Artikels

Onze impact in 2020

Bijlagen

Onze 38 lidorganisaties en 91 individuele leden onderschrijven volmondig onze visie. Wat betekent voor ons een duurzaam Brussels Gewest:

Brussel biedt zijn inwoners alle kansen om zich te ontplooien en een behoorlijke levenstandaard te ontwikkelen
Brussel is een compacte en groene stad waar het goed is om te leven
Brussel heeft een heterogene mix aan bewoners én gebouwen met diverse functies
Brussel is een stad waar iedere - ook de minder-mobiele - bewoner en gebruiker zich vlot en milieuvriendelijk verplaatst
Brussel is minder afhankelijk van olie
Brussel produceert minder afval
Brussel geeft ruimte aan het ontwikkelen van innoverende initiatieven
De Brusselse overheidsdiensten, bewoners en gebruikers van de stad denken mee en werken samen in alle fasen van het beleid: voorbereiding, uitvoering, opvolging en evaluatie

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

Onze impact in 2020

De mobiliteitswerking

BRAL werkt aan een leefbare stad. Een van de manieren om dit te bereiken is duurzame mobiliteit. Wat we hieronder verstaan, lees je in onze visietekst “Het Brussel van BRAL”:

Brussel is een anders-mobiele stad

Brussel is een stad waar iedere - ook de minder-mobiele - bewoner en gebruiker zich vlot en milieuvriendelijk verplaatst. Door de nabijheid van functies kan iedereen de meeste verplaatsingen gemakkelijk te voet of met de fiets afleggen. Voor de enkele langere afstanden bestaan snelle fietsassen en een hoogwaardig milieuvriendelijk openbaar vervoer, de klok rond. Alles wordt dichtbij geproduceerd, niet aan het andere eind van de wereld. Producten worden vervoerd met performant en milieuvriendelijk vrachtvervoer. Het autogebruik is gedaald en daardoor hebben de inwoners en gebruikers van de stad zich de openbare ruimte opnieuw toegeëigend en ingevuld met groen en recreatie.

Als middenveldorganisatie neemt BRAL een positie in tussen overheid en bewoners, maar met een duidelijke eigen visie. We verdedigen de belangen van onze leden en achterban bij de overheid. En we maken beleidsbeslissingen begrijpelijk voor lokale bewoners en geven die informatie door. Om beide rollen goed te vervullen, zetten we continu in op innovatie en kennisontwikkeling. De werkmethodes van BRAL, die ook bij de mobiliteitswerking passen, zijn onder te verdelen in 3 grote luiken.

A. ROLLEN

a. BRAL is een stadsbeweging voor een duurzame mobiliteit

Als vereniging van bewonersgroepen, organisaties en Brusselaars, steunt BRAL haar achterban en leden die een duurzame mobiliteit in Brussel behartigen. We staan hen bij in concrete dossiers, geven uitleg bij procedures en plannen. We zetten samen acties op en onze standpunten worden in overleg en dialoog met leden en achterban bepaald.

Samen met onze leden, achterban en andere organisaties is BRAL een duidelijke stem in het Brussels debat over mobiliteit, publieke ruimte en luchtkwaliteit.

BRAL werkt samen met lokale bewonersgroepen, wijkcomités, andere organisaties. Afhankelijk van de actualiteit zal de samenwerking met deze groepen min of meer intensief zijn.

Bruxsel’AIR, Clean Air Bxl, Filter Café Filtré, voor luchtkwaliteit en mobiliteit
EUCG, TAO-AFI, GAQ, Coördinatie Europa… voor de Europese wijk
Welkomopdekleinering.be, AWB, schoolgemeenschappen, Atelier Groot Eiland, burgercollectieven en nieuwe initiatieven. We penden het werk dat we deden in de Zuidelijke Vijfhoek neer en verspreidden het als een Bralpublicatie, Pentagon Sud (zie onder)
Heroes for Zero over de uitdagingen rond verkeersveiligheid. Zij hebben samen met BRAL en Filter Café Filtré “Het Andere Atelier” georganiseerd.
We ondersteunen scholen en groepen voor een betere verkeersveiligheid in hun dagelijkse, lokale routes naar school.

b. BRAL stimuleert de overheid tot het voeren van een duurzaam mobiliteitsbeleid

BRAL is een partner van de Brusselse regering in het streven naar een duurzame mobiliteit en kwaliteitsvolle publieke ruimte.

BRAL is officieel erkend als gesprekspartner van de Brusselse Gewestelijke overheid. BRAL is lid van de Gewestelijke Mobiliteitscommissie (GMC), de Raad voor het Leefmilieu van het BHG en de Brusselse Hoge Raad voor Natuurbehoud. Een medewerker van BRAL is ook als expert actief in de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC). In die adviescommissies verdedigen we steevast de principes van een duurzame mobiliteit.

In 2020 wogen we zo onder meer op de adviezen van de GMC over de luchthaventram, de noodmaatregelen aangaande mobiliteit tijdens de COVID-periode, en de mobiliteitsfiches voor het herstelplan. Het was trouwens op voorzet van BRAL dat de GMC haar werkzaamheden tijdens de COVID-periode hervatte. BRAL drong aan op een overleg tussen de maatschappelijke actoren en een constructieve kennisdeling om de mobiliteitsmaatregelen te onderbouwen. We hebben rond de jaarwisseling ook veel tijd gestoken in de adviezen van de GMC en de Milieuraad over SmartMove, de voorzet voor een systeem van slim rekeningrijden.

Daarnaast geven we als mobiliteitsexpert ook advies aan meerdere overheidsinstellingen op diverse overlegmomenten. Dit kan gaan over de duurzame mobiliteit binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest maar ook in de intergewestelijke mobiliteitsdossiers wordt de expertise van BRAL regelmatig gevraagd.

In 2020 hebben we met de steun Brussel Mobiliteit een analyse uitgewerkt van de projectoproep Living Brussels, waarbij gemeenten subsidies krijgen om te experimenteren met autoluwe straten. Het voorstel van BRAL is om deze living labs meer ambitie te geven, en als eerste stap te integreren in andere gewestelijke subsidiekaders zoals ‘Inspirons le quartier’ van Leefmilieu Brussel.

Ook wanneer overleg niet officieel georganiseerd wordt, laten we via verschillende wegen onze stem horen aan de regeringspartners, parlementairen, gemeentebesturen. Open overleg staat voor BRAL hierbij centraal, we zijn er immers van overtuigd dat we vanuit een loopgravenpositie geen stad kunnen maken.

c. BRAL zet continu in op expertiseopbouw, -verspreiding en -uitwisseling, zowel intern als extern

BRAL bestaat sinds 1973, meer dan 40 jaar bewonersacties, waaronder acties over mobiliteit, daaruit vloeit een enorme dossierkennis. BRAL deelt deze kennis graag en stelt ze dan ook beschikbaar via haar archief.

Via onze lokale contacten met Brusselaars en bewonersgroepen, via discussies met politici, academici en administraties, of uitwisselingen met andere organisaties bouwt BRAL continu expertise uit. We volgen de verschillende mobiliteitsplannen en -projecten op de voet, net zoals academische studies en concepten. We doen dit zowel op Brussels, Belgisch als op Europees niveau. BRAL is lid van Transport & Environment (T&E) en Health & Environment Alliance (HEAL) en werkt regelmatig samen met andere Belgische of Europese partners.

B. CONCRETE ACTIES ROND LUCHTKWALITEIT

a. Politieke agendasetting luchtkwaliteit en mobiliteit

BRAL heeft de afgelopen jaren heel wat werk verzet om via citizen science te werken rond luchtkwaliteit in de stad. Via die methodiek kunnen Brusselaars de impact van buitensporig autoverkeer aankaarten, maar ook meedenken over hoe we verandering in gang kunnen zetten. BRAL deelt haar expertise ook in het opleiden van Brusselaars om zelf aan de slag te gaan, waardoor we een netwerk van burgers mobiliseren rond de link tussen milieu, gezondheid en mobiliteit. We spreken op die manier ook onderzoekers aan, en zelfs buitenlandse partners die nieuwsgierig zijn naar deze levendige Brusselse beweging.

Tegelijkertijd kunnen we bouwen op de expertise van deze groepen om, vanuit hun motivatie en dagelijkse praktijken als burger en als lid van een collectief initiatief op het scherp van de sociaalecologische transitie, mee na te denken over een ambitieus beleid voor Brussel. Voortbouwend op het citizen-lobbytraject dat BRAL al opstartte in 2018, en dat culmineerde in het politiek debat tijdens de Staten-Generaal van de Luchtkwaliteit in 2019, werkten we in de maanden na de verkiezingen met de verschillende community organizers van de AIR-collectieven een eigen agenda voor de Brusselse regering uit. Deze stelden we in het voorjaar 2020 voor aan respectievelijk de Brusselse Minister voor Leefmilieu Alain Maron (5 maart - in real life), en de Brusselse Minister voor Mobiliteit, Elke Van den Brandt (10 juni - online meeting).

De maatregelen die we presenteerden aan de ministers zijn volgens ons noodzakelijk voor het realiseren van een betere luchtkwaliteit in Brussel, en hoewel ze misschien op zich niet voldoende zijn, moeten ze zeker prioriteit krijgen in het beleid:

Ambitieuze wetten om de gezondheid van de Brusselse burgers te beschermen
Beter en democratischer toezicht op de luchtkwaliteit in Brussel
Een systeem om het autoverkeer te verminderen
Herinrichting van de openbare ruimte voor de burgers van Brussel

Deze eisen hebben we ook verspreid op de eerste International Day for Clean Air and Blue Skies (7 september). Wij drongen er daarbij opnieuw op aan dat de Brusselse regering vasthoudt aan de ambitie die zij zo duidelijk heeft uitgesproken aan het begin van haar ambtstermijn: “Er is al veel gedaan rond onze vier eisen. Maar er ligt nog veel werk op de plank om de verkenning en de voorbereiding om te zetten in daden. Nu is het tijd om actie te ondernemen om van Brussel een gezonde en inclusieve stad te maken die de ruimte en schone lucht biedt die de inwoners verdienen.” (Tim Cassiers, BRAL).

b. Piek-a-Boo! Digitaal op wandel met de Airbeam

Sinds 2015 werkt BRAL met Leefmilieu Brussel samen om, via meet-initiatieven, Brusselaars bewust te maken over de impact van luchtvervuiling, onder de noemer ExpAIR. We hebben dit project ook dit jaar verdergezet. Omdat collectieve meetacties moeilijk te organiseren waren, hebben we dit jaar gekozen voor een digitale wandeling: de Piek-a-Boo, want de pollutiepieken kunnen zich dankzij ExpAIR niet meer verstoppen.

Het resultaat zijn drie video’s waarin we op verschillende plekken in Brussel de luchtkwaliteit bespreken. Je vindt ze op onze website, of via de YouTube playlist.

Deel 1: In de eerste video nemen we je mee naar de voetgangerszone in het centrum van Brussel. We schudden het zoutvat in een salade om je uit te leggen welke factoren de concentratie fijnstof bepalen.

Deel 2: Aan de voetgangerszone in het centrum van Brussel is de luchtkwaliteit beter dan aan Kunst-Wet op de kleine ring. Hoe komt dat? En hoe is de luchtkwaliteit in de metro?

Deel 3. Met de Airbeam kan je lokale verschillen meten na meerdere sessies. In het Jubelpark bijvoorbeeld, is de tunnelmond in het midden van het park niet minder dan een schoorsteen van de uitlaatgassen. En dat zie je ook op de meter!

c. Citizen Conference 2020

Het samenbrengen van wetenschappers en Brusselaars, zowel geïnteresseerde burgers als betrokken professionals, is een tweede belangrijk deel van onze ExpAIR-werking. BRAL deelt nieuwe kennis over de luchtkwaliteit met het grote publiek. Het plan voor 2020 was om een conferentie te organiseren waarbij burgers en experten met elkaar in gesprek konden gaan. We hebben dit uiteindelijk op een virtuele manier gedaan, met een online conferentie die uit twee delen bestond. De kern van de conferentie bleef ook in deze online vorm overeind: informeren en uitwisselen van kennis en ervaringen. BRAL is ervan overtuigd dat dit het debat tussen burgers, administratie en wetenschappers verrijkt. We konden dit jaar niet heen om de COVID-pandemie, die heel wat belangrijke vragen opwerpt over luchtkwaliteit in de stad, en we hebben in ons programma dan ook sterk ingezet op die relatie tussen COVID en luchtkwaliteit.

Deel 1: Lezingen en vragenronde

Lezing 1: Benoit Némery (KU Leuven) ging in op de vraag :”Is er een relatie tussen COVID en luchtkwaliteit op vlak van gezondheid?” Belangrijk hierbij was de vermoede correlaties tussen luchtvervuiling en COVID-mortaliteit. Zorgt meer vervuiling in de lucht voor meer sterfgevallen door COVID-19?

Lezing 2: Frans Fierens (IrCELine) behandelde op zijn beurt de vraag: “Wat is de impact van een lockdown op de luchtkwaliteit?”, waarbij hij inging op de evolutie van de luchtkwaliteit tijdens de eerste lockdown, de daaropvolgende versoepelingsperiode, en de daaropvolgende nieuwe lockdown. Hij beperkte zich ook niet tot Brussel, maar verwees naar het hele land, en zelfs naar andere landen.

Deel 2: Ronde tafels (van dit deel zijn geen video opnames)

Voor het tweede gedeelte werkten we met break-out sessies die ingaan op actuele, specifieke Brusselse luchtkwaliteitsvragen. Een expert leidde kort het thema in, waarna een gesprek volgde tussen de deelnemers.

Citizen Science: “Curieuzeneus.Bxl: een nieuw burgerwetenschapsproject rond luchtkwaliteit” (met Florence Lepoudre, BRAL) en “Citizen Science for cleaner air: empowerment or tokenism?” (met Nicola Da Schio, VUB)

Low Emission Zone: “The justice of Low Emission Zones” (met Thomas Verbeek, University of Sheffield), en “Quelles oppositions des publics ciblés par la mesure ?” (met Pema De Merten – ULB).

La lutte contre la pollution de l’air: le manquement de la Région de Bruxelles-Capitale - Olivier Dikuta, ULB

d. De Lage Emissie Zone (LEZ)

Verder blijft BRAL bestaande maatregelen verdedigen. De door de vorige regering ingevoerde LEZ kwam geregeld onder vuur te liggen. Vanaf januari 2020 mochten euro 3 diesel wagens niet meer circuleren in het Brussels gewest. Bovendien kreeg ook de geplande totale uitstap uit wagens met verbrandingsmotoren vorm onder de huidige regering. Dat zette druk op de ketel.

De autolobby liet zich niet onbetuigd. Met conferenties, opiniebijdragen en journalistieke stukken werd twijfel gezaaid rond het diaboliseren van diesel. Door te goochelen met cijfers en slechts deelaspecten van uitstoot (bv. CO2) in het licht te stellen, sticht ze bewust verwarring. Het doel hiervan is ook duidelijk: het draagvlak onderuithalen voor de geplande dieselbans in vele Europese steden. Dat draagvlak ontstond als gevolg van dieselgate. BRAL bracht daar onderzoek van T&E tegen in, dat aantoonde dat ook de nieuwste diesels nog problemen hebben. Daarin spreekt BRAL haar steun uit voor een LEZ die naar ‘zero emission’ evolueert.

Daarnaast bracht BRAL samen met BBL en Greenpeace een open brief uit ter ondersteuning van de LEZ, die ook werd gepubliceerd op VRTNWS.

BRAL nam ook deel aan drie overlegrondes georganiseerd door Arbeid & Milieu (Reset.Vlaanderen). Daar ging het in discussie met vertegenwoordigers van armoede-organisaties, vakbonden, mobiliteitsorganisaties en academici over de zin van de LEZ. Veel aandacht werd besteed aan sociale rechtvaardigheid. Eerder publiceerde Arbeid & Milieu al een interview met BRAL-medewerkers Tim Cassiers en Liévin Chemin over onze werking.

C. CONCRETE ACTIES ROND MOBILITEIT

a. Good Move

Op 5 maart 2020 keurde de Brusselse regering het Good Move plan definitief goed. Daarmee zorgt het voor een stevige onderbouw voor een duurzaam Brussels mobiliteitsbeleid. Het kreeg voor dit plan internationale erkenning.

BRAL volgt in de komende jaren de uitvoering van dit plan, en dan vooral de transitie naar ‘good neighbourhoods’ - verkeersarme wijken - grondig op. We delen onze kennis over deze plannen met burgers en collectieven, maar ook met de ruimere wereld. Zo namen we deel op het onlinedebat “Welke kansen biedt het plan “Good Move Brussels” voor een slimme en duurzame mobiliteit?”, georganiseerd door de World Press Clubs Alliance for Climate. Je kan deze nog online bekijken via deze link (debat vanaf ca. 22m20s).

b. Pleidooi voor een ambitieus COVID-beleid

In maart 2020 werd onze maatschappij brutaal een halt toegeroepen. De uitbraak van COVID19 bracht ons land in een eerste lockdown. Het werd een mobiliteitsexperiment zonder voorgaande. Het verbod op niet-essentiële verplaatsingen liet Brussel voor het eerst sinds lang ademen, vrij van uitlaatgassen, geluidshinder en verkeersdruk. Inwoners gingen aan het wandelen en ontdekten de fiets.

Tegelijk werd het ook voor een groot deel van de stadsbewoners duidelijk hoe sterk de stedelijke ruimte afgestemd is op de auto. Op vele voetpaden en fietspaden in de stad was social distancing praktisch onmogelijk. BRAL bepleitte op verschillende fora een meer redelijke verdeling van de Brusselse openbare ruimte en zette mee haar schouders onder campagnes op sociale media zoals #makespaceforpeople. Deze wereldwijde beweging gelooft dat het tijd is om onze steden te bevrijden van auto’s en de straten terug te claimen na de lockdown. Ze kregen onze steun op onze site en via sociale media.

Woonerfcoalitie

Samen met andere Brusselse collectieven en middenveldorganisaties schoof BRAL het woonerf naar voren als een tussentijdse oplossing om ruimte te winnen voor levenskwaliteit en actieve verplaatsingsmodi. We stelden voor woonerven in te zetten om fijnmazige wandelroutes door de hele stad te creëren en zo te voorkomen dat Brusselaars geïsoleerd worden in afzonderlijke straten, pleintjes of parken. Een idee dat ook door BRUZZ werd opgepikt.

Deze oproep werd mee gesteund door Bruxsel’AIR, Clean Air Brussels, Critical Mass Brussels, Fietsersbond, GRACQ - Les Cyclistes Quotidiens, Filter Café Filtré, Heroes for Zero, Imagine Brabant, Les chercheurs d’air, Picnic the streets, Urban Foxes, Welkom op de Kleine Ring en EUCG.

Speelstraten

Verschillende Brusselse gemeenten richtten inderdaad woonerven in, al kwam het niet tot een grote aaneenschakeling ervan. Met het aflopen van de eerste lockdown periode kwam de aandacht meer te liggen op “tactical urbanism”: het tijdelijk en met beperkte middelen herinrichten van de publieke ruimte om zo de levenskwaliteit in de wijken te verbeteren. BRAL steunde en verspreidde de oproepen van de verschillende Brusselse overheden voor zomerspeelstraten, onder meer in twee interviews op BRUZZ (zie hier en hier).

Niet elke gemeente in Brussel heeft al een kant-en-klare procedure uitgewerkt waarmee haar inwoners aan de slag kunnen. Gelukkig is BRAL er om de Brusselaar te helpen. Dit is dan ook geen nieuw thema voor ons, al in 2008 hebben we hiervoor, samen met Inter-Environnement Bruxelles (IEB), actie ondernomen. We zorgden dit jaar dan ook voor een update van die actie, met praktische tips hoe zo’n speelstraat in te richten. Je vindt er affiches, formulieren, speeltips, … al wat je nodig hebt om te starten.

Ter Kamerenbos

Een prangend en symbolisch dossier werd het Ter Kamerenbos. Tijdens de lockdown werd het afgesloten voor autoverkeer en werd het een paradijs voor fietsers, skaters, rolschaatsers, waveboarders, steppers en wandelaars.

Naarmate het autoverkeer opnieuw op gang kwam na de lockdown, kwam er druk op deze groene long van Brussel. Samen met buurtbewoners en andere middenveldorganisaties zette BRAL zich in voor Ter Kamerenbos 100% autovrij. We gaven een push aan de petitie opgestart door een buurtbewoner, en bleven de ambitie voor de Stad Brussel hoog houden.

Samen met Greenpeace, GRACQ, Fietsersbond, EUCG, Critical Mass Brussels, Heroes for Zero en Bruxsel’AIR zetten we een postkaart actie op, waarbij we mensen uitnodigden om de vraag voor een autovrij Ter Kamerenbos kracht bij te zetten door een postkaart te versturen naar bevoegde schepenen en ministers.

In september lanceerde de stad Brussel een testfase met een sluiting voor 90%. BRAL blijft dit dossier opvolgen. In december werkten we samen met ARAU een aantal concrete voorstellen uit voor het park zelf en de Waterloose steenweg.

Op vier december steunden we de honderden kinderen die samenkwamen bij de Sint in Ter Kamerenbos, hun grote wens was om het park als een veilige speelplek te houden.

Naar een exit-strategie

Nog crucialer werden de debatten rond de exit-strategie. De terugkeer van de auto, samen met een verminderd gebruik van het openbaar vervoer, dreigde de nieuwe wandelaars en fietsers te overspoelen. BRAL bepleitte om met Good Move als handleiding de gecreëerde infrastructuur (corona-pistes, woonerven, voetgangerszones…) te beoordelen op hun merites inzake de nodige omslag naar duurzame mobiliteit.

Ook op initiatief van BRAL kwam de GMC voor het eerst sinds de coronacrisis weer samen om de Brusselse overheid te adviseren inzake de urgentie-maatregelen en de exit-strategie.

c. Looper: living labs voor verkeersveiligheid

Voor het tweede deel van LOOPER verhuisde de living lab naar een andere wijk en hielp het een basisschool een schoolstraat op te zetten om de verkeersveiligheid voor haar leerlingen te verbeteren. Een schoolstraat is een tijdelijke wegafsluiting voor het gemotoriseerde verkeer voor een school. De living lab sloot zich aan bij een bestaand initiatief dat gesteund werd door de gemeente en de directeur van de school. Bewoners, ouders en leerlingen werden allemaal uitgenodigd om de schoolstraat te evalueren, te implementeren en te verbeteren.

Het project ging van start in juni 2019 en de schoolstraat zelf ging van start in september. De hele planning werd echter stopgezet als gevolg van de COVID-19-crisis.

In de “Synthesis for Policy Makers report" deelt het consortium haar ervaring binnen dit project. Ook BRAL deelt via haar website haar ervaringen om andere initiatieven te helpen bij het opstarten van een schoolstraat.

d. Het Andere Atelier

De Brusselse regering wil een nieuw Gewestelijk Actieplan Verkeersveiligheid opstellen voor 2021-2030, om tegen 2030 ‘Vision zero’ te bereiken. Bij de opmaak van dit plan nam de overheid zich voor om zoveel mogelijk stakeholders te betrekken. Tegelijk erkende ze ook dat het opstellen van zo’n Actieplan zich moet verrijken met een breder maatschappelijk debat. Op die manier krijgt het actieplan ook voeling met wat er leeft: zo stoelt het zich op de dagelijkse beleving van de stad door haar bewoners en gebruikers. Tegelijk worden de stad en haar burgers uitdragers van het plan en haar ambities.

Net om die voeling met de stad te bereiken, organiseerden de burgerorganisaties Heroes for Zero, Filter Café Filtré en BRAL een “Ander Atelier”, dat het debat uit de 'formele' context van het planproces haalt. Het ‘Andere Atelier’ wou burgers, collectieven en organisaties betrekken en de kracht van de verbeelding inzetten om op een positieve manier te overtuigen. We deden dat door (1) ons te inspireren aan buitenlandse voorbeelden, (2) door met ‘boots on the ground’ door de stad te trekken (wandelingen in de stad waarbij verkeers(on)veiligheid tastbaar werd) en (3) door een co-creatief “Horizon atelier” waarbij de deelnemers collectief aan de slag gingen om een verkeersveilig Brussel te verbeelden. De buitenlandse inspiraties werden in interactieve online sessies gepresenteerd, en zijn nog steeds te bekijken via YouTube pagina. Het gaat om voorbeelden uit Parijs, Oslo en Berlijn. De wandelingen in Ganshoren, Evere, en Sint-Gillis zijn in 4-minuten filmpjes ook op YouTube te vinden. In 2021 worden de belangrijkste vaststellingen in een eindrapport verzameld.

e. Lessen uit Parijs

BRAL was eerder op het jaar al eens gaan luisteren in Parijs, tijdens onze excursie in het voorjaar (zie verder). We bekeken de vooruitgang van het RER vélo, de toekomstperspectieven voor de Périphérique, de ontwikkeling van een nieuwe tramlijn, en het terugwinnen van publieke ruimte op de auto aan heel wat symbolische grote rotondes. De opgedane kennis en inzichten deelden we via onze website.

f. Groen-blauw in de stad

Al enkele jaren denkt BRAL samen met BSI-BCO, AWB, WelkomopdeKleineRing (ontpopt uit Bye Bye Kleine Ring) en vele andere partners na over de Vijfhoek als metropolitaan centrum voor een ecologische stad. Het onderzoek van Brussels Centre Observatory van het Brussels Studies Institute (BSI-BCO) naar het Brussels grootstedelijk centrum leidde tot een visie die de voetganger centraal stelt in het hele stadscentrum, iets waar BRAL zich in kan vinden. De visie sluit aan bij het Gewestelijk Plan voor Duurzame Ontwikkeling en Good Move. Eind 2019 konden we concreet aan de slag met een project blauw-groen in de zuidelijke vijfhoek, gesteund door de VGC in het kader van Stedelijk Beleid.

Project Zuidelijke Vijfhoek – tussentijdse resultaten van de co-productieve workshops door AWB, BRAL, BSI-BCO en Bye Bye Kleine Ring. © AWB, 2018

BRAL werkte ook in 2020 verder aan dit ‘groenblauw project’, waarbij we samen met verschillende partners inzetten op het creëren van een netwerk van productief groen en verzachte mobiliteit. Het voorstel hier bestaat uit het creëren van een netwerk van lokale scholen en lokale organisaties (bv. buurthuizen, Kind en Gezin, jeugdcentra, kinderdagverblijven, enz.) op basis van voetgangersmetriek. Deze straatruimtes zijn tegelijkertijd veilig, beveiligd en ademend, omdat ze vrij zijn van de dominantie van het gemotoriseerde verkeer. Daarnaast zijn de "vergroening" en de doorlaatbaarheid van het stadscentrum van Brussel, in combinatie met de versterking van de blauwe netwerken, toekomstige uitdagingen in de strijd tegen “hitte-eilanden”. BRAL interviewde verschillende actoren rond de as om de potentiële zones en linken te identificeren. Een eerste workshop bracht deze eerste ideeën en actoren samen om verder te werken naar een concreet netwerk. In 2020 worden de ideeën verder uitgewerkt naar interventies.

g. Zonale heffing en autofiscaliteit

De invoering van een zonale heffing is al jarenlang een strijdpunt voor BRAL. Toen de Brusselse regering vorig jaar de deur openzette voor een zonale, Brusselse heffing op basis van de Low Emission Zone en de ANPR-camera’s (Automatic Number Plate Recognition, automatische nummerplaatherkenning) juichten we dit toe. Net zoals de ambitie om het “systeem van de Belasting op de Inverkeerstelling (BIV) [te] herzien door een grotere progressiviteit, in functie van de milieuprestaties van de voertuigen (gewicht, reëel vermogen en soort brandstof), in te bouwen om de aankoop van voertuigen die niet aangepast zijn aan het verkeer in een stedelijke omgeving, te ontmoedigen.” (Uit het Brussels Regeerakkoord 2019-2024, p. 81)

Zo’n systeem is natuurlijk niet zonder gevolgen, voor de Brusselaar en de pendelaar. BRAL besprak daarom dit Brussels dossier met de Belgische milieuverenigingen. Gezien geen enkel ander gewest bereid leek om een systeem van slimme kilometerheffing op tafel te leggen, spraken de milieuverenigingen samen hun steun uit voor de Brusselse overheid om door te gaan met dit plan.

Tijdens de coronacrisis hield BRAL het thema warm, met een aantal bijdragen in haar nieuwsbrief en op de website. Meermaals wees BRAL erop dat de zonale heffing het puzzelstukje is om echt aan traffic calming te doen, zonder verkeerstromen te verplaatsen of congestie te doen toenemen.

In oktober 2020 werden de contouren van het instrument zichtbaar. Het kreeg ook een naam: SmartMove. BRAL juichte de komst ervan toe, en onderlijnde tegelijk dat de modaliteiten vooral ten dienste moeten staan van een verminderde autodruk, niet van de regionale kas van de Brusselse regering. In de publieke opinie werd er met scherp geschoten op het instrument. BRAL regeerde met een bijdrage samen met Greenpeace, Filter Café Filtré en MOBI van VUB, die ook online op Le Soir verscheen.

In de toekomst zal BRAL het voorgestelde instrument - een combinatie van een cordonheffing en een kilometerheffing - grondig analyseren op haar verdiensten. We pleiten er vooral voor om duidelijke doelstellingen inzake mobiliteit te koppelen aan het instrument. Enkel zo kan men de modaliteiten bijsturen of aanpassen in functie van het al dan niet behalen van deze objectieven.

h. Autosalon 2020

Een coalitie van verenigingen en burgerbewegingen, actief rond duurzame mobiliteit, riep de overheid op om de promotie van auto's, inclusief reclame, aan banden te leggen. Er is urgentie: luchtverontreiniging tast onze gezondheid aan, de klimaatnoodtoestand is uitgeroepen en actieve weggebruikers riskeren elke dag hun leven. De coalitie riep ook de burger op om niet deel te nemen aan deze hoogmis van autoreclame en begon een petitie.

Zoals altijd gaat de aanloop naar dat salon gepaard met een stortvloed aan publiciteit, vooral voor krachtige, snelle, massieve en dus gevaarlijke auto's. Deze reclame palmt massaal alle media en de openbare ruimte in. Eraan ontsnappen is onmogelijk.

Deze coalitie vraagt daarom:

Het einddoel is om alle reclame voor auto's af te schaffen.
Een eerste stap is om reclame te verbieden voor voertuigen met een te hoge uitstoot van schadelijke stoffen, een te hoog gewicht, en een vermogen, snelheid en vorm die gevaarlijk is voor andere weggebruikers.

Op donderdag 5 december 2019 hield FEBIAC, de Belgische automobiel- en tweewielerfederatie, haar persconferentie voor het Autosalon jaargang 2020. Een coalitie van BRAL, GRACQ, Bruxsel’AIR, IEW, en Fietsersbond was erbij met haar eigen perscommuniqué, en deelden tijdens de persconferentie van FEBIAC voor haar kantoren flyers uit met een oproep om niet naar het autosalon te gaan #BoycottAutosalon. Zoals onze eigen Piet Van Meerbeek het later in de studio’s van BRUZZ stelde: ‘is het Autosalon nog wel van deze tijd?’.

BRAL was met een fotobooth te vinden op het Autosalon. BRAL ging in gesprek met de bezoekers van het Autosalon. Tijdens een minifotosessie konden de bezoekers van het Autosalon dromen over hun nieuwe auto. Ze namen plaats achter het stuur om te watertanden van hun automobiele toekomst. Met de bergen of de stad op de achtergrond waanden ze zich in een autoreclame. Maar wat ze niet wisten, was dat deze fotoshoot nep was. De bezoekers kregen geen foto, maar wel een flyer mee naar huis. De fotoshoot was nep om aan te kaarten dat de publiciteit voor auto’s ook nep is. Terwijl de reclame een beeld schetst van autobestuurders die vlotjes zoeven door de stad, rijden automobilisten er eigenlijk aan amper gemiddeld 11 kilometer per uur. Waar de baan op een reclameaffiche altijd leeg is, staat een Belg eigenlijk jaarlijks gemiddeld 55 uur in de file. En terwijl je vaak heerlijke bestemmingen te zien krijgt in televisiespotjes, adem je in diezelfde files een ongezonde hoeveelheid slechte lucht in.

Op 11 januari trokken we de straten in. De coalitie organiseerde een critical mass, die voor de gelegenheid een “Mythical Mass” werd, genoemd naar de mythes die autoreclames aan de man trachten te brengen, maar die niets te maken hebben met de trieste realiteit. Het was een feestelijke optocht, met jong en minder jong!

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

© Sauvons la friche Josaphat

De storm rond de Josaphatsite gaat nog niet liggen. De Friche en haar fans waren heet nieuws de afgelopen weken. Een overzicht!

De Friche Josaphat in Schaarbeek staat in het oog van een grote stadsstorm. Dit oude rangeerstation is het strijdtoneel van een Richtplan van Aanleg, een groots planningsinstrument in Brussel dat de bestemming betonneert voor de komende decennia. De regering plant er nu onder andere 1.600 woningen. Geen goed plan, als je het ons vraagt. We maakten een Manifesto Plan B Josaphat met meerdere scenario's van verenigingen en bezorgde burgers.

We zijn dan ook bijzonder opgetogen dat vele spelers zich het lot aantrekken van dit bijzonder stuk natuur in Brussel. Bijna 15.000 mensen tekenden al de petitie tegen de betonnering van de Friche. Ook jij kan nog tekenen!

De Friche Josaphat was heet nieuws de afgelopen weken. Kan je nog volgen? Een overzicht van de artikels uit de pers.

Betoging in Schaarbeek voor het redden van de Friche Josaphat (17-18/03/2021)

The Bulletin rapporteerde over de betoging voor het redden van Wasteland Josaphat. Naast het gebrek aan incidenten pikken ze er ook uit dat de activisten aanklagen dat "the housing would be largely privatised: between 73 and 78% of private housing on 100% public land." Dat is volgens ons pas een waste!

In La DH legt Marie uit waarom ze betoogt: “Cette vingtaine d'hectares est devenu une véritable réserve naturelle. La biodiversité s'y est beaucoup développée, à tel point que la friche compte plus d'espèces d'abeilles que dans le Zwin. Il faut absolument préserver cela."

Het Nieuwsblad was ook op de betoging. Zij voelden vooral onbegrip bij de jongeren. “Zeer veel diersoorten hebben zich hier kunnen vestigen, waaronder 110 vogelsoorten, 150 soorten wilde bijen en 29 soorten libellen. We snappen dan ook niet waarom de Brusselse Regering deze plek wil volbouwen. Er is enorm veel leegstand in het gewest. Het lijkt ons daarom nuttiger om die gebouwen te gebruiken daarvoor.”

In Bruzz hoopt scholiere Lisa-Marie op meer dan een paar kleine veranderingen aan het plan, “want in 2021 kan zoiets op een prachtig stuk natuur niet”. Steyn heeft het in een video op Bruzz over de verminderde demografische groei en ons alternatief plan B, dat stelt dat het groen groen moet blijven en de stad kan groeien op de ondergebruikte oostkant van de Friche. Het thema kreeg ook een interview op voorhand en haalde ook het avondnieuws op Bruzz.

BX1 ging ter plekke filmen op de betoging. Les défenseurs de la friche demandent un débat public serein et de qualité pour “combiner la nécessité de construire des logements et la nécessité de protéger ce qu’il nous reste“.

Le Soir belichtte de facetten van het Plan B Josaphat, met aan het woord het Team Leopold III. Zij hameren erop om de publieke, open ruimte van de Friche niet te verknoeien, maar het ontwikkelingspotentieel errond te benutten. Aan het woord ook de Brusselse Bouwmeester die de huidige gang van participatiezaken in vraag stelt. Hij laat optekenen: « La participation doit se faire beaucoup plus en amont. » Participatie veel vroeger in het proces beginnen, lijkt ons een nuttige opmerking voor het hele stedenbouwbeleid.

SAU vraagt best and final offers aan projectontwikkelaars

La Libre stelde terecht dat burgercollectieven buitengesloten waren van de gesprekken nadat de SAU aan bouwpromotoren hun ‘meilleure offre finale’ moesten aanbieden voor de eerste fase van het project. Bij monde van Steyn Van Assche : “La culture du débat ouvert manque à Bruxelles”

In Bruzz vroeg Steyn zich af wat het nut was van het openbaar onderzoek als de bouwpromotoren al een ‘best and final offer’ mochten indienen voor fase 1 van PAD Josaphat.

La Libre publiceerde ook de bijdrage van Eric De Plaen, jurist en natuurgids, waarin hij afvroeg of we over het verlies aan biodiversiteit en de klimaatontregeling zullen blijven praten, of zullen handelen.

Le parc Avenue des Jardins - sauvé

Het nieuws bereikte ons ook dat een van onze partners haar eis ziet ingewilligd. Sauvons le parc Avenue des Jardins wilde - de naam zegt het al, het park redden aan de Bloementuinlaan in Schaarbeek. Dit is gelukt: de nieuwe school zal daar niet neergepoot worden, maar wel “ergens” op de perimeter van de PAD Josaphat lezen we op BX1 en La Capitale. Dit hoeft geen heikel dilemma te zijn: het is mogelijk om de school in te planten op de oostkant van de Friche zonder de biodiversiteit te schaden. Daarin blijven we schouder aan schouder staan.

Doe mee!

Wil jij ook iets doen om de Friche te redden? Teken dan al zeker de petitie! Blijf op de hoogte van komende acties door ons te volgen op sociale media (Facebook, Twitter en Instagram) of via onze nieuwsbrief. Je kan je op Facebook ook lid maken van de groep 'Sauvons La Friche Josaphat' om de community te ondersteunen en de laatste nieuwtjes te volgen over de Friche, zoals welke dieren men deze week heeft gespot!

Lijst

18/03/2021 Bulletin: https://www.thebulletin.be/activistscall-preservation-josaphat-wasteland
17/03/2021 – Le Soir : https://plus.lesoir.be/361315/article/202103-17/schaerbeek-le-combat-pour-la-preservation-dune-friche-met-au-defi-la-democratie
17/03/2021 – Dhnet : https://www.dhnet.be/regions/bruxelles/schaerbeekdes-enfants-manifestent-pour-preserver-la-friche-josaphat-6052416b9978e2410fb3fad3
17/03/2021 – Nieuwsblad : https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20210317_95891937
17/03/2021 – Bruzz : https://www.bruzz.be/milieu/vervoortheb-je-ons-gehoord-zestigtal-jongeren-wil-josaphatsite-als-natuurgebied-zien-2021
17/03/2021 – Bruzz: https://www.bruzz.be/videoreeks/woensdag17-maart-2021/video-strijd-om-het-groen-van-josaphatsite-te-beschermen-nog
16/03/2021 – La Capitale: https://lacapitale.sudinfo.be/763509/article/202103-16/schaerbeek-le-futur-athenee-communal-olympe-de-gouges-est-relocalise
15/03/2021 – BX1: https://bx1.be/categories/news/schaerbeekle-futur-athenee-communal-relocaliser-sur-le-site-de-lancienne-gare-josaphat/
06/03/2021 – La Libre: https://www.lalibre.be/regions/bruxelles/frichejosaphat-la-culture-du-debat-ouvert-manque-a-bruxelles
04/03/2021 – La Libre : https://www.lalibre.be/debats/opinions/natureet-logement-en-ville-ne-sont-pas-contradictoires-sauvons-la-friche-josaphat
05/03/2021 – Bruzz : https://www.bruzz.be/stedenbouw/brusselsgewest-vraagt-best-and-final-offers-voor-josaphatsite-2021-03-05
07/01/2021 – VRT: https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/01/07/2020vier-nieuwe-wilde-bijensoorten-vonden-hun-weg-naar-ons-lan/

Ook in onze stedenbouwwerking hanteren we een duidelijke eigen visie. BRAL streeft naar een toekomstgerichte en participatieve stedenbouw. We werken aan drie kernthema’s:

Brussel is een compacte en groene stad
Brussel is op een doordachte en hoogwaardige manier verdicht. Leegstand is verdwenen en onbebouwde zones kregen nieuwe woningen, handel, tewerkstelling en diensten. Andere zones of plekken zijn dan weer groen geworden. Gebouwen en natuur zijn overal met elkaar verweven. De groene ruimten vormen een netwerk, met als doel een optimale beweging van koele en zuivere lucht naar de bebouwing en een maximale biodiversiteit.

Brussel is een heterogene stad
Brussel is een stad waar sociale en functionele gemengdheid heerst. Er bestaan geen grote sociale verschillen tussen wijken, geen monofunctionele zones en ook op het niveau van de gebouwen bestaan diverse functies zoveel mogelijk naast elkaar.

Brussel biedt zijn inwoners alle kansen
Iedereen kan zich een behoorlijke en geschikte woning veroorloven. Het recht op wonen primeert op het recht op privé-eigendom.

Als middenveldorganisatie met een positie tussen overheid en bewoners voeren we onze stedenbouwwerking op verschillende manieren uit:

We organiseren terreinbezoeken waarmee we bewoners en experten om stedenbouwkundige vraagstukken in beeld brengen in Brussel.
We zetten samenwerkingen op met andere organisaties, in Brussel en daarbuiten.
We voeren gedegen analyses uit in het kader van openbare onderzoeken, waarbij dit jaar veel aandacht is gegaan naar de befaamde ‘Richtplannen van Aanleg’. We maken ook analyses van specifieke vraagstukken of belangrijke stedelijke projecten in Brussel, zoals de Josaphatsite, Neo, of de planning van nieuwe woningen aan het Kanaal. Met die analyses adviseren we de overheid en het grote publiek. Zo bewegen we de Brusselaars om ook te reageren op de openbare onderzoeken.
Ook wat betreft stedenbouw speelt BRAL haar rol als officieel erkende gesprekspartner van de Brusselse gewestelijke overheid. Een medewerker van BRAL is als erkend expert lid van de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie, en BRAL is ook vertegenwoordigd in de Gewestelijke Milieuraad en de Brusselse Hoge Raad voor Natuurbehoud. In die adviescommissies behartigen we de belangen van de Brusselaars en dragen we bij tot het beleidsvoorbereidend werk.

A. TERREINBEZOEKEN IN EIGEN PRODUCTIE

a. Parijs

Van donderdag 6 tot vrijdag 7 februari 2020 kon je met BRAL naar Parijs. We gaven de kans aan 25 personen om de lichtstad te bekijken door een typische BRAL-bril. We verkenden la ville de demain. Het was leuk maar we gingen natuurlijk niet voor ons plezier naar Parijs. Er kwam véél informatie op ons af. Check het overvolle programma.

Er kwam zo veel informatie op ons af dat we naast een visueel verslag ook 3 inhoudelijke verslagen maakten.

Mais oui mais oui Paris ! Deel 1: stedenbouw
In Parijs zien ze het groots: hoge dichtheid, hoge klimaatambities, veel sociale huisvesting. Le grand Paris! Maar wat ligt er achter de grote geste en de indrukwekkende cijfers?
Mais oui mais oui Paris ! Deel 2: Ça bouge à Paris !?
De mobiliteitsacolieten in en rond BRAL trokken met hoge verwachtingen naar Parijs. Het mag zeker niet verbazen. De Franse hoofdstad wordt immers kicking and screaming de 21ste eeuw ingetrokken door haar burgemeester Hidalgo, zo luidt de klok in mobiliteitsmilieus. “Paris monte à vélo”, galmt het. Wij dus ook. Maar ook een nieuwe tramlijn, het verkeersregime op de périphérique, en de heraanleg van autorotondes naar verblijfsruimte staan op ons programma.
Mais oui mais oui Paris ! Deel 3 : een nieuw klimaatplan
Parijs blinkt uit met zijn maatregelen voor het klimaat en duurzame ontwikkeling. Terwijl onze Minister belast met Klimaattransitie een Klimaatplan opstelt voor Brussel, maakten wij alvast een verslag van het Klimaatplan van Parijs, dat we konden ontdekken tijdens onze reis in februari.

b. Defensie - Tour-Défense

In prachtig zomerweer fietsten we rond én over het terrein van de NAVO-site. Het was niet eenvoudig om alles volgens de toenmalige corona-regels te organiseren maar dankzij een systeem van verzenders en ontvangers, een boel aparte micro’s en een interventieteam om alles te ontsmetten, lukte het. De interesse was groot, we moesten mensen weigeren, en uiteindelijk gingen we met een 45-tal mensen op stap.

De inzet van de tocht was onder andere het Richtplan van Aanleg Defensie dat in opmaak is en tevens een unieke samenwerking tussen Brussel én Vlaanderen. Onze gastsprekers lichtten de plannen toe net als de verschillende uitdagingen ter plekke. Onze ‘officiële’ gastsprekers waren Jeroen Reyniers (Vlaamse Landmaatschappij), Sven De Bruycker (Perspective.Brussels), Veerle Van Hassel (Departement Omgeving), Louis de Jaeger (Future Proof Landscape Design) en Bart Meuleman (Agentschap Natuur en Bos). Om extra veel mensen de kans te geven mee te genieten maakten we een videoverslag en een begeleidend schriftelijk verslag. We onthouden vooral dat verbindingen (groene, intermenselijke, intergewestelijke en zachte mobiliteit) belangrijk zijn.

B. OPENBARE ONDERZOEKEN

a. Richtplannen van Aanleg

De openbare onderzoeken van de meeste Richtplannen van Aanleg waren afgelopen eind 2019, maar daarmee was de kous niet af. Er kwamen massaal veel opmerkingen tijdens de openbare onderzoeken en begin 2020 verenigden verschillende bewonersgroepen zich als “collectief Bas les PAD” (Plan d’Aménagement Directeur). Ze kregen daarbij steun van de klassieke stadsverenigingen zoals IEB, ARAU en BRAL. We kopten in 2020: Eendracht maakt macht: nieuw burgerplatform tegen de RPA’s en BASlesPAD: Iedereen is het eens over het slechte bestuur van de PAD’s!

Ook binnen de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie werd er nog intensief gewerkt rond de RPA’s. In 2020 gaf de commissie advies over de RPA’s Wet, Hermann-Debroux, Josaphat en Heyvaert.

Ninoofsepoort

In de PAD Ninoofsepoort was er in 2020 belangrijk nieuws op te tekenen: de eigenaar van het terrein begraaft zijn plannen en stelt het terrein te koop. Sinds de opmaak van het Richtplan van Aanleg in 2019 stond ‘de Driehoek’ van de Ninoofsepoort (2019) in het middelpunt van de belangstelling, vooral omwille van de geplande torens. Dit doet ons hopen op een Ninoofsepoort: een overwinning van het ‘recht op de stad’ op grondspeculatie.

Josaphat

We schreven het al in 2019: als één Richtplan het verdient om groen & biodiversiteit als prioriteit te krijgen, dan is het de Josaphatsite. Uit respect voor de enorme rijkdom aan dieren en planten zegt BRAL, samen met de omwonenden: ‘Sauvons La Friche Josaphat’. In mei 2020 stuurde de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) de plannen voor Josaphat terug naar af. BRAL kan hen enkel gelijk geven, samen met vele burgers.

In september 2020 voerden we de druk op op de regering, omdat die het plan mogelijks in tweede lezing ging goedkeuren. We vroegen met aandrang een stop van het Richtplan, omdat de eerste fase al een betonnering van de Friche zou betekenen. Het is volgens Sauvons La Friche Josaphat, Josaph’Aire, BRAL, Natagora Bruxelles, IEB, ARAU, collectief ‘Bas les PAD’ en bewoners van de buurt beter om meteen een nieuw plan te maken.

Naar het einde van het jaar toe zetten we mee onze schouders onder de actie #PlanBJospahat. Met deze actie op sociale media vroegen een 10-tal verenigingen een radicaal ander plan voor de ontwikkeling van de ‘Friche’ Josaphat. Radicaal maar wel constructief, we laten ontwikkelingskansen open en reiken de hand naar de overheid om samen verder te werken aan een nieuw plan.

b. Andere openbare onderzoeken

BRAL reageerde op verscheidene openbare onderzoeken met zeer concrete input (al hadden we idealiter veel eerder in het proces kunnen reageren): Picardstraat, Havenlaan, Lebeau-Sablon en Brouck’R. Die laatste verdient voor ons een diepgaandere studie.

We merken dat veel mensen niet op de hoogte zijn of moeite hebben om de complexiteit van de inzet en de plannen te begrijpen. Dit kan zorgen voor wederzijdse misverstanden en zelfs sterke oppositie tussen burgers en overheden, terwijl meer dialoog stroomopwaarts de cocreatie zou vergemakkelijken. In onze reacties houden we steeds rekening met onze prioriteiten: klimaat, productie in de stad, een groen en blauw netwerk, participatie, betaalbaar wonen, ...

Daarnaast steunen we geregeld activiteiten van Perspective door ze mee kenbaar te maken op onze website, bijvoorbeeld rond het RPA Bordet of de bevraging in de Noordwijk.

C. SPECIFIEKE STADSPROJECTEN

Waarom de afbraak van de sokkel aan de WTC-torens in de Noordwijk niet onopgemerkt kan doorgaan
Albert Martens is een veelzijdig figuur: socioloog, professor emeritus aan de KUL, voormalig voorzitter van BRAL en last but not least: een van de emblematische burgers strijdend tegen het Manhattanplan voor de Noordwijk. Dat is ondertussen 50 jaar geleden. Bulldozers breken op dit moment een deel af van de sokkel waarop de torens zich moesten voltrekken. Nu een nieuwe bladzijde over een deel van het plan wordt geschreven, kruipt ook Albert Martens opnieuw in zijn pen voor ons.

NEO2 in de koelkast? Dan NEO1 ook!
De Stad Brussel besliste nu definitief om het congrescentrum (NEO2) in de koelkast te leggen. Dan legt ze volgens ons dat shoppingcenter (NEO1) beter ook ineens op hetzelfde schap. Het is sowieso toch zo goed als dood bij gebrek aan juridische basis en toegangsweg naar de parking.

Moratorium nodig op nieuwe kantoren in Brussel
Het ontwerp van het Richtplan van Aanleg van de Wetstraat was al achterhaald vanuit milieuoogpunt. Nu kantoren leeg komen te staan door meer thuiswerk, is het onzinnig om hun aantal nog te vergroten.

Biestebrouck en Key West
In Molenbeek wilden we met IEB, ARAU, Periferia, het comité Ninoofsepoort een moratorium op nieuwe projecten langs het kanaal omdat we geloven dat de nieuwe projecten deze al dichtbebouwde plekken te zeer zal verdichten. Een van de projecten, Key West in Biestebrouck, was daarvan het toonbeeld, net zoals de agressieve speculatiepolitiek en het vergeten van productieactiviteiten en de noden van de huidige Brusselaars.

D. ANDERE ACTIVITEITEN

Zoek je een visie op de metropool van de toekomst? Hoe kan een stadsplanner kijken naar een virus of een plaag? Onze stagiaire Lieselotte las Building and dwelling, Ethics for the city van Richard Sennett. Ze maakte er dit knappe filmpje over.

Onze cyclus van bedrijfsbezoeken, Citywalk: Ville productive - Productieve stad, kon niet doorgaan maar gelukkig konden we in het kader van de Archiweek toch één wandeling omtrent de productieve stad laten doorgaan. Brussels Academy en BRAL waren de belangrijkste trekkers van deze uitstap en kregen de morele steun van de andere partners die bij het ruimere project betrokken waren (metrolab.brussels, IEB, Architecture Workroom, ...). Het opzet was om de stad te ontdekken vanuit het oogpunt van productie en de stedelijke economie. We passeerden langs garages en werven over oude industriële gebouwen tot startups en circulaire projecten. Cruciale vraag welke spanningen zijn er tussen productie en andere stedelijke functies (zoals wonen)? De gidsen waren Jan Zaman (Ruimte Vlaanderen) & Nadia Casabella (1010 Architecture Urbanism). Er was een grote vraag naar dit soort wandelingen want op één dag waren de 25 plaatsen bezet. Gelukkig hadden we met de Defensie - Tour - Défense de nodige ervaring opgedaan met het corona-proof organiseren van een groepsactiviteit en konden we beroep doen op hetzelfde audiosysteem.

In 2020 namen we deel aan de zomeruniversiteit “La ville et la nature – Bruxelles dans le post-covid" van ULB, VUB, CEPULB, Brussels Academy met CRD-Prospect, onder leiding van Benoit Moritz (professor ULB) en Eric Corijn (professor VUB). Leefmilieu Brussel nodigde ons uit voor een consultatie over het project Maximiliaanpark. We namen deel aan een studiedag ‘open ruimte netwerk in en rond Brussel’ van Buur, een samenwerking tussen Vlaamse en Brusselse administraties. We zaten in het panel van Days4ideas in Bellone, een ontmoetingsdag die ideeën kruiste over onze gemeenschappelijke gewoontes en de publieke ruimte. We hielpen de enquête van Perspective op punt stellen over Territorium Noord. We spraken tijdens een online lezing van VRP over Hoogbouw, the only way is up? En tot slot gaven we een gastcollege aan de masterstudenten Sociologie aan de VUB over stadsontwikkeling in Brussel algemeen en de RPA’s in het bijzonder.

We waren tot slot in goed gezelschap om het recht op wonen aan te kaarten op de Belgian Housing Action Day 2020 met onder andere RBDH - BBRoW / Rassemblement Bruxellois pour le Droit à l'Habitat, Inter-Environnement Bruxelles (IEB), Brussels Platform Armoede, Ligue des droits humains, Toestand, FéBUL - BFUH / Fédération Bruxelloise Unie pour le Logement, Hôtel Flambeau, 123, Une Maison en Plus, Bruxelles Laïque, BRAL gelooft in een stad waar het goed is om te leven. “Het recht op wonen primeert op het recht op privé-eigendom.”, staat in onze visie. Wie basisbehoeften vermarkt, schaadt onze beschaving. We onderschrijven dan ook de 6 eisen van het platform: meer inspraak, meer sociale woningen, geen leegstand meer, solidaire en ecologische plattelands- en stadsontwikkeling, meer omkadering van de huurprijzen en een waardig onderkomen voor iedereen.

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

BRAL neemt ook op vlak van cocreatie, commons en burgerinitiatieven zijn visie op Brussel als leidraad om een voortrekkersrol waar te maken. Opnieuw vullen we die rol drieledig in: we zetten in op expertise die we opbouwen samen met partners in de brede zin van het woord en we stimuleren de overheid om ruimte te maken voor een ambitieus beleid op dit vlak.

Brussel is een creatieve stad
Brussel is een stad die ambitieus, creatief en dynamisch is. Innoverende ideeën en initiatieven over het maken en beheren van de stad, over ecologie, kunst en architectuur krijgen de nodige ruimte om zich te ontwikkelen. Het beleid benut ze ten volle.

Brussel is een coproductieve stad
Brussel draagt coproductie in het hart van zijn beleid. Alle overheidsdiensten, bewoners en gebruikers van de stad denken mee en werken samen in alle fasen van het beleid : voorbereiding, uitvoering, opvolging en evaluatie. De overheid werkt zoveel mogelijk geïntegreerd, ook over de gewestgrenzen heen.

A. SAMENWERKINGEN

a. CitizenDev: wijkontwikkeling voor, door en mét burgers

Een groot deel van de Brusselaars heeft geen toegang tot de fora waar men de beslissingen neemt, verhoudt zich op zijn minst argwanend tegenover de overheid en wordt geconfronteerd met discriminatie. Hoe betrek je deze mensen bij het ontwikkelen van hun wijk?

Een handvol terreinwerkers en onderzoekers en een aantal sleutelfiguren gingen met die vraag aan het werk in drie Brusselse gemeenschappen onder de naam ‘CitizenDev’. Hun missie: een cultuur van burgerinitiatief en solidariteit doen groeien van onderuit. Hun codewoorden: valoriseren, verbinden, zelfbeheer, groepsanalyse, politieke interpellatie… Hun resultaten: genoeg om er een hele publicatie mee te vullen. Je kan ze volledig lezen op de site en ook bestellen op papier bij ons. Meer info vind je ook op www.citizendev.be.

In februari organiseerden we een rondetafel met stakeholders uit de administratie, lokale helden- -vrijwilligers en medewerkers van verenigingen. Deze dag bleek een schot in de roos: door meerdere spelers aan 1 tafel te zetten was er sprake van directe diplomatie. We maakten een rapport over een hete aardappel: het verlonen van vrijwilligers en de verhouding tot professionals die de vrijwilligers begeleiden.

Het was ook een moment om een concreet resultaat te presenteren. Tijdens de rondleiding passeerden we langs de rotonde in de galerij van de Naamsepoort, waar een drievoudig kunstwerk stond opgesteld: een standbeeld, een foto-expo en een video-installatie. De foto-expo van Marie L’Hoir en Paula Bouffioux was later opnieuw te zien in Kuumba.

Deze combinatie van activiteiten kondigden helaas ook het afscheid aan van Kinch, die ons gedurende jaren verblijdde met zijn aanstekelijk enthousiasme, en zijn kritisch doch diplomatisch inzicht in de verenigingswereld. We betreuren dat we er niet in slaagden hem aan boord te houden, maar zijn er zeker van dat we deze duizendpoot in Brussel nog zullen tegenkomen.

b. (Online) Festival van Commons in Brussel

In 2019 brachten we een coalitie van burgercollectieven, experten, individuele Brusselaars, middenveldorganisaties én Muntpunt samen in de lokalen van Muntpunt om een festival van de commons op te zetten in 2020. Het moest een festival worden met workshops rond commons, geleide bezoeken aan burgerinitiatieven, vergroening van de agora van Muntpunt én van het Muntplein, een uitleendienst voor gereedschap, een communautaire radio die het geheel ging documenteren... Helaas is dat allemaal in het water gevallen omwille van de Corona-crisis.

We blijven echter niet bij de pakken zitten, en in het najaar (november en december) brachten we een coalitie samen (BRAL, Brussels Academy, Oikos, UPV, Culture & Démocratie, Masereelfonds en Muntpunt) voor een online reeks over de commons: 5 online gespreksavonden, 5 donderdagen op rij: een algemene inleiding, een avond over huisvesting, een over voeding en een over cultuur, afgerond met een gespreksavond in kleinere online groepen. De vier thematische debatavonden zijn nog online beschikbaar via het YouTube kanaal van Muntpunt.

Commons in Brussel: introductie. Een gespreksavond met o.a. Lieven De Cauter (RITCS – KU Leuven), Hanne Van Reusel (Josaph’Aire, Sonian Wood Coop).
Commons in Brussels: Huisvesting / Housing / Logement: Welke alternatieven bieden commons op vlak van huisvesting? Hoe verhouden ze zich tot het aanbod van de private markt en de overheid? Hoe kwaliteitsvol, betaalbaar en duurzaam zijn de alternatieven? Wie wil, kan en mag er wonen? Vinden we zo oplossingen voor de huisvestingscrisis in de stad? Een gespreksavond met o.a. Thomas Dawance (Cosmopolis VUB), Geert De Pauw (Community Landtrust Brussels), Luc Lampaert (Wooncoop), Steven Guermeur en Koen Berghmans (Woningen 123 Logements).
Commons in Brussels: Voeding / Food / Alimentation: Hoe komt in een kleine wereldstad als Brussel eten op tafel? Welke commons zien we op dat vlak ontstaan? Bieden ze een wezenlijk alternatief voor hoe de private markt voedsel produceert en distribueert? Wiens buik geraakt gevuld, aan welke kost en wie maakt er winst? Een gespreksavond met o.a. Tomaso Ferrando (Universiteit Antwerpen), en Maarten Roels (Terre en vue/BoerenBruxselPaysans), Samad Bouakka (Collectactif), Karolien Burvenich (Bloum).
Commons in Brussels: Cultuur / Culture: Wie beheert en cureert de culturele ontmoetingsplaatsen in de stad? Welke rol krijgen de bezoekers toebedeeld? Zijn ze bezoeker, consument, gebruiker, deelnemer of ook maker? Welke commonspraktijken duiken op in de Brusselse culturele en artistieke wereld? Een gespreksavond met o.a. Irene Favero (lid van Culture & Démocratie/voorzitter Réseau culture 21), Simon Van Schuylenbergh (Artist Commons), Evi Swinnen (Timelab Gent), en Laurence Rassel (École de Recherce Graphique).

c. Gewestelijke Transitieraad (CRT)

De coronacrisis maakt op vele manieren opnieuw duidelijk dat maatschappelijke veranderingen nodig zijn. Omdat we nu onze samenleving fundamenteel willen herdenken, heeft BRAL mee de schouders gezet onder het Brusselse post-corona initiatief rond een Gewestelijke TransitieRaad (CRT). Het gaat niet om een nieuwe adviescommissie; we willen eerder een forum oprichten, waarin middenveld, overheid, academici ... samen komen, en dat een groot participatief maatschappelijk debat organiseert over de veranderingen die nodig zijn. Onze open brief werd gepubliceerd in La Libre Belgique.

BRAL maakt deel uit van de stuurgroep, en coördineerde de uitwisseling van ideeën binnen de werkgroepen ‘democratisering’, ‘mobiliteit’ en ‘stedenbouw’, al zorgt de lockdown ervoor dat verdere activiteiten moeten worden afgelast.

De lancering van een Brussels ‘donut-beleid’ levert nieuwe mogelijkheden. De CRT ontmoet de verantwoordelijke van vzw Confluences, die belast zijn met de opmaak van een ‘Donutportret’ van BXL, om samenwerking te onderzoeken. We plannen nu een voorstelling van het werk van Confluences aan de leden van het CRT-netwerk in 2021.

B. ANDERE ACTIES EN ACTIVITEITEN

Op internationaal vlak overleggen we met deelnemers aan het Europees project Generative Commons (generative-commons.eu/) en stappen we zelf in het Erasmus+-project “Commoning Europe” dat in 2021 voorziet in uitwisseling rond de commons tussen verschillende organisaties in Europa. Aan het begin van 2020 nemen we ook deel aan het CCIM, Coördinatiecomité Internationaal Milieubeleid, waar we enkele lezingen over de EU Green Deal meemaken. We interpelleren de kabinetsmedewerker van Commissievoorzitter Von der Leyen over de relatie tussen de Green Deal en de collaboratieve economie.

In februari namen we deel aan een vergadering van een nieuw netwerk, op Vlaams niveau, tussen organisaties die in contact staan met burgerinitiatieven, onder impuls van Socius en De Wakkere Burger. En in juni hadden we een overleg met een van de sleutelfiguren van de Amsterdamse ‘Donut-coalitie’.

Bewonersinitiatieven bieden een alternatief voor een economie waar overconsumptie en het vergaren van bezit de norm zijn. Een collaboratieve economie van onderuit die werkt! BRAL en Centre Vidéo de Bruxelles geven deze Selfcity-initiatieven een camera en zo een platform. Dit jaar zetten we de schijnwerpers op de ‘Amazones Solidaires (zie foto)’. Deze vrouwen naaien, herstellen kleren en koken voor de buurt voor een klein prijsje. Dankzij menselijke warmte en wekelijkse bijeenkomsten houden de amazones het hoofd hoog in de moeilijke tijd zonder papieren.

We hebben drie collectieven uit ons CitizenDev-project de kans gegeven een filmpje te maken. Jouwaii (zie foto) wil de banden tussen Afrika en België aanhalen door traditionele Afrikaanse spelen te verspreiden. Radio Publik, is een nieuwe participatieve radio vanuit de Afrikaanse gemeenschap. Het 3de filmpje zoomt in op Wijk in Actie, het wijklokaal in de Brabantwijk, volledig gerund door bewoners, maar die video zal pas in 2021 klaar zijn.

Verder namen we ook de tijd om een reflectie te schrijven over het boek ““The end of growth: adapting to our new economic reality”. We presenteerden een beknopt overzicht van de geschiedenis van onze “groei-economie”, en keken dan naar de alternatieven vormen van economie die in het boek aan bod komen, waarbij we de aandacht vestigden op de linken tussen de thema’s in dit boek en bestaande initiatieven in en buiten Brussel.

We namen ook deel aan het afsluitende panel van de studiedag die Leefmilieu Brussel wijdt aan “Zero Wast, Fast Forward”, op 11/02, waarbij we benadrukten dat een circulaire economie niet enkel gaat over ‘welke grondstoffen’ maar ook over democratische controle op die grondstoffen, op de productieprocessen en op het product.

We zetelen in de ‘groupe de travail collaboratif’ van het project ‘Citizen Waste’ van Leefmilieu Brussel, « réunissant les différentes parties prenantes de la performance déchets bruxelloise (Fost Plus, Bebat, Recupel, BRAL, Ressources, Brulocalis, perspective.brussels, Bruxelles Propreté et Bruxelles Environnement). « Il s’agira de diagnostiquer la situation et de formuler des recommandations en matière de politique et d’infrastructure des déchets, et de répartir les efforts des parties prenantes pour atteindre les taux européens. » We hebben deelgenomen aan vergaderingen op 20/03, 21/04 en 23/06 en heel wat voorstellen gedaan, waarbij we ook steevast wijzen op het belang van samenwerking met burgerinitiatieven en sociale economie in het beheer van afvalstoffen en materialen.

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

BRAL is een knooppunt in het netwerk van actoren rond milieu, mobiliteit en stedenbouw. Doorheen dit jaarverslag kon je al lezen dat we met heel veel spelers formeel en informeel samenwerken. Hier geven we een overzicht van de officiële actoren en wat we met hen in 2020 deden.

A. WELKOM RAF

Toen zijn doctoraat (bijna) af was, ging Raf Pauly aan de slag als coördinator bij BRAL. Maar ‘gewoontjes’ stond niet echt in zijn woordenboek. Op vrijdag 13 maart 2020 werd duidelijk dat de solitaire doctorandus de fakkel van Piet zou overnemen op - voorlopig - voornamelijk virtuele wijze. Door de Corona-maatregelen waren enkel essentiële verplaatsingen toegestaan en werd een anderhalve meter afstand houden van elkaar een maatregel waar de doorsnee fietser enkel van kan dromen.
Piet Van Meerbeek, oude rot bij BRAL, kweet zich ook in de eerste maanden van 2020 zeer goed en getrouw van zijn taak als tijdelijk coördinator. Enorm bedankt daarvoor, Piet!

We laten Raf zelf aan het woord:

“Na de wetenschappelijke analyses is het tijd om terug in de praktijk te stappen. De laatste jaren heb ik me verdiept in de opdracht van het maatschappelijke middenveld, de ontwikkelingen binnen stedelijk beleid, en de strategieën van middenveldorganisaties ten aanzien van overheden, burgers en andere middenveldorganisaties. Ik wil deze kennis in de praktijk zetten, samen met de staf, het bestuur en het brede netwerk waar BRAL deel van uitmaakt.
Ik vind het jammer dat ik niet meteen over de vloer kan komen bij de leden. Deze bijzondere omstandigheden geven me wel de kans om de organisatie BRAL beter te leren kennen. Door mijn ervaring bij het bestuur van BRAL weet ik al heel wat. Ik zie het als coördinator mijn rol om bruggen te blijven bouwen tussen het bestuur, de staf, de leden, politici, overheden én natuurlijk de Brusselaars. We hebben met BRAL veel werk te doen in de komende jaren, zoals steeds. Een milieuvriendelijk, betaalbaar en solidair Brussel: daar gaan we voor!” – Raf Pauly, coördinator BRAL

B. MET EN VOOR DE LEDEN

a. Leden

Corona pakte ons bij ons nekvel en schudde ons leven door elkaar. We speelden daarop in met een bevraging bij onze leden tijdens de eerste lockdown: hoe veranderde Corona jouw dagelijks leven in de positieve zin? Daar kwam duidelijk naar voren hoe stilte in de stad, een kalmer levensritme en minder auto’s en reclame eigenlijk een aangenamere stad opleverden. Sindsdien is er weer veel gebeurd, maar we proberen dat gevoel van de eerste lockdown nog even in de geesten te houden met een publicatie die we in 2021 zullen uitbrengen.

Net op de valreep konden we onze leden wel meenemen naar Parijs (zie ook het luik stedenbouw). De leden konden genieten van professionele uitleg, een gezellige sfeer en een mooie korting voor deze trip.

We kregen van onze leden verschillende keren een schreeuw om hulp, waar we natuurlijk oren naar hadden.

Zo kloeg CCN Vogelenzang aan dat een belangrijke groene corridor in Anderlecht volledig illegaal gekapt was. Het terrein grenst aan het natuurreservaat Vogelzang. Ze waarschuwden ook voor de aanhoudende bouwwoede in Negenmanneke. Zou het kunnen dat ze in deze mooie klimaatplannen het binnengebied tussen Brusselbaan, Bezemstraat en Vogelzangbeek vergeten zijn?

Convivence asbl / Samenleven vzw, Green Connections, Porte d’Anderlecht Buurtcomité - Comité de Quartier, Triangle 1070 Burencollectief - Collectif des Voisins, Urban Species vroegen in 2020 een buurt-tuin op de middenberm van de Poincarrélaan om de dichtbevolkte wijken meer publieke ruimte te geven tijdens corona.

Sonian Wood Coop, een initiatief van onder andere lid Hanne Van Reusel, is een initiatief om het hout uit het Zoniënwoud hier te houden en er mooie dingen mee te maken. Door hun succesvolle crowdfunding zullen ze het zoniënhout in de lokale economie kunnen houden.

b. AV’s

Op een Algemene Vergadering (AV) van BRAL kan je terecht om bij te praten, een Bralthema te bespreken en een oogje te houden op het zakelijke reilen en zeilen van de organisatie.

In 2020 ging dat online verder. Er was een stemming via mail en een online AV waarop we een toekomstig en een voorbij project bespraken. In 2021 zullen we CurieuzeNeuzen BXL lanceren om de NOx te meten aan de huizen van de Brusselaars. Pentagone Sud, een van de Bralpublicaties van 2020, vormde aanleiding voor een gesprek over de aanleg van de publieke ruimte in Brussel, met mobiliteit als uitgangspunt.

C. ONS BREDERE NETWERK

BRAL werkt continu in netwerk met andere organisaties. Hieronder volgt een niet-exhaustieve lijst van partnerorganisaties waar we mee samenwerken:

Stadsverenigingen: Inter-Environnement Bruxelles (IEB), Atelier de Recherche et d’Action Urbaine (ARAU), Brusselse Bond voor Recht op Wonen (BRoW/RBDH), UrbaGora, CityMine(d), Netwerk Wonen, Habitat & Rénovation, Convivences/Samenleven, Fabrik, …
Buurthuizen: Bonnevie, Anneessens, Chambéry, Coordination Sociale de la Senne, Brusselse gemeenschapscentra, …
Socioculturele organisaties: Beweging.net, Citizenne, BOP, Socius, Gezindsbond, Ligue de Famille, Samenlevingsopbouw Brussel, de Wakkere Burger, Masereelfonds, …
Vakbondsorganisaties: ACV, ABVV, …
Werkgevers- of zelfstandigenorganisaties: UCM, Unizo Brussel en Vlaams-Brabant, …
Jeugdorganisaties: JES vzw, …
Gezondheidsactoren: Brusselse Welzijnsraad (BWR), huisartsen, maisons médicales, …
Wijkcomités: Maritiemcomité, GAQ, Verregatcomité, de Groene Wandeling, Neerpede Blijft!, Comité BRU1000, ...
Bewonerscollectieven: Commons Josaphat, Picnic the Streets, Propere Lucht BXL, …
Socio-economische partners: FEBIO, EVA, Ressources, …
Mobiliteitsorganisaties: Transport & Environment (T&E), Fietsersbond, GRACQ, European Union Cyclist Group (EUCG), Transports.collectifs, Cyclo vzw, GEBOV-GUTIB, ...
Milieuorganisaties : Bond Beter Leefmilieu (BBL), Inter-Environnement Wallonie (IEW), Inter-Environnement Bruxelles (IEB), Débuts des Haricots, Greenpeace, Réseau Transition, Réseau des Consommateurs Responsables, WWF, …
Culturele partners: Beursschouwburg, Muntpunt, Ancienne Belgique, RAB-BKO, AMVB, …
Denktanks & studiebureaus: Architecture Workroom Brussel, Periferia, VRP, Ipé Collectif, …
Internationaal netwerk: INURA (International Network for Urban Researchers and Activists), Transport & Environment, Together, European Environmental Bureau, Commons Watch, Client Earth, ...
Academische wereld: VUB (Cosmopolis, MOBI, POLI, …), KU Leuven, Université Saint-Louis, Metrolab, Université Libre de Bruxelles (ULB) en La Cambre, Erasmushogeschool Brussel (Ehb), Brussels Studies Institute (BSI), Brussels Academy, Odisee, Crosstalks, ]pyblik[ … BRAL biedt ook vaak hulp, interviews of ondersteuning aan studenten architectuur/stedenbouw, sociale geografie, agogiek, …
Ook met overheid werken we in dialoog en samen waar mogelijk: Brusselse, Vlaamse en Federale beleidsmakers, Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC), Leefmilieu Brussel, Mobiel Brussel, Perspective Brussels, Urban.Brussels, de Maatschappij voor Stedelijke Inrichting, Brussels en Vlaams Bouwmeester, …

a. Trefdag Sociaal-Cultureel Werk

Met Citizenne en n22 organiseerde BRAL een tweede trefdag voor het Brusselse sociaal-cultureel werk. We nodigden Ruben Mersch uit voor een lezing over polarisering op de middag. Dit was een voorsmaakje voor het vervolg van de dag in mei 2021.

b. Nieuwe impuls aan Be Planet

Met het aantreden van Raf heeft BRAL besloten dat hij een mandaat opneemt in de Raad van Bestuur bij Be Planet. Deze stichting is opgericht door Inter-Environnement Wallonie, Bond Beter Leefmilieu en BRAL, en heeft als doel duurzame burgerinitiatieven te ondersteunen. De Belgische stichting zoekt bedrijven of geldschieters die een bijdrage willen leveren aan een duurzame toekomst door dergelijke initiatieven te sponsoren. Lees meer over Be Planet in dit dubbelinterview met de Babytheek. We zochten in 2020 mee naar een nieuwe coördinator voor Be Planet, en onze medewerker Piet van Meerbeek zat in de jury voor de burgerinitiatieven die in Elsene werden geselecteerd voor de Be Planet Proximity campagne.

c. BRAL op het federale plan

We moesten ook in 2020 wachten op een beslissing over onze aanvraag om erkend te worden als federale milieuorganisatie. De vorige federale minister wilde niets ondernemen, ondanks een duidelijke termijn, voorzien in de procedure. Eind 2020, na de komst van de nieuwe regering, is de beslissing wel genomen: BRAL is voor meerdere jaren erkend als federale milieuorganisatie, samen met IEB, IEW en BBL. We zijn op het federale niveau ook lid van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling. In dat kader namen we deel aan seminaries over financiering van de transitie, wetenschapscommunicatie en fake news, het stimuleren van de circulaire economie bij bouwen en renoveren van gebouwen en ook rond afvalpolitiek in Brussel

BRAL is al jaren actief lid van een samenwerkingsverband van milieufederaties en –organisaties in België met Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Inter-Environnement Wallonie, Natagora, Natuurpunt en WWF. We wisselen info uit met elkaar en stemmen standpunten en strategieën af. We spoorden politici in februari aan om een nieuwe regering te vormen, en schreven in september nog eens wat er op het spel stond. Toen het in oktober eindelijk zover was, analyseerden we het federale regeerakkoord met de federale milieuorganisaties.

We hopen dat dit ons in de toekomst toelaat om sterker te participeren aan de federale besluitvorming rond leefmilieu en duurzame ontwikkeling. Het is evident dat het federale en het gewestelijke beleid sterk verweven zijn in ons complexe land. We zouden het heel nuttig vinden om de stedelijke bekommernissen en belangen mee te geven binnen een aantal federale debatten. Dat zou ons ook versterken in onze werking rond gewestelijke bevoegdheden. Denk maar aan fiscaliteit, aan het verband tussen luchtkwaliteit en volksgezondheid of de link tussen collaboratieve economie en klimaat.

d. Klimaatcoalitie

De Klimaatcoalitie riep in 2020 de hulp in van Sinterklaas. De coalitie vroeg kinderen en volwassenen om een brief te sturen naar Sinterklaas om meer klimaatambitie te brengen aan de nieuwe regering.

We versterkten de mobilisatie van de Klimaatcoalitie voor de Climate Strike Online op 24 april 2020, leverden een quote voor het filmpje en schreven mee aan de beleidsaanbevelingen. Meer info via http://www.klimaatcoalitie.be/globalstrike. Op 30 november stonden we paraat aan het kabinet van Minister-President Vervoort met de Klimaatcoalitie voor het langste klimaatprotest ooit (60 uren).

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

BRAL wordt gefinancierd met publieke middelden. Het is een teken van een gezonde democratie dat de overheid het middenveld en vooral ook haar kritische kijk op het beleid ook financieel steunt. Een kritisch middenveld heeft een belangrijke rol te spelen in het publiek debat, zowel als het gaat over concrete beleidsmaatregelen als over de maatschappelijke ambities.

BRAL heeft vier types publieke financiering. Onze structurele middelen zijn subsidies voor onze basiswerking die voor meerdere jaren zijn toegekend. We hebben een meerjarige erkenning bij zowel de VGC als Leefmilieu Brussel. We zijn ook erkend als federale milieuorganisatie, waarbij we wel jaarlijks een subsidieaanvraag moeten indienen. Onze jaarlijks te vernieuwen middelen zijn subsidies die ook een deel van onze basiswerking financieren en die we al enkele jaren ontvangen, maar waarvoor we wel elk jaar opnieuw een aanvraag moeten indienen zonder dat we met een meerjarige erkenning werken. Dit is het geval voor onze werking rond mobiliteit en stedenbouw. De projectmiddelen bestonden in 2020 uit drie projecten die afliepen: Looper, Pentagon Sud en CitizenDev. Daarnaast hebben we ook onze ExpAIR-werking (luchtkwaliteit) die we sinds enkele jaren jaarlijks aanvragen bij Leefmilieu Brussel. In 2020 hebben we voor het laatste halfjaar ook een kleine subsidie gekregen van Innoviris om twee aanvragen voor te bereiden voor een eventueel nieuw Co-Create project, waarmee niet verzekerd is dat die projecten ook weerhouden worden. Ten slotte krijgt BRAL ook steun voor tewerkstelling en vorming via de Sociale Maribel en VIA/VIVO middelen.

Andere inkomsten verwerven we voornamelijk uit de lidgelden en giften.

Tegenover die subsidies staan onze uitgaven. Bij BRAL worden de publieke middelen voornamelijk gebruikt om onze medewerkers te betalen. Daarnaast zijn er kosten die aan specifieke projecten of thema’s verbonden zijn (zoals publicaties, materiaal, etc..). Onder secretariaatskosten verstaan we de kosten verbonden aan huisvesting, kantoorbenodigdheden, etc.

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

1. Persberichten

11/01/2020 Fake fotobooth klaagt nepreclame aan op autosalon

29/01/2020 NEO: bewoners en verenigingen staan voor gesloten deuren

26/02/2020 Een LEZ geeft steden de kans de gezondheid van hun burgers te beschermen

04/03/2020 Luchtvervuiling treft sociaal kwetsbare mensen het hardst

16/03/2020 Eendracht maakt macht: nieuw burgerplatform tegen de RPA’s

01/04/2020 Een veerkrachtige economie heeft nood aan een duurzaam herlanceringsbeleid

20/04/2020 Brusselse burgerbewegingen vragen om woonerven in alle Brusselse wijken

01/05/2020 Naar de exit zonder auto

14/05/2020 Voor de oprichting van een gewestelijke transitieraad in het Brussels gewest

05/06/2020 Pour une trêve sur les projets de densification le long du canal à Molenbeek

09/06/2020 Communiqué de presse - Key West submerge les quartiers à Biestebroeck !

16/07/2020 Le gouvernement fédéral va-t-il priver la société de l’expertise reconnue des fédérations environnementales?

07/09/2020 #cleanairforall: luchtkwaliteitscollectieven pleiten voor betere bescherming gezondheid Brusselaars

15/09/2020 Hoe de volgende federale regering geschiedenis kan schrijven

29/09/2020 Sauvons la Friche Josaphat: stop fase 1 (en maak een nieuw plan)

01/10/2020 Goede startpositie voor toekomst, maar de race is nog niet gelopen

27/10/2020 Waarom Brussel een zonale heffing nodig heeft

11/11/2020 Moratorium nodig op nieuwe kantoren in Brussel

17/11/2020 Ter Kamerenbos: reclaim the park!

19/11/2020 Baslespad: iedereen is het eens over het slechte bestuur van de PAD’s!

30/11/2020 Ninoofsepoort: een overwinning van het ‘recht op de stad’ op grondspeculatie?

07/12/2020 Een honderdtal kinderen vragen sinterklaas om een Ter Kamerenbos waar ze elke dag veilig kunnen spelen.

15/12/2020 #PlanBJosaphat: duurzaam alternatief voor betonplan Josaphatsite op komst

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

2. BRAL in de pers

BRUZZ

9/01/2020 Hoe relevant is het Autosalon nog in Brussel?

9/01/2020 Stadsbeweging BRAL: 'Is Autosalon nog wel van deze tijd?'

11/01/2020 Autosalon: 'Mythical Mass'-fietsers voeren actie tegen autopromotie

29/01/2020 Stadsverenigingen: 'Achter gesloten deuren vergaderen over NEO is onaanvaardbaar'

7/02/2020 Brusselse bouwprojecten op los zand door nieuwe regel

19/02/2020 Grijze pleinen: ‘Steden moeten in bomen durven te investeren’

27/02/2020 Nieuw openbaar onderzoek naar bouwproject De Brouckère

28/03/2020 Nationale coalitie vraagt bevriezing of verlaging van huurprijzen

2/04/2020 BRAL roept op Green Deal te respecteren na coronacrisis

21/04/2020 Experts: ‘Maak van stadscentrum na corona een echte woonwijk'

8/05/2020 Verenigingswereld wil Brussel hertekenen met post-corona transitieraad

12/05/2020 Marcel Rijdams: '1995 was een kantelmoment voor de leegstand in de Vijfhoek'

20/06/2020 Marcel Rijdams: '1995 was een kantelmoment voor de leegstand in de Vijfhoek'

13/07/2020 Megabouwproject Key West in Anderlecht krijgt groen licht van overlegcommissie

24/08/2020 Zomerspeelstraten zijn succes: 'Mensen hebben meer dan ooit nood aan ruimte'

1/10/2020 Onderzoek naar luchtkwaliteit in Brussel: 'Oproep om fiets te nemen, is niet genoeg'

4/10/2020 Nora De Kempeneer: 'Gemeenschapscentra mogen vaker de deur uit komen'

19/10/2020 Brussel krijgt hulp van Bloomberg in strijd tegen luchtvervuiling

3/11/2020 Buurtcomités vragen moratorium op kantoorbouw in Europese wijk

17/11/2020 Voor- en tegenstanders betogen in Ter Kamerenbos: 'Dit is een park, hier horen geen auto's'

17/11/2020 Voor- en tegenstanders betogen in Ter Kamerenbos

3/12/2020 Op stap door de Josaphatsite, waar Brussel nog wild is

14/12/2020 Protest bij gedeeltelijke heropening Ter Kamerenbos: 'We eisen meer'

20/11/2020 Brusselse actiegroepen ijveren voor meer verkeersveiligheid

25/11/2020 Stadsverenigingen bekijken in Ganshoren zwakke punten voor verkeersveiligheid

De Morgen

19/10/2020 Brussel richt bazooka op luchtvervuiling

10/12/2020 In Brussel woedt stilaan een fietsoorlog: waar eindigt dit?

De Standaard

30/01/2020 Zwaar contract bindt Brussel tot 2026 aan Villo-fietsen

26/02/2020 Waar wachten jullie op, beste politici?

27/04/2020 Verbolgen over werkzaamheden woonwijk op Josaphatsite

12/05/2020 Naar de exit zonder auto

29/06/2020 Als bouwpromotoren hun goed hart tonen, ligt scepsis op de loer

29/06/2020 Als bouwpromotoren hun goed hart tonen, ligt scepsis op de loer

14/09/2020 Hoe de volgende federale regering geschiedenis kan schrijven

20/10/2020 Brussel krijgt eigen CurieuzeNeuzen

4/11/2020 Noordwijk moet toekomstgerichte stadswijk orden

16/12/2020 Toekomst oogt onzeker voor 'laatste wildernis van Brussel'

De Wakkere Burger

11/12/2020 CitizenDev - Wijkontwikkeling vanuit de troeven van mensen

De Wereld Morgen

30/10/2020 ‘Brussel van onderuit’ in actie

Het Laatste Nieuws

11/01/2020 Fietsersbeweging kaart massale reclame voor auto’s aan: “We willen koning auto van de troon stoten”

25/11/2020 “De straat op om aan plannen verkeersveiligheid te sleutelen, want daar gebeurt het”: stadsbewegingen smeden ‘Het Andere Atelier’

Het Nieuwsblad

11/01/2020 Fietsers voeren actie voor een verbod op autoreclame

29/01/2020 Brussel hangt nog jaren vast aan Villo-fietsen dankzij loodzwaar contract: “We gaan er het beste uithalen”

9/03/2020 Armere bevolking lijdt harder door slechte luchtkwaliteit (en zal daar sneller aan sterven)

26/04/2020 Buurt en gemeente furieus omdat eigenaar start met werken aan enorme verkaveling zonder vergunning af te wachten: “Misbruik gemaakt van coronacrisis om coup te plegen tegen de groene ruimte”

4/12/2020 Liever zwembad of boerderij dan hoge woontorens: “Laat burgers mee beslissen”

20/12/2020 “Laatste wildernis van Brussel” dreigt te verdwijnen door bouwplannen: “Zodra lente aanbreekt, barst het hier van kleuren”

Knack

11/01/2020 Fietsers willen verbod op autoreclame

13/01/2020 Fietsers voeren protest voor een verbod op autoreclame

7SUR7

11/01/2020 Des cyclistes au Salon de l'auto pour protester contre la publicité des voitures

BX1

9/01/2020 Salon de l’auto : des associations environnementales se rendront samedi au salon à vélo

11/01/2020 Des cyclistes bruxellois protestent contre la publicité des voitures au Salon de l’auto

18/01/2020 Salon de l’Auto : environ 185 arrestations administratives lors de l’action d’Extinction Rebellion

12/03/2020 “Bas les PAD”, les citoyens s’unissent contre les plans d’aménagement directeur de la Région

7/09/2020 Des associations demandent au gouvernement bruxellois d’agir pour améliorer la qualité de l’air

19/10/2020 Un partenariat pour un air pur à Bruxelles

2/11/2020 Urbanisme : des associations veulent un moratoire sur la construction de bureaux dans le quartier européen

La Capitale

4/03/2020 Premier bilan des rues scolaires

4/03/2020 Premier bilan des rues scolaires à Schaerbeek

18/09/2020 La rénovation du rond-point Schuman à l’enquête publique

19/09/2020 La rénovation du rond-point Schuman à l’enquête publique

1/10/2020 L’exposition à la pollution de l’air difficilement évitable, selon la VUB

23/10/2020 PAD Loi: une tour de 33 étages (105 m) actuellement à l’enquête publique

24/10/2020 Une tour de 33 étages à l’enquête publique

3/11/2020 Coordination Europe demande d’arrêter la construction d’immeubles de bureau

5/11/2020 Repenser les immeubles de bureau

17/11/2020 Près de 200 manifestants pour et contre l’ouverture du Bois de la Cambre

18/11/2020 200 manifestants pour et contre l’ouverture du Bois

30/11/2020 La grande manifestation de 60 heures pour le climat a démarré à Bruxelles

La Dernière Heure

12/03/2020 "Bas les PAD", nouvelle plate-forme citoyenne contre les Plans d'Aménagement Directeurs

La Libre

5/12/2020 Le salon de l'auto menacé de boycott par des associations

L’Avenir

11/01/2020 Des cyclistes vont au Salon de l’auto pour protester contre la publicité des voitures

19/10/2020 Pollution de l’air: Bruxelles s’associe à la fondation Bloomberg Philantropies

12/11/2020 «Faut-il encore construire du mauvais bureau dans de nouvelles tours à Bruxelles?»

Le Soir

11/01/2020 Des cyclistes vont au Salon de l’auto pour protester contre la publicité des voitures

27/02/2020 Réactions à la taxe de congestion: divisions à tous les étages

28/02/2020 Reactions Divisions à tous les étages

12/05/2020 « Une nouvelle feuille de route pour une nouvelle mobilité »

16/07/2020 «Le gouvernement fédéral va-t-il priver la société de l’expertise reconnue des fédérations environnementales ? »

14/09/2020 Carte blanche – «Environnement: ne pas (s’)investir dans une réplique aveugle du système pré-corona et toutes ses impasses»

19/10/2020 Bruxelles veut mieux mesurer et connaître la pollution

24/10/2020 « Pourquoi Bruxelles a besoin d'un péage urbain »

Le Vif

12/03/2020 "Bas les PAD", nouvelle plate-forme citoyenne contre les Plans d'Aménagement Directeurs

19/10/2020 Pollution de l'air: Bruxelles s'associe à la fondation Bloomberg Philantropies

30/11/2020 60 activistes mobilisés pour la grande manifestation de 60 heures pour le climat à Bruxelles

RadioPanik

22/07/2020 Radio Publik - music - expo - vidéo - sketch & quiz…

21/10/2020 Parlons guerison - voyagez avec les voix afro de Bruxelles…

RTBF

1/10/2020 Ne pas respirer la pollution de l'air ? "Très compliqué", selon une étude belge

19/10/2020 Pollution de l'air: la Région bruxelloise veut mieux mesurer le phénomène et ses impacts sur la santé

27/11/2020 "Pour améliorer la sécurité routière à Bruxelles, il faut aller sur le terrain"

RTBF Radio

30/11/2020 Journaal 7u30

The Brussels Time

11/01/2020 Cyclists ride to Auto Salon to denounce “Mythical Mass” of car advertising

17/11/2020 Pro and anti-car ban campaigners face off in Bois de la Cambre

VRT

24/02/2020 Een lage-emissiezone beschermt vooral de gezondheid van stadsbewoners

19/10/2020 Brusselse regering lanceert groot onderzoek naar luchtvervuiling

VUB Today

2/05/2020 VUB en BRAL organiseren eerste Staten-Generaal Brusselse luchtkwaliteit

8/07/2020 VUB-wetenschappers en Brusselse stadbeweging BRAL lanceren nieuwe inspiratiegids rond burgerwetenschap

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

3. BRALNEWS

16/01/2020 Met BRAL naar Parijs | Actie Autosalon

30/01/2020 To diesel or not to diesel? | NEO: voor gesloten deuren? Inacceptable ! | Table Rondetafel + Visite CitizenDev

12/02/2020 Table Rondetafel + Visite CitizenDev | Foto's Paris | Monument des Atouts à Matongé cherche nom

27/03/2020 BXL gaat viraal | Building & dwelling | Mais oui mais oui Paris: 1. Urbanisme | Belgian Housing Action Day

09/04/2020 Welkom Raf! | Lessen van Looper | Corona: een stillere stad? | Duurzaam herlanceringsbeleid voor een veerkrachtige economie

14/05/2020 Er beweegt veel in de stad tijdens de coronacrisis

28/05/2020 Er beweegt veel in de stad tijdens de coronacrisis II

12/06/2020 Ter Kamerenbos 100% autovrij! | Mais oui mais oui Paris III : Plan Climat | Post-corona enquête: de resultaten

25/06/2020 Valkuilen van de participatie |Le réseau : primordial pour un projet positif | CitizenDev: who's afraid of co-creation?

09/07/2020 Beste regering, blijven koersen! | De sociale impact van stedelijk groen | Selfcity: Jouwaii

10/08/2020 CitizenDev: Brussel van onderuit | Faire collectif à Bruxelles

21/08/2020 Piek-a-boo! Bekijk de Airbeam-wandeling| Ter Kamerenbos bis: Good Move gelost? | Defensie-fietstour-Défense (12/09)

03/09/2020 Myst'AIRie ontrafeld: de zonale heffing | Mettre en place une rue scolaire | Piek-a-boo part 2 | CitizenDev: La Green Cantine

18/9/2020 Mobiliteit als hefboom voor leefbare stad | Piek-a-boo 3 | Federale milieucoalitie pleit voor duurzame en rechtvaardige toekomst

02/10/2020 RPA Josaphat: stop fase 1 | Bouwstenen CitizenDev | Reactie federaal regeerakkoord milieubeweging

16/10/2020 Een zonale heffing voor Brussel! | Looper final conference | BXL Bouwmeester over

28/10/2020 Openbaar Onderzoek Belgacom-gebouwen | Een zonale heffing voor Brussel | NEO2 in de koelkast? Dan NEO1 ook! voor Brussel | NEO

11/11/2020 Het Andere Atelier | Fietsenquête | Moratoire bureaux quartier européen | Trefmoment | Participeer aan Territorium Noord

20/11/2020 Bas les PAD | Make the park for people again | Commons en voeding | Het Andere Atelier

02/12/2020 Afbraak WTC-toren | 12/12 Citizen Conference | Ninoofsepoort | Lessen uit Oslo over verkeersveiligheid

16/12/2020 #PlanBJosaphat op komst | Berlin invité à l’Autre Atelier | COVID-19 en luchtkwaliteit | Verbeelding kan metro-wonden helen

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020

Bijlagen

Wie is wie

Staf

Onze staf in het kort? De coördinator-ad-interim was Piet Van Meerbeek. Op 1 april nam Raf Pauly de fakkel van hem over. De andere medewerkers zijn Steyn Van Assche, Tim Cassiers, Ingrid Dujardin, Florence Lepoudre, Maya Maes en Marie Coûteaux. We namen in 2020 afscheid van collega’s Liévin Chemin (tot 26/04/2020), Kinch (tot 28/02/2020), We zullen ze zeker nog tegenkomen in Brussel! In 2020 mochten we ook nog rekenen op de nuttige samenwerking met 2 stagiairs: Lieselotte Gevens en Marc-Antoine Geels.

Raad van Bestuur

Centraal in de vereniging staat het bestuur met enthousiaste en betrokken vrijwilligers. De raad van bestuur bestond in 2020 uit: Ginette Bauwens, Sarah Hollander, Tom Lootens, Gaëtan Van der Smissen, Jean-Pol Van Steenberghe, Kriestien Van den Houte, en Patrick Deboosere.

Leden

We sluiten 2020 af met 129 leden, waarvan 38 burgercollectieven en organisaties en 91 individuele leden. De Algemene Vergadering van BRAL bestaat uit 46 van deze leden.

Leden van de Algemene Vergadering (december 2020)

Beursschouwburg

Beweging B-H-V

Brukselbinnenstebuiten vzw (Anne Brumagne en Bert De Bisschop)

Brussel Natuur vzw (Mario Ninanne, Elisabeth Fauville)

Buurthuis Bonnevie vzw (Lieven Monserez)

Buurtwinkel Anneessens (Bart Van de Ven)

Corvia (Mathilde Pelsers)

Cycloperativa (Yannick d'Otreppe)

De Groene Wandeling Neder-Over-Heembeek vzw (Benoît Elleboudt)

Dewey asbl (Mathieu Simonson)

EUGC (Carolien Zandbergen)

Fietsersbond vzw - Brussel (Wies Callens)

G.A.Q. vzw – Brussel Noord-Oostwijk (Christian Dekeyser)

GEBOV/GUTIB (Bernard De Coster)

GC De Markten (Isolde Boutsen)

GRACQ (Aurélie Willems)

Maritiemcomité - Havenwijk (Rose-May Liebaert)

Natuurpunt vzw - Brussel (Bart Hanssens)

Ploef! (Plus On Est de Fous) (Indira Osumba)

Transports Collectifs Net (Olivier Servais)

Vereniging Leopoldswijk en Europese wijk van Brussel vzw (Renée Coen)

Wijkcomité Neerpede blijft! (Johan Van Waeyenberge en Steven De Ridder)

Individuele leden van de AV

Ginette Bauwens

Patrick Deboosere

Pierre Demol

Luk De Raeve

Hans Eelens

Nicolas Goubau

Sarah Hollander

Cyriel Kaviani

Tom Lootens

Albert Martens

Bertrand Schmelz

Fabien Stiénon

Thierry Timmermans

Anton Van Assche

Rien Van de Wall

Kriestien Van den Houte

Gaëtan Van der Smissen

Georges Vanhamme

Mathieu Van Laethem

Hanne Van Reusel

Jean-Pol Van Steenberghe

Sofie Vermeulen

Gudrun Willems

Jaarverslag 2020

Onze impact in 2020