Artikels

De hele maand juni zo weinig mogelijk met je auto rijden. Alleen maar voordelen! Je bent meer buiten, je ontmoet meer mensen en je spaart er heel wat mee uit. Netwerk Duurzame Mobiliteit gaat voor 350.000 autokilometers minder. Ga jij de uitdaging aan? Schrijf je nu in. Alleen of met je vrienden, je kookclub, je collega’s of je straat. Zij helpen je op weg met alle tips en informatie die je nodig hebt. Doe mee via https://30dagenminderwagen.be/

30 Dagen Minder Wagen is een campagne van het Netwerk Duurzame Mobiliteit, in samenwerking met onderzoeksgroep Mobilise VUB en met steun van het Vlaamse departement Mobiliteit en Openbare Werken.

De Brusselse regering legde in haar beleidsverklaring vast dat de raad voor het leefmilieu, het gewestelijk Brussels adviesorgaan bevoegd voor het leefmilieu waar wij in zetelen, zou aangevuld worden met een comité van klimaatexperten. Hun missie is om jaarlijks te rapporteren over een stand van zaken van het klimaat in Brussel en het Brussels klimaatbeleid te evalueren.

Hun eerste rapport is nu uit en kan je hier lezen. In hun rapport focussen de experten op ruimtelijke ordening en stedenbouw, biodiversiteit, energie en sociale, ecologische rechtvaardigheid van de transitie.

Wat zijn de belangrijkste aanbevelingen uit het rapport?

Er zijn lokale meetinstrumenten nodig zodat we zicht krijgen op de stand van zaken.
Er moeten meer middelen geïnvesteerd worden in het klimaatbeleid.
Er moet met meer snelheid werk gemaakt worden van het klimaatbeleid.
Stel klimaatexperten aan per wijk die bepalen welke zaken eerst moeten aangepakt worden op dat niveau.
Nu worden er vooral doelstellingen op lange termijn vastgelegd maar om een goeie koers te varen moeten er doelstellingen op kortere termijn vastgelegd worden.

Vanuit de milieuraad brachten we advies uit op het rapport, dat kan je hier lezen. Daarin moedigen we onder andere aan om een volgorde van belang van de verschillende aanbevelingen te maken zodat het duidelijk is waar de prioriteiten liggen.

Lieselotte Gevens

Natuur

Waar we in 2019 het plan terug naar de tekentafel stuurden omdat een deel natuur moest plaatsmaken voor woningen, is dat deze keer opgelost. Er komt 9,8 ha park in plaats van 8 ha waarvan 2 ha wordt afgesloten zodat de natuur rust krijgt.

Ook de vele reacties over de bescherming van de eikelmuizen die op het terrein leven, kregen hiermee gehoor. Wel wordt er enkel over de eikelmuis gesproken in het strategische luik, er wordt dus niets reglementair vastgelegd om deze soort te beschermen.

In dat luik gaat het om eventuele monitoringsmaatregelen, maar we vragen ons af welke dit zullen dit zijn. Wie zal dit opvolgen? We benadrukken dat het belangrijk is om ook de andere planten en dieren niet te vergeten in deze focus op de eikelmuis.

Beperkte perimeter

De andere reden om het project terug te sturen, namelijk de beperkte perimeter, is niet veranderd.

Hoewel het project een goede bereikbaarheid met het openbaar vooropstelt door een nieuwe tramlijn mogelijk te maken, actieve mobiliteit en fietsparkings te valoriseren, betreuren we dat de Reyerslaan en de omgeving niet zijn opgenomen in het RPA. Het mobiliteitsvraagstuk van de grote as wordt zo niet meegenomen in dit plan.

Het is belangrijk om projecten zoals het RPA Mediapark, Parkway (Masterplan voor de E40) en de veranderingen aan Meiser samen te nemen om te zorgen voor samenhang en een globale reflectie, met name wat betreft de mobiliteit maar ook voor de totstandbrenging van een groen netwerk.

Reageer ook

Je kan nog tot en met 26 juni 2023 reageren op de plannen, online of bij de dienst urbanisme van de gemeenten Schaarbeek, Evere en Sint-Lambrechts-Woluwe. De documenten vind je online en op papier op afspraak bij de gemeentelijke diensten van Schaarbeek, Evere en Sint-Lambrechts-Woluwe.

Je kan je opmerkingen en bezwaren doorgeven

via het formulier

per e-mail aan mediapark@perspective.brussels. Zet ons gerust in CC (info@bral.brussels), we zijn benieuwd wat je van de plannen vindt.

Lieselotte Gevens

's Ochtends gidst ARAU ons langs de voetgangerszone. 's Middags duiken we samen met jou in de resultaten van een onderzoek van studenten naar het hypercentrum. We willen met jou nadenken over de evolutie en de toekomst van de handel en culturele instellingen in deze zone. De privatisering van de ruimte, de “verhamburgering” en de culturele ruimtes in het stadscentrum zijn enkele van de thema's die ons zullen leiden. Het resultaat zal een gedeelde/betwiste cartografie zijn die als basis zal dienen voor verdere discussies met politici en lokale belanghebbenden. We sluiten de dag af met een debat over dit thema met Fabian Maingain (Brussel-Stad), Marion Alecian (ARAU) en Benjamin Wayens (L'Institut de Gestion de l'Environnement et d'Aménagement du Territoire (ULB-IGEAT)).

1. Wandeling (FR) 10u-12u30

Dit evenement kadert binnen Brussels2030 Summer Assembly.

Startpunt: Beurs, eindpunt: De Brouckère

Gegeven door ARAU.

"De voetgangerszone" heeft zijn plaats veroverd in het stadscentrum en in de volksmond van de Brusselaars. Voor velen is het een succesverhaal: van een "autoriool" zijn we overgegaan naar een "rustigere" openbare ruimte: het debat is voorbij... De transformatie van dit deel van de stad is echter nog lang niet voltooid: het bewijs ligt in de vermenigvuldiging van vastgoedprojecten, die honderdduizenden vierkante meters en bijna een miljard euro aan investeringen vertegenwoordigen (volgens burgemeester Philippe Close).

Welke impact hebben deze talrijke bouwprojecten op de huisvesting, de handel en het toerisme? De risico's op ontsporing zijn reëel: gentrificatie, wildgroei van de horeca, overtoerisme, privatisering van de openbare ruimte, enz. Hoe willen de Stad Brussel en het Gewest deze transformaties beheersen of, integendeel, de tendensen van de privésector aanmoedigen?

Schrijf je hier in: https://brussels2030.be/announcement/walk-lab-29-06/

2. Atelier (NL/FR) 14u-17u

Dit evenement kadert binnen Brussels2030 Summer Assembly.

Locatie: Gemeenschapscentrum De Markten (Spiegelzaal)

Een samenwerking tussen ARAU, Brussels Studies Institute en BRAL.

Je hoort vaak spreken over de verhamburgering van de voetgangerszone en de onrechtmatige uitbreiding van terrassen die de kwaliteit en kwantiteit van de openbare ruimte verminderen. Maar wat gebeurt er echt? Welke 'pareltjes', commerciële juweeltjes uit een ander tijdperk, blijven bestaan in en rond het voetgangersgebied ondanks de radicale transformatie ervan? Kan het hypercentrum culturele infrastructuren huisvesten met een aanbod gericht op alle Brusselaars? 

Om deze vragen (en andere) te beantwoorden, gaan we op pad om een deel van het stadscentrum in kaart te brengen met een gevoelige en subjectieve benadering. Daarna gaan we rond de tafel zitten om onze observaties en gevoelens te delen. De resultaten van deze gezamenlijke cartografie zullen ook besproken worden tijdens het avonddebat en zullen als basis dienen voor verder werk.

Schrijf je hier in: https://brussels2030.be/announcement/walk-lab-29-06/

3. Debat (NL/FR) 19u-21u30

Locatie: Gemeenschapscentrum De Markten (Spiegelzaal)

Een samenwerking tussen ARAU en BRAL.

Je bent tot slot welkom op een debat op basis van de wandeling en het atelier over de handel en de culturele instellingen in het hypercentrum. Met Fabian Maingain (Schepen van Economische Zaken, Werkgelegenheid, Smart City en Administratieve Vereenvoudiging), Marion Alecian (directrice ARAU) en Benjamin Wayens (professor en onderzoeker ULB-IGEAT), Julie Huntz (Brussels Beleid UNIZO).

De sprekers zijn Franstalig, maar je mag je vragen in je eigen taal stellen. We kunnen ook helpen met fluistervertaling.

Schrijf je hier in: https://bral.brussels/nl/civicrm/event/register?reset=1&id=77

We kijken ernaar uit je te verwelkomen op deze boeiende dag - of een deel ervan!

We wisten na het bijzondere bestemmingsplan (BBP) van 2017 al dat er een heel dens project op tafel zou liggen. Gelukkig gaat Nextensa niet naar het maximum aantal bebouwde m² en het is ook goed dat het park zelf niet krimpt.

Toch kan het plan veel beter. Wij hadden gehoopt op zoveel mogelijk groene ruimte en Benjamin vraagt zich in BRUZZ het nut van twee kantoorgebouwen terwijl de sociale woningen ontbreken.

“Waarom zou je in twee kantoorgebouwen voorzien, terwijl nu al bijna tien procent van de kantoren vlakbij in de Noordwijk leegstaat? Dat is onnodige verdichting. We lezen ook niets over sociale woningen, terwijl 52.000 gezinnen in Brussel daarop wachten. Alleen is het moeilijk om hier nog veel tegenin te brengen, want het project past binnen het BBP.”

“De woningen die nu op tafel liggen, zijn wellicht onbetaalbaar voor de bewoners van de wijken rondom de site vandaag. Dat zijn grotendeels volkswijken,” vreest Delori. “Gelukkig is er wel een park voor hen. Het is belangrijk dat de winkels en diensten die er komen, toegankelijk zijn voor een breed publiek. Als je naar de foodmarkt en winkels in Gare Maritime kijkt, is dat niet zo.”

Dat was ook de vrees van wijlen Guido Vanderhulst in onze publicatie: “Bij de bouw van de site zijn er in de 19e eeuw heel veel sociale woningen rondom Thurn & Taxis gebouwd. De functie als overslagplaats is nu weg, maar de sociale woningen zijn er tot vandaag blijven bestaan. Door geen rekening te houden met het volkse karakter van de omliggende wijk wordt de hele site uit context gehaald.”

We betreuren overigens nog steeds dat de overheid destijds de grond "voor een appel en een ei" heeft verkocht. Eigendom van grond is een belangrijke hefboom voor stedelijke ontwikkeling. Het is niet toevallig dat je in ons gewestelijk memorandum zal kunnen lezen dat we het Gewest, de gemeenten en de publieke instellingen aanbevelen de publieke grond in eigen handen te houden.

Wil je meer weten over de geschiedenis van Thurn & Taxis, en hoe burgers en verenigingen hun stempel drukten op de site, lees dan onze publicatie: “Thurn & Taxis. Het plan, de geschiedenis, de uitdagingen”.

Quoi de neuf in Stalingrad?

Drie jaar geleden werd in de Stalingradlaan de eerste spade in de grond gestoken. Het was het begin van een nieuwe grote werf voor Brussel: de aanleg van metro 3. Voor die lijn dient de Brussels premetro - nu afgesteld op trams - onder de centrale lanen omgeturnd te worden. Dat gaat in het stuk tussen Anneessens en Rogier om een reeks ‘kleinere’ ingrepen zoals het aanpassen van de stations (bijvoorbeeld de hoogte en lengte van de kades) en van de sporen en voeding (een metro neemt zijn elektriciteit bij de sporen, een tram via een bovenleiding), … Deze stations en tunnel waren er al op voorzien om op een bepaald moment omgezet te worden tot een metro.

Maar dat geldt niet voor het stuk van Lemonier tot Zuid. Dat deel is aangelegd als een tramcomplex met gelijkvloerse wissels en een aantal scherpe bochten, wat niet toelaat om er een metro door te jagen. Dus moest er een nieuwe tunnel komen, onder het Zuidpaleis door, via de Stalingradlaan en de Jamarlaan richting Zuidstation.

Al vanaf het begin stelden handelaars, comités en verenigingen zich vragen bij de grove borstel waarmee de werken doorheen de wijk zouden gaan. Gedurende jaren zouden zij op een werf leven. Wat zou dat betekenen voor de bloeiende handel, de ontmoetingsfunctie van deze straat voor de lokale gemeenschap, het lokale leven en de bereikbaarheid? Om daaraan tegemoet te komen werd een pact ondertekend. Dit betekende ondermeer de creatie van “Stalingrad village” - winkelruimte in containers, extra werfcompensaties, verhoogde aandacht voor netheid en veiligheid, een werfconciërge. Zo, zo suste de politiek, zou dit een voorbeeldwerf worden.

We spoelen door naar 2023. Buurtbewoners en handelaars merken sinds maanden op dat er steeds vaker minder volk op de werf is. Enkele weken geleden volgde de bevestiging. De werken lagen de facto al maanden stil. De onderdoorgang van het Zuidpaleis bleek grote problemen met zich mee te brengen. Het cement voor de tunnelwand bleek gewoon weg te vloeien. Kubieke en kubieke meters cement verdwenen ergens in iets wat eens de moerassige Zennebodem was. Niemand kan zeggen waar die naartoe is. Of iemand kan zeggen hoelang het duurt voor die ooit afgebroken wordt door de aarde, is een vraag die niet eens gesteld wordt. Zoals we met Super Terram vaststelden: de ondergrond is vaak nog terra incognita.

Gevolg: het aanleggen van die tunnelkoker zal heel wat vertraging opleveren. Bovendien ruziën de bouwheer (MIVB) en het aannemersconsortium over hoe het probleem op te lossen. Daarbij lopen technische en zakelijke belangen door elkaar, want het gaat niet enkel over de manier waarop, maar ook de mogelijke schadevergoedingen en facturen voor de meerkost. Hoewel er meerdere oplossingen op tafel liggen, horen we in de wandelgangen dat het min of meer een uitgemaakte zaak is dat men zal opteren voor de demontage van het Zuidpaleis. De werf nu stilleggen lijkt voor niemand een optie. Zowel minister Van den Brandt als de MIVB geven aan dat het point of no return is bereikt. We pleiten er dus voor om het zo snel mogelijk te doen, met de minste overlast voor de buurt.

Een spelletje points of no return

BRAL wil vooral dat er geleerd wordt uit deze episode. Was dit allemaal niet te voorzien? Al tijdens het openbaar onderzoek wezen experten erop dat werken in de moerassige, zompige Zennebedding geen sinecure zou zijn. In haar advies wees de overlegcommissie indertijd al op de mogelijke problemen bij de onderdoorgang van het Zuidpaleis. De overlegcommissie vroeg toen een studie over het risico op overstroming, incidenten met de waterlaag en instabiliteit van de constructies. Terwijl men publiekelijk blijft spreken van “onverwachte moeilijkheden”, zwaait de MIVB tegelijkertijd naar het aannemersconsortium met een rapport van voor de werken. Daaruit moet blijken dat het consortium perfect op de hoogte moest geweest zijn van de staat van de ondergrond.

Toch rolt de metro 3-bal gewoon verder met keuzes die gebaseerd zijn op het verleden, zonder rekenschap af te leggen voor de impact op de buurten, de impact op het Brussels budget.

Het lijkt dé grote systeemfout in dit hele project. De werken zijn opgedeeld, gesauccissoneerd in vele fasen met elk hun eigen timing qua planning en uitvoering. Burgers, comités en verenigingen die vragen stellen bij deze werken, worden geconfronteerd met een argumentatie die lijkt te bestaan uit een Kafkaiaans terug- en vooruitwijzen, genre “dat is toen al beslist” of “dat komt pas aan de orde bij de volgende fase”. Geen enkel moment leek het juiste te zijn om een fundamenteel debat te voeren over het hele project. Keer op keer duikt dit punt op, in elk advies van de Gewestelijke Mobiliteitscommissie rond weer een volgende fase van de metro.

Bovendien doet deze systeemfout het project verzanden in een spel van onomkeerbare punten, een no return puntenspel. Telkens staat er een fase op de agenda die zogezegd onafhankelijk kan fungeren, maar die eigenlijk het hele project nodig heeft om optimaal benut te worden. Zo stak men op de Stalingrad-werf de spade in de grond zonder bouwvergunning voor de volgende fase, zonder zicht op het totale budget ook. Deze werf gaat nu exploderen qua tijd en budget.

Moet dat geen alarmbellen doen afgaan voor de verdere uitbreiding naar het noorden? Ook in de tweede werf - de onderdoorgang van het Noordstation - duiken problemen op. Ook hier zijn de gevolgen voor planning en budget nog niet bekend… Het onderzoek naar een mogelijke oplossing loopt nog. Deze individuele werven nu nog stoppen lijkt onmogelijk, want al te ver gevorderd. Maar tegelijk stelt het metro 3-consortium deze voor als points-of-no-return voor het totale metro 3- project.

Een les trek je best voor de volgende fase aanvangt. BRAL wil dat er, vooraleer een volgende fase van het project wordt aangesneden, een onafhankelijk onderzoek komt naar de haalbaarheid en de wenselijkheid van dit hele metro-traject. Het is niet aan burgers en verenigingen om à décharge van dit project te gaan, het is aan de MIVB en de Brusselse overheid om de noodzaak ervan te onderbouwen. Met duidelijke doelstellingen, duidelijke cijfers over de verwachte modal shift en de verwachte mobiliteitsvraag, en ook een duidelijke budgettaire tabel.

Avanti

Zoals we een aantal weken terug schreven, ondertekende BRAL mee het plan Premetro+ van het platform Avanti. Dit plan vertrekt van de stand van zake van de huidige werken met eventueel de - waarschijnlijke - afwerking van de onderdoorgang van het Zuidpaleis. Het stelt een scenario voor dat deze werken maximaal aanwendt om een serieuze kwaliteitssprong te maken voor het openbaar vervoer in Brussel.

Avanti stelt voor het bestaande premetronetwerk uit te breiden, en dus trams te gebruiken in plaats van metro's, zonder dat er grote graafwerken nodig zijn. Dit vermindert niet alleen de kosten van de aanleg, het beperkt ook de overlast voor de omwonenden en de stad in het algemeen. Bovendien staat het toe om op korte termijn het openbaar vervoer te verbeteren. Zelfs als we met metro 3 doorgaan, maken de huidige evoluties dat we er nog minimum tien jaren op moeten wachten. De uitvoering van het Premetro+-plan laat alvast toe ondertussen de reizigers niet in de kou te laten staan.

Natuurlijk is dit plan niet te nemen of te laten, misschien biedt het Avanti-plan niet alle oplossingen. Het biedt vooral een nieuw startpunt voor debat. De enige toonaard is niet langer: “er is geen weg terug”. Bij BRAL zijn we tevreden dat het debat op gang komt. Het metro 3-consortium reageerde op het plan, vanuit Avanti kwam er een wederwoord. Het voorstel werd ook besproken in de Gewestelijke Mobiliteitscommissie.

Vraagstukken herbekijken

Het Premetro+-voorstel geeft ons tijd om na te denken over de noordelijke uitbreiding. Een pas op de plaats, om met een min of meer wit blad weer de vraagstukken te bekijken.

Enerzijds is er een legitieme vraag naar de, op sommige momenten overvolle, trams 55. Op welke manier kunnen we daar de frequentie verhogen, vooral op het stuk Liedts – Helmet? Welke rol spelen de leefwijken in de evolutie van de lokale mobiliteit? Welke oplossing hier ook gezocht wordt, voor BRAL blijft het uitgangspunt dat een metro niet gewoon een grotere tram is. Een metro biedt een andere schaal van verplaatsingen aan die geen oplossing biedt voor de lokale vraag.

Anderzijds: blijft er een vraag naar een echte structurele lijn richting het Noordoosten? Hebben we er nood aan? Welke rol speelt die in het totale aanbod van openbaar vervoer? Wat is het ideale traject? Dat wij niet overtuigd zijn van de huidige keuze, weet u al ;-).

Burgerinterpellatie in de parlementaire commissie

In tegenstelling tot wat het metro 3-consortium ons wil laten geloven, is het publieke debat nog niet aan zijn eindpunt. Zo besliste minister Smet onlangs dat een nieuw openbaar onderzoek nodig is voor de noordelijke uitbreiding. Te veel vragen van de onderzoekscommissie bleven onbeantwoord. Dit nieuwe openbaar onderzoek zou er in de herfst van dit jaar komen. Dit biedt een nieuwe mogelijkheid om vragen te stellen over de huidige keuzes. Hopelijk kan op dat moment het debat ten gronde worden gevoerd.

Nog belangrijker is dat onze oproep voor ondertekening voor de opstart van een hoorzitting in de parlementaire commissie de benodigde 1.000 handtekeningen kreeg. Vrijwilligers Bea, Bernadette en Sonia van SaveTram55 gingen langs de markten op het toekomstige traject, en stelden voornamelijk vast dat een groot deel van de mensen helemaal geen weet hebben van dit metro-project. Met deze vaststellingen en hun eisen voor een fundamenteel debat gaan ze op 23 mei naar het parlement. Wij houden u op de hoogte.

Beperk de overlast in Stalingrad

Keren we terug naar Stalingrad. Want ondertussen blijven daar wel de dieselgeneratoren draaien, met alle gevolg voor geur en luchtkwaliteit. Het stof waait rond, plakt overal aan, en doet mensen vrezen voor hun gezondheid. Buurtbewoners spreken over stof, lawaai, … van de werf, maar ook over injectienaalden en pisgeur als gevolg van de non-ruimtes rond de werf. Bezoekers blijven weg. Stemmen over een gewilde gentrificatie klinken harder en harder.

Naast het fundamentele debat over de noodzaak van dit metro-project, rijst de vraag naar de menselijke en maatschappelijke impact van de huidige werken – lees ook ons verslag van de film Stalingrad, avec ou sans nous. Hoewel het debat over het nut van de metro de wijk overstijgt, hamert BRAL erop dat dit het belang van de wijk niet ondergeschikt maakt. De wijk mag niet het slachtoffer worden van de ruimere inzet van de werf. Elke beslissing over de toekomst van het project moet de impact op de buurt afwegen.

Voor de wijk is de keuze voor een al dan niet afbraak/renovatie van het Zuidpaleis een harde dobber. Dat zou in de eerste plaats betekenen dat de huidige gebruikers van het Zuidpaleis (handelaars, sportclubs, scholen, …) een ander onderkomen moeten vinden. Het zou vooral het hart van het sociale leven uit de wijk knippen en de buurt nog x aantal jaren langer op een werf doen leven met het risico langzaamaan dood te bloeden.

BRAL maakt zich zorgen over deze gevolgen en pleit ervoor om alle middelen te concentreren op het zo snel mogelijk afwerken van de werf in Stalingrad. Op een manier die de minste impact heeft op de buurt. BRAL voelt zich technisch noch juridisch gewapend om een uitspraak over de beste methode om de onderdoorgang van het Zuidpaleis te realiseren. Kan een onafhankelijke, technische commissie hier misschien een oplossing bieden? In elk geval lijkt het ons nuttig alle middelen hierop te concentreren, en even de voorbereiding van de werf in het noorden te vergeten.

Tegelijk is er waarschijnlijk nood aan een nieuw Pact, dat de gevolgen over de vooropgestelde 10 jaar extra werken opvangt en garanties bevat voor de buurt als volksbuurt na de werken.

Beleidsmakers, grijp dit aan als een herkansing om de bewoners te betrekken in de réaménagement van de wijk. Vraag hen wat ze nodig hebben. Laat hen weten wat de krijtlijnen zijn, waarover ze kunnen beslissen. Geef hen voldoende, tijdige informatie. Geef hen de kans om deel uit te maken van de oplossing.

Terwijl het stof overal rond waait, hun longen bedreigt, kijken de buurtbewoners op deze dystopische afbeelding. Ook deze aankleding maakt deel uit va het Pact. Of hoe hoofd- en bijzaken niet altijd juist uitgelijnd zijn in dit soort documenten.

Tim Cassiers

Tim Cassiers

Premier De Croo wil, niet toevallig na een tournee langs enkele grote vervuilende bedrijven in Duitsland, de pauzeknop indrukken voor natuur- en milieubeleid. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir verzet zich tegen de Europese Natuurherstelwet en de Europese klimaatambities. CD&V-voorzitter Sammy Mahdi is trots dat zijn partij aan de handrem trekt over natuurherstel. De verkiezingskoorts slaat duidelijk toe.

Het gezond verstand, met het algemeen belang als baken, is ver te zoeken.

Ook in 2023 slaat de klimaatcrisis in Europa weer hard toe met extreme droogte en overstromingen in Spanje en Italië. De waterbom in Wallonië van 2021 ligt nog vers in het geheugen met 39 dodelijke slachtoffers en een schadekost van meer dan 2 miljard euro. Mocht de waterbom boven Vlaanderen gevallen zijn, zou de totale schade opgelopen zijn tot 8 miljard euro.

Meer dan 90% van de natuurlijke habitats in België zijn in slechte staat, de slechtste score van alle Europese lidstaten volgens het Europees Milieuagentschap.

Het 3M-schandaal met de PFAS-vervuiling zadelt 3 op de 4 jongeren uit de omgeving op met gezondheidsrisico's. Ook toelatingen voor schadelijke pesticiden zijn in België schering en inslag. Waar blijft het plan om ons te beschermen tegen toxische stoffen? Wij verwachten van beleidsmakers dat ze verantwoordelijkheid nemen en werken aan oplossingen. Er valt niet te kiezen tussen of klimaatactie of milieubescherming of natuurherstel.

De klimaat- en biodiversiteitscrisis zijn bovendien geen lineaire problemen: het gaat om verbonden systemen waar dringende en ambitieuze actie nodig is. Ook het IPCC en het IPBES - twee topinstituten rond klimaat en biodiversiteit - geven in hun rapporten aan dat dit twee communicerende vaten zijn. In de politiek kan je onderhandelen, maar met de natuur kan je dat niet.

Op een jaar voor de verkiezingen wild in het rond schieten op het Europese beleid dat ons moet beschermen tegen klimaatverandering en de instorting van onze biodiversiteit is totaal onverantwoord.

Hoog tijd voor een constructief politiek debat over hoe we de problemen geïntegreerd aanpakken op een sociaal rechtvaardige manier. En hoe we sectoren zoals de landbouw en industrie begeleiden om de omslag te maken naar gezonde, klimaatneutrale en stabiele takken van onze maatschappij.

Ondertekend door:

Bond Beter Leefmilieu - Benjamin Clarysse, beleidscoördinator
Canopea - Sylvie Meekers, directeur
Greenpeace - Valerie Del Re, directeur
WWF - Anka Stenten, directeur
Velt - Stijn Overloop, directeur
Natagora - Philippe Funcken, directeur
Natuurpunt - Jos Ramaekers, diensthoofd beleid
BRAL - Raf Pauly, coördinator
Klimaatcoalitie - Nicolas Van Nuffel, voorzitter
PAN Europe - Martin Dermine, Executive Director

Voor de bewoners en verenigingen houdt het nieuwe plan onvoldoende rekening met de resultaten van de openbare raadpleging van 2019 en het unaniem negatieve advies van de gewestelijke ontwikkelingscommissie (GOC). Het plan biedt niet voldoende antwoord op de huidige crises waar we voor staan: gezondheid, klimaat, biodiversiteit, energie en economie.

Burgers krijgen geen toegang tot twee relevante plannen in de buurt. Noch het masterplan voor de Vander Putten-site dat de stad Brussel goedkeurde, noch het stedenbouwkundig plan van het driehoekige perceel, worden openbaar gemaakt. Dit ontneemt de burger essentiële informatie om het plan juist te beoordelen.
Het RPA bis en het bijhorende milieueffectenrapport gaan grotendeels voorbij aan de aspecten landschap, waterbeheer, biodiversiteit, gevolgen voor het microklimaat (wind, zonneschijn) en veerkracht bij klimaatverandering.
Het plan gaat ook voorbij aan het gebrek aan betaalbare woningen. De voorgestelde verdichting gaat nog steeds over voornamelijk marktconforme woningen, die niet erg geschikt qua grootte en prijszijn voor gezinnen. Anderzijds is er geen garantie meer dat er daadwerkelijk sociale woningen zullen worden gebouwd op de Vander Putten-site.
Het plan blijft voorzien in de aanleg van grote ondergrondse parkeerterreinen, in een gebied dat al vervuild en verzadigd is door verkeer.

Waarom nog een RPA maken voor dit gebied? Het merendeel van de wenselijke aspecten van het project zijn al gerealiseerd of zijn te realiseren met "gewone" stedenbouwkundige instrumenten. Een RPA compliceert en verstart de juridische situatie. Dit RPA is ook opnieuw opgesteld zonder enig overleg met burgers of verenigingen.

“Het enige wat vaststaat bij dit plan voor de Ninoofsepoort - zelfs zonder uitvoering, is een aanzienlijke stijging in de geldwaarde van de percelen, doordat het veel grotere bouwvolumes toestaat. Dit is een regelrechte speculatiepremie voor de nieuwe eigenaars van het perceel,” zegt Benjamin Delori, BRAL.

De bewoners en verenigingen wensen dat de overheid dit terrein opkoopt tegen zijn huidige waarde, niet tegen een kunstmatig opgedreven prijs. Een alternatief project van collectief belang, met respect voor de omringende context, zou in dit gebied ideaal zijn. De ondertekenaars denken aan een waterbelevingscentrum, dat gebruik maakt van de unieke ligging aan de rand van het kanaal, de ondergrondse Zenne en het moerasgebied dat zich ontwikkelde na twintig jaar braak liggen.

De ondertekenaars

PorteNinovePoort, ADOPT (place de Ninove), CRU Anderlecht, La Rue, Buurthuis Bonnevie, ARAU, BRAL, Inter-Environnement Bruxelles

Perscontacten

ARAU (FR) – Marion Alecian, +32 472 54 29 17
Inter-Environnement Bruxelles (FR) – Mohamed Benzaouia, +32 471 03 79 97
BRAL (NL/FR) – Benjamin Delori, +32 471 47 42 72

Meer park, minder bebouwing graag

Ondanks de vermindering van het aantal woningen ten opzichte van de vorige versie stellen we ons serieuze vragen bij de toren en gebouwen die op het driehoekig perceel zullen kunnen gebouwd worden. Net zoals de Gewestelijke Ontwikkelingscommissie in 2019 aangaf dat het beter zou zijn om het terrein in te richten als publieke ruimte, vragen wij dit vandaag opnieuw. Deze al erg dichtbevolkte wijk, met een drukbezocht park, zou baat hebben bij extra groene ruimte.

De nabijheid van het kanaal biedt een kans om de Brusselaar opnieuw te verbinden met het water. Een centrum voor water, het openleggen van een deel van de Zenne, het zijn allemaal ideeën die op deze plek een meerwaarde kunnen bieden voor de mensen die al in de buurt wonen. De torens, daarentegen, zullen voor veel extra mensen en verkeer zorgen met een dus een grote impact op de buurt terwijl het milieueffectenrapport aangeeft dat er geluidsoverlast zal zijn voor de toekomstige inwoners. Verdichting moet strategisch gebeuren op de juiste plekken.

Een toename aan verkeer en slechte luchtkwaliteit

Het is een teleurstelling dat het RPA amper structurele mobiliteitsveranderingen aangeeft in het reglementair luik. De mobiliteitsruimte aan de Ninoofsepoort is behoorlijk complex, als fietser en voetganger is het niet veilig en aangenaam. Aan deze niet altijd veilige situatie zullen nog meer verkeerstromen toegevoegd worden door de creatie van extra woningen en voorzieningen. Om zo’n toename duurzaam te laten verlopen moet er dus zeker geïnvesteerd worden in goede infrastructuur voor fietsers en voetgangers. Daarnaast moet het autoverkeer beperkt worden. Daarom staan wij erop dat de autoparking gelimiteerd wordt. Het is een goede stap dat het plan geen verplichting van 1 parkeerplaats per woningeenheid oplegt maar ze kan verder gaan en minder ook echt verplichten.

Deze toename van autoverkeer heeft ook een impact op de luchtkwaliteit. Het Milieu Effecten Rapport (MER) stelt dan misschien dat de verslechtering van de luchtkwaliteit minimaal is, de luchtkwaliteit is al zo ongezond op deze plek. Met de nieuwe kennis die we hebben over de impact van slechte luchtkwaliteit op de gezondheid, zou dit niet zo minimaal benaderd mogen worden.

Wil je meer lezen? Je vindt onze reactie in bijlage.

Reageer ook!

Zoals de burgers je oproepen in dit filmpje, kan je ook zelf reageren op het richtplan van de Ninoofsepoort. Je kan de officiële documenten raadplegen op de website van Perspective.

Je kan nog tot en met 30 mei je mening over het plan geven door:

het formulier in te vullen
te mailen naar ninove@perspective.brussels. Zet BRAL (info@bral.brussels) gerust in CC, we zijn benieuwd wat je ervan vindt!

Lieselotte Gevens & Benjamin Delori

Zoeken