.

walk, het manifest

Alleen: voetgangers worden nog al te vaak over het hoofd gezien. En daar gaat walk wat aan doen. Als platform brengt walk een diverse reeks Brusselse actoren samen, die de voetganger benaderen vanuit een hele reeks invalshoeken: mobiliteit, publieke ruimte, stadsplanning, verkeersveiligheid, gezondheid, ecologie, biodiversiteit, sport, vrije tijd en cultuur. walk nodigt die organisaties, instellingen, collectieven, comités enz. uit om het walk manifest te onderschrijven. In dat manifest formuleerde walk zeven actiepunten om van Brussel een voetgangersstad te maken.

Vinger aan de pols

De lancering van het platform walk volgt op een intensieve voorbereidingsperiode, die in oktober 2020 van start ging onder impuls van Tous à Pied en Trage Wegen. walk legde zijn oor te luisteren bij talloze Brusselse voetgangers en organisaties om samen de speerpunten en de aanpak van het platform te bepalen. walk voelde de pols van de Brusselse voetgangers tijdens Join the walk, een reeks walkshops rond diverse thema’s en een reeks ontmoetingen met Brusselse middenveldsorganisaties.

Momentum in het beleid

De lancering van walk valt samen met een gunstige wind bij de instellingen: Brussel Mobiliteit, Good Move en het Gewestelijk plan voor Duurzame ontwikkeling zetten in op actieve mobiliteit om van Brussel een gezellige en duurzame nabijheidsstad te maken. « Tegen 2025 moet Brussel een voorbeeldregio worden voor het gebruik van de actieve vervoerswijzen, een regio waar voetgangers en fietsers zich in optimale voorwaarden kunnen verplaatsen.» (p.156 GPDO).  walk grijpt dit momentum aan om meer aandacht te vragen voor voetgangers, de inrichting van de publieke ruimte en de verkeersveiligheid voor voetgangers.

walk heeft het manifest aan Minister van Mobiliteit Elke Van den Brandt overhandigd. Ze verklaart: "Voetganger zijn we allemaal wel eens. Stappen is met 37 % van de verplaatsingen binnen Brussel de belangrijkste vervoerswijze van ons Gewest. Goed voor de gezondheid en de leefbaarheid in de straten. Het is dan ook geen toeval dat voetgangers centraal staan in Good Move, het Brusselse mobiliteitsplan. Ik verwelkom met plezier de komst van walk, dat ongetwijfeld een belangrijke partner wordt om Brussel stap voor stap veiliger en comfortabeler te maken voor iedereen die onze stad te voet verkent."

De voetgangersdynamiek en de ondertekenaars

Meer dan 24 verenigingen, collectieven, instellingen en pleitbezorgers van voetgangers en wandelen hebben het manifest ondertekend. Buurtcomités, adviesbureaus, opleidingscentra, lokale verenigingen en beleidsmakers hebben het al onderschreven en bekijken de principes in ons Gewest te activeren.

Lees het manifest: manifesteNL.indd (filesusr.com)

De website: www.walk.brussels

Foto: Stadsbiografie, Maxim Van den Bossche

Dit jaar heeft het Brussels Gewest besloten IEB (Inter-Environnement Bruxelles) niet langer te financieren voor hun activiteiten rond stedenbouwbeleid. IEB vormt een kritische stem in een vaak complex debat en heel wat burgers en collectieven rekenen op hun inzet en expertise. BRAL betreurt dat er nog steeds geen structurele financiering bestaat voor het middenveld dat burgers ondersteunt rond stedenbouw.

We hebben in Brussel nood aan stabiele en duurzame ondersteuning van verenigingen die werken rond stedenbouw. Het stedenbouwbeleid heeft een grote impact op de ruimte waarin wij leven. Hoe we een leefbare stad plannen, bepaalt de gebouwen, de openbare ruimte en de wijken waar Brusselaars wonen, werken, en ontspannen. Het is voor ons evident dat de Brusselaars actief betrokken worden in het beleid rond stedenbouw zodat ze van bij het begin kunnen wegen op de visie en ambities van de stadsplanning. BRAL ARAU en IEB zetten samen al jaren, elk op onze manier, in op het betrekken van burgers bij het stedenbouwbeleid in Brussel.

We schreven eerder al dat er wat beweegt omtrent participatie in het stedenbouwbeleid: de individuele burger kan binnenkort (hopelijk) rekenen op een participatiedienst en een vroegere betrokkenheid in grote stadsprojecten (zie dit artikel van BRAL eerder deze maand). Maar tegelijk ontbreekt het nog steeds aan een structurele financiële ondersteuning voor het middenveld dat burgers in deze complexe materie ondersteunt.

Daarom doen we deze oproep aan de Brusselse gewestelijke regering: stel ook voor het stedenbouwbeleid een financieringskader op om het vele werk van Brusselse organisaties op een stabiele en transparante manier te ondersteunen.

Naar een structurele ondersteuning voor middenveld dat werkt rond stedenbouw

Op dit moment voorziet het Brusselse gewest geen structurele ondersteuning van het verengingswerk rond stedenbouwbeleid. Met structureel bedoelen we: een meerjaarlijkse financiering, op basis van duidelijke criteria en uiteraard jaarlijkse evaluaties. Die mogelijkheid is nochtans voorzien in de ordonnantie van 4 september 2008[1]: de Regering kan verenigingen meerjarige financiering toekennen binnen verschillende domeinen. Ze kan dit dus ook voor stedenbouwwerking.

Publieke financiering voor verenigingswerk rond stedenbouw was de afgelopen telkens jaarlijks aan te vragen. Dit jaar is er gekozen om te werken via een projectoproep die beheerd wordt door Urban. Die projectoproep geldt voor één jaar, en is gelimiteerd tot een maximumbedrag van 50.000 euro. BRAL is hierop ingegaan. Onze aanvraag voor 2021 is wel goedgekeurd, die van IEB dus niet. De keuze om dit jaar te werken met een duidelijke administratieve omkadering van een projectoproep is terecht, dat maakt deel uit van goed bestuur.

Maar de keuze voor kortlopende projectfinanciering in plaats van structurele erkenning is verontrustend. Kortlopende projecten zijn geen vervanging voor structureel en kritisch basiswerk. Er is op dit moment is er geen gezond evenwicht tussen structurele ondersteuning en projectsubsidiëring binnen het Brusselse stedenbouwkundige middenveld. Daarom doen we het nut van beide hier uit de doeken.

Het belang van een gezond evenwicht tussen structurele ondersteuning en projectfinanciering

Structurele en meerjaarlijkse financiering houdt in dat een overheid zich engageert om de dialoog aan te gaan met een kritisch middenveld. Wij, als middenveld, hebben op onze beurt de verantwoordelijkheid om burgers te ondersteunen en correct te informeren. Een actief middenveld is een plaats waar burgers zich kunnen verenigen om aan visies te werken, voorstellen te doen, protest te kanaliseren, en dus collectief te werken.

Projectoproepen kunnen een nuttige bijdrage leveren aan de stad. Projecten kunnen organisaties en burgers helpen om te experimenteren met nieuwe methodes, ideeën of initiatieven in de stad. Via projecten kunnen ook nieuwe initiatieven zichzelf verder ontplooien en zo ideeën vormgeven vanuit de praktijk.

Het evenwicht tussen de twee is van cruciaal belang. Structureel werk is de voedingsbodem voor projectwerk, projectwerk kan mee het structureel werk inspireren. Als het over het Brusselse stedenbouwbeleid gaat, ontbreekt dit evenwicht: er wordt nu gekozen voor jaarlijkse projecten, en een financieringskader voor structureel werk ontbreekt.

Projectoproepen kunnen structurele middelen niet vervangen. Projecten zijn tijdelijk en lopen op korte termijn. Structurele erkenning maakt continuïteit en stabiliteit mogelijk. In onze stad zijn er heel wat ontwikkelingen die net die continue aandacht en inzet vereisen, denk maar grote ontwikkelingen als Josaphat of Thurn en Taxis. Hier bouwen burgers en organisaties kennis en ervaring over meerdere jaren op. Organisaties hebben dan ook stabiliteit nodig om dat werk te kunnen doen, dat zich onder andere vertaalt in een stabiel personeelsbeleid en het voorzien van een werkplek.

Bovendien zijn (kortlopende) projectoproepen niet altijd aangepast aan de verwachtingen en noden van de bevolking en het middenveld van Brussel. Er ontstaan ideeën en initiatieven van burgers die een project niet op voorhand kan voorzien. Evengoed komt het voor dat initiatieven of vragen niet ondersteund kunnen worden omdat ze niet passen binnen de mal van het project. Het is de taak van het middenveld om nét ook deze noden te identificeren en er mee aan de slag te gaan, samen met de Brusselaar.

Daarnaast leiden projectoproepen tot onnodige concurrentie met organisaties die op de lange termijn werken, terwijl de stad al deze stemmen kan gebruiken.

Ten slotte zijn de administratieve lasten voor zowel het Gewest als de organisaties aanzienlijk als het over projectoproepen gaat. Nu dienen organisaties jaarlijks telkens opnieuw aanvragen in, met een activiteitenprogramma en een gedetailleerde begroting. Administraties moeten deze elk jaar opnieuw evalueren, adviezen schrijven en rapporteren. Het college moet elk jaar opnieuw een beslissing nemen. Een meerjaarlijks werkingskader met jaarlijkse evaluatie vereenvoudigt dit proces substantieel. Zo blijft er meer tijd over om in de diepte met elkaar in gesprek te gaan over dat wat de Brusselaars écht aanbelangt: een democratisch, duurzaam en solidair stedenbouwbeleid.

Actief en kritisch burgerschap vraagt inzet en tijd, en een stabiel kader om binnen te werken, zeker bij een complex thema als stedenbouwbeleid. Daarom vragen we dat de Gewestelijke Regering werk maakt van een structurele financiering voor stedenbouwwerk in Brussel.

[1] De “Ordonnantie met betrekking tot het subsidiëren van de verenigingen en de projecten ter verbetering van het stadsmilieu en het leefklimaat in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest”, 4 september 2008.