Artikels

Bij gebrek aan een gewestelijk bomenregister nemen de gemeenten en het Gewest blindelings kapbeslissingen.

Hoewel Leefmilieu Brussel een overvloed aan onlinetools ter beschikking stelt (voornamelijk kaarten) om de huidige stand van het leefmilieu te beoordelen, kunnen we met deze tools de veranderingen in het bomenbestand niet evalueren. Brussel Mobiliteit verstrekt informatie over zijn activiteiten via persberichten: het aantal bomen onder beheer en de aanplantingen, maar niets over de kap¹. Bijgevolg worden kapbeslissingen door de gemeenten en het Gewest blindelings genomen. Dit onaanvaardbaar administratief lappendeken maakt de bomen van de stad extra kwetsbaarder.

De bomen van Brussels Gewest in gevaar - Kerncijfers

Er werden 62.268 hoogstambomen vergund voor kap tussen 2010 en 2022. Meer dan 24.000 hoogstambomen zijn in de afgelopen 5 jaar verdwenen en ongeveer 2.900 worden momenteel bedreigd. (bron)
De gemeenten die het meest getroffen zijn door de bomenkap, zijn Ukkel (14.635 bomen), Stad Brussel/Laken (12.400 bomen), Watermaal-Bosvoorde (5.466 bomen), Sint-Pieters-Woluwe (5.141 bomen), Anderlecht (3.679 bomen) en Oudergem (3.274 bomen). (bron)
Het resultaat in 13 jaar: er werden 3,2 km² meer hitte eilanden gecreëerd in de stad (1 hoogstamboom = 50 m² bladerdak) (bron). Dit leverde een theoretisch cumulatief tekort op over 13 jaar van 2,9 megaton zuurstof minder (1 hoogstamboom = ± 10 kg geproduceerde zuurstof per dag). (bron)
22 instellingen beheren de bomen van het Gewest: dit administratieve labyrint vormt een rechtstreekse bedreiging voor het bomenerfgoed van de hoofdstad.
25 jaar is de tijd dat een jonge boom nodig heeft om dezelfde voordelen op te leveren als een volwassen boom. Te laat, gezien de snelheid van de klimaatverandering. (Bron: Francis Hallé, Du Bon usage des arbres, p.43)

Het duurt 25 jaar voor een jong boompje dezelfde voordelen oplevert als een grote volwassen boom. Te laat, gezien het tempo van de klimaatverandering.

Het Gewest heeft aangekondigd 21.000 bomen en struiken in 2021 te hebben geplant... Overheden beweren vaak dat herbeplanting de kap compenseert: niets is minder waar. Door een boom te kappen, ontneem je de stad meteen de vele voordelen die hij nu en op termijn biedt: voordelen voor de mentale gezondheid, schaduw, natuurlijke airco, windscherm, absorptie van 25 kg koolstof per boom per jaar, productie van 10 kg zuurstof per boom per dag, waterretentie... terwijl een nieuw geplante boom, als hij het overleeft, minstens 25 jaar nodig om dezelfde voordelen te bieden. Naast hun essentiële rol in het verfraaien van het stadslandschap, zijn bomen essentieel voor het groene netwerk en voor het behoud van de biodiversiteit in de stad, omdat ze voedsel en onderdak bieden aan dieren, planten en zwammen.

Ondertekenaars:

HELP4Trees, IEB, Bruxelles nature, Fondations pour la vallée de Neerpede et du Vogelzang, Fondations pour la Nature et la Biodiversité à Bruxelles, Save Bergoje Trees, We Are Nature (WAN), Save Donderberg, QuartierWielsWijk, asbl Marais Wiels Moeras, CPN Brabant, CEBE, ACQU

Move'Hub is het resultaat van een lange stedenbouwkundige saga die in 2010 begon. In 2021, na talrijke uitwisselingen tussen de overheid en de ontwikkelaars, werd een akkoord bereikt over een mogelijk scenario zonder toren. Toch zien we in de plannen van het openbaar onderzoek een toren van 18 verdiepingen (77 m hoog) staan.

Geen respect voor de spelregels

In maart 2023 heeft de Gewestelijke regering een aantal principes aangenomen voor de ontwikkelingen rond het Zuidstation nadat ze het Richtplan van Aanleg Zuid (RPA) in de koelkast hadden gezet. Hierin bepaalde de regering dat toekomstige projecten moeten voldoen aan de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) en dat de mogelijke overlast vanwege hoogbouw moet vermeden worden (wind, schaduw, canyon-effect). Dat lijkt ons de logica zelve, maar het is goed te lezen dat de regering het ook zelf aangeeft. Toch zien we het niet in dit voorstel. Volgens dezelfde richtlijnen mogen er op het Kuifje-blok geen torens of gebouwen komen die hoger zijn dan de gebouwen eromheen. Met uitzondering van de Zuidtoren (150 m) zijn de gebouwen rondom ongeveer 10 verdiepingen hoog (30 m) en je moet al meer dan 500 meter verder gaan kijken (in de Marollenwijk) om gebouwen van 20 verdiepingen te vinden. Met andere woorden, Move'Hub blijft niet binnen de perken!

De richtlijnen spreken over een doelstelling van “25% aan sociale woningen en met sociale woningen gelijkgestelde woningen” in projecten van deze grootte. Move'Hub, dat 54.500 m² bebouwde oppervlakte beslaat, voorziet alleen in Citydev-woningen, die weliswaar publiek zijn, maar zeker geen sociale woningen. Dit type koopwoningen worden veelal na 20 jaar verkocht op de privémarkt, zonder prijsbeperkingen.

Tijd om over een park te dromen!

De Zuidwijk is heel erg dichtbevolkt: 20.400 inwoners/km² volgens de Wijkmonitoring van 2022, tegenover een gewestelijk gemiddelde van 7.527 inwoners/km². Het project zal de dichtheid van de site nog verder verdubbelen in vergelijking met het vroegere gebruik ervan (voormalige werkplaatsen en kantoren). Er is geen plaats voor groen in de wijk en 95% van de perimeter van het RPA Zuid bestaat uit volledig verharde ondergrond. In haar advies van 17 maart 2022 over het RPA Zuid drong de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie (GOC) daarom aan op de aanleg van voldoende groene ruimte in een wijk die al zo verdicht is. Ze vroeg om een onderzoek naar de mogelijkheden voor de aanleg van een toegankelijk en omvangrijk park.

In het project dat nu voorgesteld wordt, is er groene ruimte voorzien, maar die is beperkt tot 2.658 m², waarvan slechts 1.584 m² volle grond. Het gaat bovendien om een stukje groene ruimte in een volledig ingesloten binnenblok dat niet publiek toegankelijk is. Kijken we naar het perceel in zijn geheel, dan zien we dat 83% van de totale 9.000 m² verhard zal worden!

We herinneren eraan dat de Raad voor het Leefmilieu van het Brusselse Gewest (RLBHG) tijdens de discussies over het RPA Zuid dit blok aanwees als een blok dat het potentieel heeft om een goed aangelegd en toegankelijk park te creëren. Volgens de raad is het Kuifje-blok bij uitstek geschikt voor de aanleg van een groene ruimte die zowel de buurtbewoners als de gebruikers van het station ten goede komt.

Het milieueffectenrapport van het project zegt het al: "Een park zou in overeenstemming zijn met het concept van een woonvriendelijke stationsbuurt en met het Gewestelijke groene netwerk. Het zou deel kunnen uitmaken van de groene continuïteit die het RPA Zuid nastreeft" (p. 174). Het zou ook de biodiversiteit in de buurt verbeteren aangezien er meer ruimte voor volle grond en bomen zou komen. En een park in plaats van een toren zou meer zonlicht binnenlaten in de buurt en het hitte-eiland effect verminderen.

Daarom vragen het bewonerscollectief Midi Moins Une, IEB, BRAL, CRU en ULAC om:

De aanleg van een openbaar park die naam waardig voor de bewoners en alle gebruikers van de wijk.
De naleving van de richtlijnen van maart 2023 en dus beperking van de grootte van de gebouwen tot de eisen van de GSV en 25% sociale woningen in het project.

Perscontacten:

Midi Moins Une !: Raphaël Rastelli, 0484/94 20 61
BRAL: Benjamin Delori, 0471/47 42 72
IEB: Claire Scohier, 0473/66 75 05
CRU: Wayan Brindel, 0494/ 89 60 44
ULAC: Benayad Abderazzak, 0468/49 90 84

Voor wie een opfrissing nodig heeft: de MIVB wil met spoed een nieuwe bouwvergunning verkrijgen om het dak van het Zuidpaleis eraf te halen zodat ze de tunnel voor metro 3 zou kunnen aanleggen, want eronderdoor ging niet. Momenteel werkt studiebureau Stratec aan een impactstudie rond de mogelijke afbraak van het Zuidpaleis voor de aanleg van metro 3. BRAL vreest dat die impactstudie weinig zal opleveren dat de echte vraag ‘stop ou encore’ kan beslechten. Daarom vraagt BRAL dat de studie te baat wordt genomen om echt na te gaan of deze metro de enige oplossing is.

De eerste stap in de fast-track-procedure

Nadat het Brussels parlement op 5 oktober 2023 de fast-track procedure goedkeurde, het -euhm- snel gegaan. Op 12 december organiseerde de MIVB een infomoment waarbij ze haar plannen voor de ontmanteling van het Zuidpaleis voorlegde. De MIVB organiseert nog een tweede infomoment op 29 januari voor wie het eerste miste.

Hoewel we met in plaats van naast de MIVB-medewerkers konden spreken op de eerste infovergadering, werd de tegenstem verdeeld en kwam er geen verslag.

Enigszins tot onze verrassing vormde dat infomoment geen plaats van inspraak; de opgekomen mensen werden verdeeld over verschillende zalen waar verschillende deelaspecten van het project ter inzage lagen. Vragen en opmerkingen werden niet genoteerd, er werd geen verslag gemaakt. Wel was de MIVB massaal aanwezig, met de mensen die echt op het dossier werken. Dit liet bij momenten een rijke, directe en quasi informele uitwisseling toe tussen MIVB en burgers en verenigingen. An sich was dat enigszins verfrissend na jaren waarin we vooral naast elkaar leken te spreken. Tegelijk werd door deze aanpak de tegenstem verdeeld en nergens formeel bekrachtigd.

Het waarschijnlijk enige voordeel van deze fast-track procedure is dat ze -coup de théatre- opnieuw de mogelijkheid bood om opmerkingen en vragen voor de impactstudie aan te brengen. Deze mogelijkheid is in 2017 uit het Brussels Wetboek Ruimtelijke Ordening verdwenen, maar werd nu wel enkel en specifiek voor dit project opnieuw in het leven geroepen. Deze opmerkingen werden dus niet genoteerd tijdens het infomoment. Hopelijk wordt dat bij de tweede wel gedaan?

We kregen slechts tot 15 dagen daarna om ze schriftelijk over te maken. Ook al is onduidelijk wat er met deze bemerkingen gebeurt –we vragen hierrond meer transparantie, als BRAL grepen we toch deze kans in de hoop op die manier enige objectieve cijfers te verkrijgen om de fundamentele vraag ‘stop ou encore’ aan onze beleidsmakers voor te leggen.

Tegen beter weten in

We zijn er niet gerust in. Op het infomoment kwam immers ook meer klaarheid over het voorwerp van het openbaar onderzoek. Zo bleek de aanvraag niet het principe van de ondertunneling van het Zuidpaleis te betreffen, maar wel de bouwtechniek voor het aanleggen van die tunnel, alsook de noodzaak hiervoor het Zuidpaleis te ‘ontmantelen’. Als alternatief scenario ligt zelfs de volledige afbraak op tafel.

De MIVB houdt zodoende de bestaande vergunning voor de ondertunneling als een soort troefkaart stevig in haar handen geklemd. Laat ons zeggen dat wij dat op zijn minst eigenaardig vinden. Zijn er dan geen redenen om aan te nemen deze wijziging zo groot is dat dit ook de oorspronkelijke bouwvergunning in vraag stelt?

Zo lijkt ons uit de overwegingen in de oorspronkelijke bouwvergunning naar voren te komen dat een aantal belangrijk elementen integraal deel uitmaakten van de beslissing om deze bouwvergunning toe te kennen, namelijk: 1) de aannames over de haalbaarheid van de voorgesteld techniek; 2) het behoud en renovatie van de waardevolle elementen in het Zuidpaleis; 3) de realisatie van het totale metro-project van Bordet to Albert; en 4) het goede beheer van de werf en de minimalisatie van de impact op de wijk.

De aanvrager steekt de kop in het (drassige) Zennezand om toch maar de moeilijkheden met het totale project niet te hoeven overwegen.

De perikelen rond dit dossier hebben de laatste 3 jaar aangetoond dat deze overwegingen minimaal ‘voorbarig optimistisch’ waren. Dan is het vreemd dat men de oorspronkelijke bouwvergunning als acquit beschouwt, en dat er niet minstens een scenario op tafel ligt waarin dit deel van de tunnel niet gerealiseerd wordt. Zo steekt de aanvrager de kop in het (drassige) Zennezand om toch maar de moeilijkheden met het totale project niet te moeten mee in overweging nemen.

We vragen dus met aandrang dat de impactstudie een echt NUL-alternatief bij de scenario’s opneemt, waarbij de ondertunneling niet doorgaat. Uit alle communicatie rond het stilleggen van de werf blijkt immers dat het voortzetten met de huidige technieken financieel en bouwtechnisch eigenlijk gewoon geen optie is. Natuurlijk is het goed om ook objectief vast te stellen wat de impact daarvan zou zijn. Maar men kan het bezwaarlijk een realistisch 0-scenario noemen. Daarnaast vragen we voor alle scenario’s een echte mobiliteitsstudie, met de impact en mogelijkheden voor de hele Brusselse mobiliteit, niet enkel de impact van de werf op de lokale mobiliteitsafwikkeling.

De impact op de wijk

Tot slot blijft BRAL erbij dat deze bouwvergunning niet los is te zien van de noodzaak voor het uitvoeren van het totale metro-project. Het Zuidpaleis speelt een belangrijke rol in het sociale, culturele en economisch weefsel van de wijk. Dit opofferen voor het bredere maatschappelijke goed en hopelijk vervangen met een infrastructuur die zich op dezelfde leest schoeit, is alleen maar te verantwoorden indien deze maatschappelijke impact onverdeeld positief is. Iets waar wij samen met vele anderen niet van overtuigd zijn.

Om de afweging goed te kunnen maken, is een duidelijk zicht nodig op wat er allemaal op het spel staat. Daarom moet voor BRAL bij alle alternatieven de impact op de wijk voorop staan. Al 3 jaar overleeft deze wijk node de zware werf die haar te beurt is gevallen. Dat wil zeggen dat de impactstudie een meer dan stevig luik sociaaleconomische impact dient te hebben, waarbij de verschillende scenario’s grondig tegen elkaar afgewogen moeten worden met betrekking tot het voortbestaan van het sociaal, cultureel en economisch weefsel, inclusief het verplaatsen van winkels, sportclubs, scholen, etc. Niet alleen met betrekking tot deze die zich in het paleis zelf bevinden, maar ook alles wat samen met dit Zuidpaleis leeft en ademt.

Meer info? Tim Cassiers, stafmedewerker mobiliteit en luchtkwaliteit

Bekijk ook het item hierover op VRT NWS Laat.

De uitbreiding van de metro van de stad Brussel naar de gemeentes Schaarbeek en Evere, met de bouw van een 5 km lange tunnel en 7 nieuwe stations, is opnieuw onderwerp van openbaar onderzoek. Bij het vorige openbare onderzoek, in maart 2022, kwamen er zodanig veel opmerkingen en bezwaren, dat de Overlegcommissie besloot dat Beliris en de MIVB hun plannen, en dan vooral voor de bovengrond, fundamenteel dienden te herwerken.

Deze gewijzigde plannen worden nu voorgelegd aan het publiek. Uit onze eerste analyse blijkt dat de wijzigingen voornamelijk betrekking op de bovengrondse aanleg rond de metrostations. Er kwam dus geen fundamentele herziening van het metroproject zelf.

Formeel gezien is het openbaar onderzoek van start gegaan op 15 januari 2024. Toch waren de plannen al sinds midden november beschikbaar ter inzage op de site van metro3 (www.metro3.be). Daarmee komen Beliris en MIVB enigszins tegemoet aan de kritiek tijdens het vorige openbaar onderzoek, waar burgers en verenigingen een dossier van meer dan 7000 pagina’s te verwerken kregen.

Deze nieuwe vergunningsaanvraag komt op een moment dat de vergunning voor de onderdoorgang van het Zuidpaleis op losse schroeven staat, terwijl het ook nog steeds onduidelijk is hoe het Gewest de uitbreiding denkt te financieren.

Het openbaar onderzoek loopt van 15/01 tot 13/02. UPDATE: tot 14/3.
De info over het project vind je op https://metro3.be/nl/openbaaronderzoek2024 Ook op de site OpenPermits moet je de informatie kunnen vinden.

Opgelet: je moet op de aanvraagvergunning van Beliris reageren via de betrokken gemeentes:

Contact: Tim Cassiers, stafmedewerker mobiliteit en luchtkwaliteit

𝘌𝘯𝘦𝘳𝘻𝘪𝘫𝘥𝘴 𝘶𝘪𝘵𝘦𝘯 𝘷𝘰𝘰𝘳𝘴𝘵𝘢𝘯𝘥𝘦𝘳𝘴 𝘷𝘢𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘳𝘦𝘤𝘩𝘵 𝘰𝘱 𝘩𝘶𝘪𝘴𝘷𝘦𝘴𝘵𝘪𝘯𝘨 𝘬𝘳𝘪𝘵𝘪𝘦𝘬 𝘰𝘱 𝘥𝘦 𝘵𝘰𝘦𝘯𝘦𝘮𝘦𝘯𝘥𝘦 𝘮𝘰𝘦𝘪𝘭𝘪𝘫𝘬𝘩𝘦𝘪𝘥 𝘰𝘮 𝘵𝘰𝘦𝘨𝘢𝘯𝘨 𝘵𝘦 𝘬𝘳𝘪𝘫𝘨𝘦𝘯 𝘵𝘰𝘵 𝘧𝘢𝘵𝘴𝘰𝘦𝘯𝘭𝘪𝘫𝘬𝘦 𝘩𝘶𝘪𝘴𝘷𝘦𝘴𝘵𝘪𝘯𝘨. 𝘈𝘯𝘥𝘦𝘳𝘦𝘯 𝘸𝘪𝘭𝘭𝘦𝘯 𝘮𝘦𝘦𝘳 𝘯𝘢𝘵𝘶𝘶𝘳 𝘪𝘯 𝘥𝘦 𝘴𝘵𝘢𝘥 𝘦𝘯 𝘸𝘰𝘳𝘥𝘦𝘯 𝘥𝘢𝘢𝘳𝘪𝘯 𝘨𝘦𝘴𝘵𝘦𝘶𝘯𝘥 𝘥𝘰𝘰𝘳 𝘦𝘤𝘰𝘭𝘰𝘨𝘪𝘴𝘤𝘩𝘦 𝘣𝘦𝘸𝘦𝘨𝘪𝘯𝘨𝘦𝘯. 𝘏𝘶𝘯 𝘥𝘰𝘦𝘭 𝘪𝘴 𝘥𝘦 𝘷𝘦𝘳𝘩𝘢𝘳𝘥𝘪𝘯𝘨 𝘷𝘢𝘯 𝘸𝘢𝘵 𝘦𝘳 𝘰𝘷𝘦𝘳 𝘪𝘴 𝘷𝘢𝘯 𝘭𝘦𝘷𝘦𝘯𝘥𝘦 𝘣𝘰𝘥𝘦𝘮𝘴 𝘪𝘯 𝘩𝘦𝘵 𝘴𝘵𝘦𝘥𝘦𝘭𝘪𝘫𝘬 𝘨𝘦𝘣𝘪𝘦𝘥 𝘵𝘦𝘨𝘦𝘯 𝘵𝘦 𝘨𝘢𝘢𝘯.

𝘊𝘦𝘴 𝘥𝘦𝘶𝘹 𝘮𝘰𝘶𝘷𝘦𝘮𝘦𝘯𝘵𝘴 𝘴𝘰𝘯𝘵-𝘪𝘭𝘴 𝘯é𝘤𝘦𝘴𝘴𝘢𝘪𝘳𝘦𝘮𝘦𝘯𝘵 𝘢𝘯𝘵𝘢𝘨𝘰𝘯𝘪𝘴𝘵𝘦𝘴 ?

Met: 𝐀𝐦𝐚𝐧𝐝𝐢𝐧𝐞 𝐓𝐢𝐛𝐞𝐫𝐠𝐡𝐢𝐞𝐧 (Natagora) + 𝐁𝐞𝐧𝐣𝐚𝐦𝐢𝐧 𝐃𝐞𝐥𝐨𝐫𝐢 (BRAL) + 𝐉𝐞𝐫𝐨𝐞𝐧 𝐁𝐞𝐞𝐫𝐭𝐞𝐧 (I love Josaphat) + 𝐒𝐚𝐫𝐚𝐡 𝐝𝐞 𝐋𝐚𝐞𝐭 (Action Logement Bruxelles)

Modération: 𝐒𝐭𝐞́𝐩𝐡𝐚𝐧𝐢𝐞 𝐕𝐚𝐧 𝐃𝐨𝐨𝐬𝐬𝐞𝐥𝐚𝐞𝐫𝐞 (Institut Culturel d’Architecture Wallonie-Bruxelles) + 𝐉𝐞𝐚𝐧-𝐌𝐢𝐜𝐡𝐞𝐥 𝐋𝐞𝐜𝐥𝐞𝐫𝐜𝐪 (Revue Dérivations)

𝟏𝟗:𝟎𝟎 𝐃𝐨𝐨𝐫𝐬

𝟏𝟗:𝟑𝟎 𝐓𝐚𝐥𝐤 (𝐅𝐑)

𝐆𝐫𝐚𝐭𝐮𝐢𝐭/𝐠𝐫𝐚𝐭𝐢𝐬

+ 𝐁𝐀𝐑 𝐑𝐄𝐒𝐓𝐎

𝐶𝑒𝑡 𝑒́𝑣𝑒́𝑛𝑒𝑚𝑒𝑛𝑡 𝑒𝑠𝑡 𝑜𝑟𝑔𝑎𝑛𝑖𝑠𝑒́ 𝑐𝑜𝑛𝑗𝑜𝑖𝑛𝑡𝑒𝑚𝑒𝑛𝑡 𝑝𝑎𝑟 𝑙’𝐼𝑛𝑠𝑡𝑖𝑡𝑢𝑡 𝐶𝑢𝑙𝑡𝑢𝑟𝑒𝑙 𝑑’𝐴𝑟𝑐ℎ𝑖𝑡𝑒𝑐𝑡𝑢𝑟𝑒 𝑊𝑎𝑙𝑙𝑜𝑛𝑖𝑒-𝐵𝑟𝑢𝑥𝑒𝑙𝑙𝑒𝑠 (𝐼𝐶𝐴), 𝑙𝑎 𝑟𝑒𝑣𝑢𝑒 𝐷𝑒́𝑟𝑖𝑣𝑎𝑡𝑖𝑜𝑛𝑠 𝑒𝑡 𝑆𝑇𝐴𝐷𝑃𝐿𝑈𝑅𝐴𝐴𝐿.

Luchtkwaliteit tastbaar maken

De dag was opgedeeld in drie ateliers: (1) het meetpunt bezoeken en kijken hoe het werkt, (2) met Airbeams zelf de luchtkwaliteit meten in de klas en op de speelplaats en (3) een communicatiecampagne maken. Voordat men in kleine groepjes hieraan begon, gaven we eerst klassikaal een inleiding over luchtkwaliteit. Het is soms een moeilijk te vatten onderwerp, dus aan de hand van concrete voorbeelden en een quiz hebben we het onderwerp proberen tastbaar te maken.

Na deze klassikale introductie gingen de groepjes aan de slag in de ateliers. Naast Zoë en Eva waren er ook nog andere vrijwilligers aanwezig. In het communicatie-atelier maakten de kids posters met het Canva-programma. De opdracht was: hoe gaan jullie aan je ouders en vrienden vertellen over het meetpunt en ExpAIR?

Zoeken