Artikels

Het Zuidpaleis wordt vandaag met afbraak bedreigd en daarmee de hele dynamiek van de Stalingrad-Lemonnierwijk. Geconfronteerd met deze dreigende vernieling komen bewoners, winkeliers en lokale en regionale verenigingen in actie. 

Het Zuidpaleis huisvest 35 winkels, 37 sportclubs met bijna 3.000 leden, en de 1.200 leerlingen van de Haute Ecole Francisco Ferrer. Naast deze cijfers is het Zuidpaleis vooral een plek om te leven, een ontmoetingsplaats waar sociale banden worden gesmeed. Het Zuidpaleis is het hart van een volksbuurt die al bijna 4 jaar vecht voor haar voortbestaan. Het Zuidpaleis is ook een levende bibliotheek van stadsgeschiedenissen en buitengewone architecturale ontwikkelingen. Onbekend is helaas onbemind: onze politici schuiven dit gegeven opzij omdat het weinig geweten is. Dat willen we veranderen. 

Het doel van het collectief NOTRE PALAIS / ONS PALEIS is om één hectare sociale dynamiek en stedelijk erfgoed in het centrum van de stad een stem te geven, zichtbaar te maken en levend te houden. Het collectief zal uitleggen waarom het van essentieel belang is om het Zuidpaleis te redden en de plannen te verwerpen van de Stad Brussel om de bestaande activiteiten te verplaatsen. Vertegenwoordigers van het collectief zullen details geven over de acties die we in de nabije toekomst zullen ondernemen: officiële indiening van een aanvraag voor classificatie, opname op de lijst van bedreigde sites van Europa Nostra, openbare ondervragingen, bijeenkomsten, enz.  

Contactpersonen : 

• ARAU: Marion Alecian 0472542917  

• BRAL: Raf Pauly 0487319420  

• IEB: Isabelle Marchal 0485 79 72 73 

Het collectief NOTRE PALAIS / ONS PALEIS groeit snel! Tot op heden bestaat het uit : Buurtbewoners - winkeliersverenigingen Stalingrad en Lemonnier - winkeliersvereniging Palais du Midi - vzw Promo Jeunes - vzw Royal IV Brussel - ARAU - BRAL - Convivence - CBAI - Inter-Environnement Bruxelles - La Fonderie - Union des Locataires Marolienne - MOC Bruxelles - Pavé dans les Marolles - Save Tram 55... en er zullen er nog veel volgen!

Het Zuidpaleis huisvest 35 winkels, 37 sportclubs met bijna 3.000 leden, en de 1.200 leerlingen van de Haute Ecole Francisco Ferrer. Naast deze cijfers is het Zuidpaleis vooral een plek om te leven, een ontmoetingsplaats waar sociale banden worden gesmeed. Het Zuidpaleis is het hart van een volksbuurt die al bijna 4 jaar vecht voor haar voortbestaan. Het Zuidpaleis is ook een levende bibliotheek van stadsgeschiedenissen en buitengewone architecturale ontwikkelingen. Onbekend is helaas onbemind: onze politici schuiven dit gegeven opzij omdat het weinig geweten is. Dat willen we veranderen. 

Het doel van het collectief NOTRE PALAIS / ONS PALEIS is om één hectare sociale dynamiek en stedelijk erfgoed in het centrum van de stad een stem te geven, zichtbaar te maken en levend te houden. Het collectief zal uitleggen waarom het van essentieel belang is om het Zuidpaleis te redden en de plannen te verwerpen van de Stad Brussel om de bestaande activiteiten te verplaatsen. Vertegenwoordigers van het collectief zullen details geven over de acties die we in de nabije toekomst zullen ondernemen: officiële indiening van een aanvraag voor classificatie, opname op de lijst van bedreigde sites van Europa Nostra, openbare ondervragingen, bijeenkomsten, enz.  

Internationale NEO op gemeentelijk bord
Na meer dan tien jaar maatschappelijke kritiek op NEO toverde de gewestregering voor deze vierde poging een nieuw voorstel uit de hoed. De wijziging van het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) die momenteel in openbaar onderzoek is, wordt niet langer opgevat als “een toereikende rechtsgrondslag voor de locatie en vergunning” van NEO. Het dient nu enkel om “het gebied in kwestie te ontwikkelen tot een gemengde wijk die de internationale rol van Brussel zal verzekeren”. Op die manier stelt de gewestregering de studie van de mobiliteitsscenario's uit tot een later tijdstip, wanneer een Bijzonder Bestemmingsplan (BBP) zal worden opgesteld – een plan op gemeentelijk niveau.   

We verbazen ons over de durf van het Gewest om zich zo te onttrekken aan de verantwoordelijkheid voor het project en het op gemeentelijke leest te schoeien, terwijl ze met NEO toch een supra-lokaal, en zelfs internationaal doel voor ogen heeft. 
 

Automagneet
Het winkelcentrum NEO zal onvermijdelijk leiden tot een aanzienlijke toename van de files in de omliggende wijken. Er wordt een toename van 50% voorspeld. Het Gewest is er nooit in geslaagd om een wettelijk betrouwbaar mobiliteitsscenario te ontwikkelen. Dit verklaart ook – onder andere - waarom eerdere pogingen tot wijziging van het GBP drie keer werden teruggefloten door de Raad van State. Dat Vlaanderen recent een vergunning gaf voor een ondergrondse verbindingsweg tussen de Brusselse Ring en het Heizelplateau verandert daar weinig aan.  

Te midden van een klimaat-, sociale en economische crisis is de Brusselse gewestregering bezig een project door te drukken dat bijna volledig gericht is op autoverkeer. Een aantal wegen die nu bestemd zijn voor de wijken, hun bewoners en de beurscentra, zullen zwaar doorgaand verkeer moeten slikken. Het Gewest ondergraaft op die manier de doelstellingen van haar eigen gewestelijk mobiliteitsplan.  
 

Winkelcentra schaden lokale handel  
De gebrekkige afstemming met de andere gewestelijke planningsinstrumenten beperkt zich niet tot mobiliteit. De Brusselse regering gaf de opdracht aan Perspective.brussels om het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP) grondig te herzien. Het doel is om het GBP overeen te stemmen met de werkelijke evoluties in het Brussels Gewest. Alle instanties hameren in deze oefening op de noodzaak om het lokale winkelaanbod te versterken en te ontwikkelen. Op het terrein is echter het tegendeel waar. De opening van Docks Bruxsel aan de Van Praetbrug heeft de klantenbasis in het stadscentrum verzwakt, en twee grote projecten worden voortgezet: Broeklin (vroeger Uplace) in Machelen en binnenkort NEO in Heizel. Volgens het Milieueffectenrapport (MER) is vissen in dezelfde commerciële vijver contraproductief: “Sommige segmenten zullen hun voordeel daarmee doen, andere zullen eronder te lijden hebben.”2 

In de plannen probeert men te sussen door te stellen dat een leegstand van minder dan 10% een teken is van goede commerciële vitaliteit, en dat de kritische drempel 20% zou zijn. UNIZO, lid van het Platform, geeft een andere interpretatie en is van mening dat een economie gezond is als de leegstand minder dan 6% bedraagt. 20% is een rampzalige drempel voor de lokale economie.    
 

Een illegale, discriminerende procedure   
Tot slot opende men het openbaar onderzoek voordat het decreet over de nieuwe zomervakantieperiodes in het Belgisch Staatsblad werd gepubliceerd. Het ging dus illegaal van start. In het decreet kiest er men voor om zich aan te sluiten bij de Franstalige vakanties. Omdat die een week later beginnen dan die van de Nederlandstaligen, is dat minder democratisch voor de inwoners! 

 Het Platform en het Comité Driehoek Houba-Sobieski-Heysel herhalen hun eisen:  

•  De annulering van het huidige openbaar onderzoek en het uitstel ervan tot na de zomer, of op zijn minst de verlenging ervan om te voldoen aan de huidige wettelijke vereisten;  

•     Meer transparantie over de gedane toezeggingen en de uitgegeven of toegezegde bedragen voor een project met een totale waarde van meer dan een miljard euro!  

•     Een herevaluatie van het hele project in overleg met de omwonenden en de socio-economische actoren;  

•     Een democratische en evenwichtige herontwikkeling van het Heizelplateau ten voordele van het algemeen belang. 
   

Het Interregionaal Platform voor Duurzame Economische Ontwikkeling  
ARAU • Bond Beter Leef Milieu • BRAL • CSC Bruxelles • Inter-Environnement Bruxelles (IEB) • UCM • Unizo  • Comité Triangle Houba-Sobieski-Heysel  

Perscontacten: 

• IEB : Claire Scohier, 0473 66 75 05  

• BRAL : Benjamin Delori, 0471 47 42 72  

• BBL : Erik Grietens, 0474 40 63 94  

• ARAU : Jean-Michel Bleus, 02 219 33 45  

• UNIZO : Julie Huntz, 0477 952670   

• CSC : Celie Huybens, 0493 04 70 08  

• UCM :  Sophie Heuskin, 0494 30 26 31  

• Le Comité Triangle Houba-Sobieski-Heysel : Félix Vandemeulebroek, 0479 57 49 73 

----- 

Uit Het Nieuwsblad: “Iedereen voelt dat er momenteel veel beslissingen worden genomen over het Zuidpaleis en de gebruikers ervan worden onder druk gezet om het gebouw zo snel mogelijk te verlaten”, vertelt Raf Pauly van stadsvereniging BRAL, die de belangen van de verenigingen mee verdedigt. “We krijgen veel signalen van de gebruikers dat ze niet akkoord gaan met de huidige gang van zaken. Bovendien is het momenteel nog heel onduidelijk wat de stad Brussel met het Zuidpaleis van plan is wanneer iedereen er vertrokken is. Deze mensen krijgen te horen dat ze het gebouw moeten verlaten, maar wat er daarna mee gebeurt, is nog niet geweten.” BRAL oppert dan ook om de werkzaamheden onder het Zuidpaleis te stoppen. “We zullen een bescherming aanvragen voor het Zuidpaleis en daarvoor een petitie opstarten. Op die manier hopen we dat het Zuidpaleis beschermd wordt en deze werkzaamheden kunnen stoppen”, vertelt Pauly.  

“Daarnaast merk je ook dat het draagvlak voor de nieuwe metrolijn aan het wegebben is. De kosten zijn ondertussen al gestegen naar meer dan 4 miljard euro. We zullen daarom alternatieven voorleggen die de mobiliteit in Brussel op eenzelfde manier kunnen dienen en bovendien een pak minder kosten.” 

En verder ook nog:  

• BRUZZ: https://www.bruzz.be/stedenbouw/winkeliers-en-verenigingen-slaan-handen-elkaar-tegen-afbraak-zuidpaleis-2023-07-07 

• Het Laatste Nieuws: https://www.hln.be/brussel/afbraak-zuidpaleis-voor-komst-nieuwe-metrolijn-blijft-gemoederen-beroeren-4-000-leden-van-sportclubs-worden-aan-lot-overgelaten~a4607ebd/ 

• Proximus: https://www.proximus.be/pickx/nl/2351179/winkeliers-en-verenigingen-slaan-handen-in-elkaar-tegen-afbraak-van-brussels-zuidpaleis 

• BX1: https://bx1.be/categories/news/pour-eviter-le-demantelement-du-palais-du-midi-des-associations-se-mobilisent-et-creent-le-collectif-notre-palais 

• BX1: https://bx1.be/categories/news/inter-environnement-bruxelles-neo-est-un-projet-depasse/ 

• DHNet: https://www.dhnet.be/regions/bruxelles/2023/07/08/un-collectif-se-mobilise-pour-proteger-le-palais-du-midi-cela-fait-quatre-ans-que-les-gens-sont-dans-cette-poussiere-O2GJK2IB6REERARJXKLLV7A7NE  

•  Sud Info: https://www.sudinfo.be/id685290/article/2023-07-07/metro-3-bruxelles-un-collectif-se-mobilise-pour-proteger-le-palais-du-midi 

Wat ga je doen bij BRAL?  

Ik werk aan het project ExpAir rond luchtkwaliteit en mobiliteit. Ik sta in voor de goeie werking van de meetpunten, samen met mijn collega Eva.  

 

Wat is je link met Brussel? / Quel est ton lien avec Bruxelles ? 

Ik ben geboren in Brussel en woon hier intussen 25 jaar. Ik ben recent verhuisd naar het centrum van de stad, dicht bij het Sint-Katelijneplein. 

Auparavant, j'ai toujours vécu à Ixelles, près de Matonge et de l'avenue Louise. J'aime beaucoup ce quartier, j'aime la diversité et l'animation de la ville. Het is daar ook dat mijn ouders meededen aan CurieuzenAir.  

 

Wat is je achtergrond? / Quelle est ton histoire? 

Ik heb een master in sustainable development. Voor mijn masterthesis rond autodelen en sociale ruimtelijke vervoersrechtvaardigheid heb ik meer kennis gekregen over de Brusselse mobiliteit.

Pour ma thèse sur les voitures partagées et la justice sociale en matière de transport, j'ai acquis davantage de connaissances sur la mobilité bruxelloise.

 

Hoe ken je BRAL? / Comment as-tu appris à connaître le BRAL ? 

Toen ik op zoek ging naar een stageplek tijdens mijn master kwam ik bij BRAL aankloppen, maar er was destijds geen medewerker die mij zou kunnen begeleiden. Lorsque j'ai commencé à chercher un emploi, j'ai régulièrement consulté le site web du BRAL parce que leur vision correspond à la mienne. 

 

Wat is je lievelingsvervoersmiddel? / Quel est ton mode de transport préféré? 

Ik ga het liefst te voet. Ik vind het aangenaam om te wandelen en rustig rond te kunnen kijken naar alles. J'aime observer comment les gens vivent et comment la ville bouge et fonctionne. Ik heb geen rijbewijs, en zou ook geen auto willen, dus daarnaast gebruik ik af en toe de fiets en het openbaar vervoer.

 

Wat zou jij als Minister-President van Brussel als eerste aanpakken? / En tant que Minsitre-Présidente de Bruxelles, que ferais-tu d’abord? 

Ik zou mens en natuur graag zien als het belangrijkste in de stad, vermits de auto nog altijd te veel plaats inneemt in de openbare ruimte. Ik zou meer ruimte creëren op maat van de mens, zoals parken, groene ruimtes, maar ook recreatieve ruimtes waar mensen kunnen samenkomen. De luchtkwaliteit moet beter. Il serait également bien de de rendre le logement plus abordable en plafonnant les loyers et en encourageant la construction de logements sociaux. Ik wil graag een systeem voor de mens en niet voor het geld. 

Een groep Brusselaars met een hart voor erfgoed én het Noordstation streden voor het behoud van de banken. Met een optocht, waarbij ze een houten bank terugbrachten naar het station. Met foto’s, tekeningen, een gedicht, een affiche, berichten, gesprekken… Én vooral met een aanvraag tot bescherming van Brussel-Noord, die de groep indiende samen met BRAL.  

Op 22 juni ging de Brusselse regering in op onze vraag en besliste het station op de bewaarlijst voor monumenten te plaatsen. De banken blijven staan! Hoe konden we deze overwinning beter vieren dan door er even samen te gaan verpozen? Wie goed kijkt, herkent twee bestuurders van BRAL. 😉 

Komen ook de banken terug die al verdwenen zijn?  

“Makkelijk wordt het niet: een deel is al verkocht, een ander deel zit in het depot te wachten op een beslissing. Wie weet zijn er nog in reserve? Niets is onmogelijk, en het zou zonde zijn om met een halve oplossing te eindigen,” schreef actievoerder Pieter Fannes op Twitter.  

Dank aan Arnaud Ghys voor de mooie foto’s!

Speelt bodem überhaupt een rol, of gaat het enkel om een stukje van de wereld waarop we bouwen, dat we uitgraven en afvoeren, of waar we over wandelen, fietsen, rijden, … zonder er verder naar om te kijken? Als het al over bodem gaat, gaat het veelal over vervuilde bodem. Over wat er allemaal niet in thuis hoort, en dus gesaneerd moet worden.

Over de levende bodem, als essentieel deel van onze leefomgeving zien we dan weer veel minder reflectie. Of dat dachten we toch. Super Terram heeft ons geleerd hoeveel mensen en initiatieven er bestaan voor wie bodem belangrijk is. Deze ‘bottin’ is daar een lijvig neerslag van, ze toont de veelheid aan ideeën die er leven.

Wat leert de bodem ons over de grenzen van onze manier van stedenbouw? Waar ‘onderhandelen’ we met de natuur rondom ons, en wat betekent dat in de praktijk als je een stuk van de stad wilt veranderen? Super Terram is een onderzoek en een collectief experiment om te leren hoever we kunnen gaan om inzichten over de relatie mens en bodem te vertalen naar de instituties en praktijken die de stad maken. Zo’n denkoefening is belangrijk en heeft heel concrete neerslag in de stad. Denk aan de ontwikkelingen op de Josaphat-site, waar een stuk natuur zich onvoorzien ontwikkeld heeft; waar een levende bodem zich gevormd heeft.

Onvoorziene ontwikkeling …. is daar nog plaats voor in de hedendaagse stad? En wat met een site als Schaarbeek-Vorming, waar we de kans hebben om economische ontwikkelingen in samenspraak met een levende bodem te ontwerpen? Dit soort vragen en reflecties maakt meteen ook duidelijk dat het einde van het Super Terram zoals het tot nu toe bestond, niet het einde betekent van het werken rond levende bodem in de stad.

Raf Pauly

Als bestuurslid waak je over de lijn van BRAL en vorm je een klankbord voor de medewerkers rond inhoudelijke thema’s die jou interesseren. Daarnaast heb je kennis van het organisatorische reilen en zeilen van een vzw. Je kan een begroting begrijpen en helpen om gefundeerde keuzes te maken. Het bestuurdersmandaat bij BRAL is vrijwillig, maar je krijgt er een gepassioneerd team voor terug dat zich inzet voor een duurzamer Brussel. Iets voor jou? Contacteer onze coördinator Raf via +32  487 31 94 20 of raf[a]bral.brussels.

Hieronder vind je een overzicht van die locaties.  

Voor wie de resultaten van CurieuzenAir kent, is het geen verrassing dat we veel punten in het centrum selecteerden. De stippenkaart van CurieuzenAir toonde een grote ongelijkheid in Brussel, tussen een ‘rood-geel’ centrum en een ‘blauw-groene’ rand. Hoe verder van het centrum, hoe beter de lucht. Gezien we kiezen voor de meest vervuilde punten, komen we dus terecht in het centrum.

Word ExpAIR-meter of -peter 

Voor elke locatie gaan we op zoek naar een peter en meter van het meetpunt. Zij ontvangen telkens als eerste de resultaten van het meetpunt. We zullen hen vragen om samen met ons de resultaten van de metingen te communiceren met hun achterban. Daarbij is er ruimte om dit peter- of meterschap samen vorm te geven en eventueel uit te bereiden.  

Ken jij actieve burgers, een toffe organisatie of een geëngageerde handelaar die peter of meter zou willen worden van een van deze punten? Laat het ons dan weten op expair@bral.brussels 

Vind je dat er een straat ontbreekt in deze lijst? Ook dat kan je ons laten weten!  

Eva Forceville & Tim Cassiers